Vrij Nederland. Boekenbijlage 1981

[p. 2]

[Nummer 7 - 18 juli 1981]

Nieuws

De Revisor

Het zomernummer van De Revisor (jaargang 8, nr. 3) bewijst dat het blad echt niet langer een zuiver literair tijdschrift wenst te zijn, maar universeel-essayistisch, of tenminste globaal-cultureel. Twee verhalen, acht en een halve pagina poëzie (waarvan twee van Gerrit Krol, die een nieuwe bladzijde in zijn poëtisch oeuvre lijkt om te slaan), en voor het overige beschouwingen (over De compositie van de Wereld door Piet Meeuse, het tekenwerk van Mondriaan door Carel Blotkamp, de kiekjes van de fotograaf van de Tachtigers, Jessurun de Mesquita, door Rein van der Wiel). De bijdrage van Schönberger en Andriessen, Die Russische meneer, houdt het midden tussen een graaltocht, een essay en een verhaal. Gezocht wordt de schim van Strawinsky; gevonden, onder andere, een stokoude meneer die Strawinsky niet gekend heeft. Ook de kunstsociologie doet weer zijn intrede in De Revisor, en wel in de vorm van een artikel over Pierre Bourdieu, die over de liefde voor en de behoefte aan kunst nagedacht heeft. Het artikel van Verdaasdonk en Rekvelt over Bourdieu bewijst dat schrijven óver de liefde voor kunst niet noodzakelijk hoeft te leiden tot kunstig schrijven.

De Tweede Ronde

Het vierde nummer van De Tweede Ronde (redactie Marko Fondse en Peter Verstegen) bestaat voor meer dan een derde uit poëzie, van vaderlandse (Eijkelboom, Rawie), maar vooral van Franse bodem: Verlaine, Larbaud, Queneau. Zoals altijd ligt de nadruk op vertaalwerk, wat voor het proza-aanbod vooral betekent dat er sprake is van voorpublicaties uit nog te verschijnen romans - van Céline, Proust en Pramudya Ananta Tur. Met name het fragment uit Proust doet beseffen dat de nieuwe Nederlandse verhalen uit dit nummer wat mager zijn - L.H. Wiener beschrijft de dood van zijn vaders hond, Peter Andriesse zijn carrière als badmeester, J.M.A. Biesheuvel een hilarische droom.

Dit is een periodiek van vertalers; het plezier dat men aan De Tweede Ronde kan beleven is ambachtelijk van aard, en soms, zoals in de afdeling Light Verse, zelfs knutselachtig. Het is alsof de redactie weifelt tussen een literair tijdschrift en een catalogus van fragmenten en curiosa. Als het de bedoeling is om onbekende buitenlandse en vergeten Nederlandse schrijvers te presenteren, dan schiet het blad nog altijd zijn doel voorbij. Willen de vertaalstukken afzonderlijk zin hebben, dan is enige essayistische en inleidende begeleiding noodzakelijk.

Uit Amerika

Vanaf 1 september zal de importeur van voornamelijk Amerikaanse en Engelse pockets, Van Ditmar, de gebonden boeken importeren van de gerenommeerde Amerikaanse uitgeverijen Knopf, Random House, Pantheon en Warner Books. Hoe interessant dat is blijkt uit de nieuwe uitgaven voor het najaar. Bij Knopf zal de nieuwe Updike uitkomen - Rabbit is rich, hetgeen betekent dat Harry Angstroms leven nu in een trilogie is vervat, na Rabbit Run en Rabbit Redux. Niet vaak zal een hoofdpersoon op een dergelijke wijze meegegroeid zijn met zijn schrijver. Ook een ander kopstuk van Knopf, Bruno Bettelheim, komt met een nieuwsgierig makende titel On learning to read, waarvan aangekondigd wordt dat het zich keert tegen de wijze waarop woordmagie door leesonderricht om zeep geholpen wordt. Verder bij Knopf onder meer: Selected Correspondence, Volume I: brieven van Strawinsky, waaronder die met Auden; Elizabeth Longfords Eminent Victorian Women; Dirk Bogarde's tweede roman, na A gentle occupation, weer met een prachtige titel: Voices in the garden; en ten slotte Of muppets and men, de langverbeide monografie over de scheppers van de Muppetshow, waarin uit de doeken zal worden gedaan hoe de openingsscène met de Honderd Poppen tot stand is gekomen.

Pantheon brengt van de grootste naoorlogse illusionist onder de schrijvers, de Italiaan Italo Calvino, Italian Folktales, en doet beseffen dat Nederland inmiddels het enige land is waar Calvino nog niet in vertaling is doorgedrongen. (Behoudens vertalingen in de Revisor.) Van Ruth Rendell, verschijnt er een nieuwe roman, Death Notes, met in de hoofdrol de onvergetelijke fluitist Sir Marvel Camargue. Verder veel fotografie (John Bergers Another way of telling, en Rauschenberg Photographer), een nieuwe Chomsky (Towards a New Cold War).

Uit Duitsland

De literaire herfst zal in Duitsland, als het aan Residenz Verlag ligt, Die Milchstrasse bieden, van de in de Boekenbijlage al enkele malen geprezen Peter Rosei (Wer war Edgar Allan? en Von Hier nach Dort). Diogenes kondigt verzameld, en door de auteur verbeterd werk van Friedrich Dürrenmatt aan, drie delen onder de noemers: Der Winterkrieg in Tibet, Mondfinsternis en Der Rebell. Ook in Duitsland blijkt de Stendhal-herwaardering vaste vormen aan te nemen: Werke in 10 Bänden, ook bij Diogenes. In oktober komt Reiner Zimnik, schrijver en tekenaar van het onsterfelijke De man in de hijskraan, met Die Maschine, ‘ein ökologisch-ökonomisch brisantes Kunstbuch’.

Suhrkamp kondigt Handke's terugkeer naar het drama aan, het ‘dramatisches Gedicht’ Uber die Dörfer, en van Wolfgang Hildesheimer, wiens schitterende mozartbiogafie nog vers in het geheugen ligt, Marbot - een negentiende-eeuwer van wie gemeld wordt dat hij beschouwd kan worden als de eerste beoefenaar van een psychoanalytische kunst-esthetiek, en dat hij omgang had met Byron, Goethe, Schopenhauer en Leopardi. Tenslotte zijn uit Suhrkamps reusachtige aanbod vermeldenswaard de romans van twee schrijvers die als toneelschrijvers veel opgang hebben gemaakt: Rovinato, oder Die Seele des Geschäfts (Gerlind Reinshagen), en Der Mondscheinknecht (Franz Xaver Kroetz).