Hilversum bedankt
Marjo van Soest
Ken je het Piratenlied, van Hepie en Hepie? Het begint zó: Hilversum bedankt, dat je ons geen kans geeft/Daarom draaien de piraten/wat er bij de mensen leeft. Of ze gelijk hebben of niet, populair zijn ze, de zendpiraten. De laatste tijd is hun aantal enorm gegroeid. Alleen al in de Achterhoek zijn er meer dan honderd.
De radiopiraterij bloeit vooral in streken waar veel werkeloosheid is. Volgens de heer De Voogd van de PTT was dat al zo in de jaren dertig. Toen waren de piraten vooral aktief in de veenkoloniën in Drente. Nu is er weer werklooshied, en dankzij de moderne techniek slaan de piraten nu pas goed toe.
Ze hebben veel fans, allemaal mensen die liever een Nederlands lied horen dan ‘dat Toppop-gedoe’. De meesten vinden Hilversum niet gezellig genoeg; te zwaar op de hand, teveel gepraat. Toegegeven, het klinkt ook wel even anders of je op een illegale zender frikandellen-Henkie hoort, of bij de NCRV dominee Schaaf.
Voor de duidelijkheid: een radiopiraat is wat anders dan een zendamateur. De radiopiraten vinden er niks aan om te zenden via de toegestane 27 megaherz band die vorig jaar is vrijgegeven door de PTT, speciaal voor zendamateurs. 't Is toch veel spannender om iets te doen dat tegen de regels ingaat? Het enige wat piraten en zendamateurs gemeen hebben, is dat ze een heel eigen taaltje spreken. Als een piraat de waarschuwing krijgt dat Papa Tango Tango in de buurt is met de witte muizen, dan wil dat zeggen dat de PTT en de politie in de buurt zijn.
Sinds de komst van de kabeltelevisie heeft Nederland ook tv-piraten. Met een video-recorder, een of meer versterkers, een zender(tje) en een doodgewone eigenantenne kan de tv-piraat aan de slag. Hij hoeft weinig anders te doen dan zijn antenne te richten op de centrale antenne van het kabelnet. Ze ‘breek je in’, zoals dat in piratentermen heet, bij Nederland 1 en 2, of bij de beide Duitse zenders.
De ene piraat heeft betere apparatuur dan de ander, dat is een kwestie van geld. 't Schijnt dat je voor tienduizend gulden al een heel knappe zendinstallatie kunt hebben. Hoeveel piraten er precies zijn is niet te zeggen. De laatste cijfers spreken van vijfentwintig in de hele randstad. De meeste zitten in Amsterdam.
Eerst waren pornofilms de hoofdschotel van het programma, van die ranzige, nog nét geschikt voor het hele gezin. Maar de tv-piraten willen ook graag reklame, en de meeste winkeliers voelen er niets voor hun waren aan te prijzen middenin een film als Vrolijke Ontucht in Tirool. Vandaar dat een aantal piraten overging op westerns, science fiction, lachfilms.
Zendpiraat (foto Bert Nienhuis)
De bioscoopbond maakte er groot bezwaar tegen dat er films werden vertoond terwijl er in de bioscopen voor betaald moest worden. Ze stapten naar de rechter, maar dat hielp niet.
De Bioscoopbond heeft nog even geprobeerd de piraten met een stoorzender weg te krijgen, maar het schijnt dat de vrede nu weer getekend is. De piraten hebben beloofd geen films meer uit te zenden die nog in de bioscopen draaien.
Kort geleden werd er door politie en PTT een Amsterdamse kabelpiraat uit de lucht gehaald. Hoe gaat zoiets? De heer De Voogd van de PTT: ‘Eerst gaat de politie op pad, die heeft meestal een tip gekregen. Als zij de piraat niet kunnen vinden, komen wij er aan te pas met onze verfijnde peilapparatuur. Soms rijden we van twee kanten een straat in waar de piraat moet zitten. Die Amsterdamse piraat was nogal makkelijk op te sporen, want die zat in de buurt van de centrale antenne Hemweg. Wij hoefden alleen maar te richten op die antenne om te weten te komen waar we wezen moesten. Je moet er dan wel snel bij zijn want je moet een piraat op heterdaad betrappen.’
De piraten, ook niet gek, hebben vaak mensen op de uitkijk staan. Sommigen kunnen hun zender automatisch uitschakelen als er maar even een verdacht autootje gesignaleerd wordt.
Het lijkt allemaal net een spannend jongensboek. Maar er zitten ook bedenkelijke kanten aan dat hele piratengedoe. Er is niet voor niks een Omroepwet, die ervoor moet zorgen dat niet iedereen zomaar programma's kan uitzenden. Je moet eerst een bepaald aantal leden hebben, maar dat is niet genoeg. Want dan zou ook bij voorbeeld de Hengelsportbond een omroep kunnen worden, die heeft leden genoeg. Van een omroep wordt verwacht dat ze een groot aantal mensen iets te vertellen heeft wat de moeite waard is. (Een omroep, zegt de wet, moet een geestelijke en culturele stroming vertegenwoordigen).
De piraten hebben daar geen boodschap aan, ze zenden uit wat ze leuk vinden. Ze dromen van een sterke zender, want daarmee kun je anderen de ether uit knallen. En een sterke zender kost geld, veel geld. Hoe kom je aan dat geld? Nou, van adverteerders bij voorbeeld. Of van mensen die er veel geld voor over hebben om hun mening naar buiten te brengen. Allerlei mensen die een stukje zendtijd kunnen kopen krijgen de kans. Zo gaat geld bepalen wat mensen via de kabel te zien krijgen.
Als de sterkste zender de dienst gaat uitmaken kun je van alles verwachten. Leuke dingen, zoals popconcerten met beroemde groepen; maar ook pleidooien voor meer auto's in de binnenstad, gekanker op krakers, kleurlingen, mensen met een uitkering.
Misschien zal het zover komen dat het kabelnet na de uitzendingen ‘op slot’ gaat. Ach, nu is het nog wel grappig om middenin een film geruzie te horen over ‘een of andere zeikerd die probeert ons eraf te drukken, allez moven joh.’ Als het daar nu maar bij blijft.
Auteursrechtelijk beschermd