De Vorsterman Bijbel

§ Dat .x. Capittel.

1

⁺INden hondersten ende tsestichsten iaere, quam Alexander Anthiochus sone, diemen toenaemde die edel, ende hi beleyde Ptolomaidam, ende si ontfingen hem, ende hi regeerde daer,

+ A

2

Ende Demetrius die coninck hoordet, ende vergaderde een zeer groot heyr ende troc wt Alexander te gemoet, om te striden,

3

Ende Demetrius sandt tot Ionathan eenen brief met vredelijcke woorden, op dat hi hem verheffen ende grootmaken soude,

4

Want hi seyde, Laet ons voorcomen met hem vrede te maken, eer hi hem maect met Alexander tegen ons,

5

Want hi sal al der quaetheyt gedencken, die wi tegen hem ende sinen broeder gedaen hebben, ende tegen zijn volck,

6

Ende hi gaf hem macht een heyr te vergaderen, ende wapenen te smeden, om dat hi zijn geselle wesen soude, ende hi beual hem te leueren die geghijselde borcht tochten, die inden borcht waren,

7

ende Ionathas quam tot Ierusalem, ende hi las die brieuen, in dat gehoor van alle den volcke, ende der ghenen die in den borcht waren,

8

ende ontsaghen hem met grooter vreesen, Want si hoorden dat hem die coninc die macht gege-[kolom]uen had, een groot heyr te vergaderen,

9

Ende men leuerde Ionathe die in ostagie waren, ende hi leuerdese weder haeren vader ende moeder

10

Ende Ionathas woonde in Ierusalem, ende begonste die stadt te stichten, ende te vernieuwen

11

Ende hi seyde den wercluyden, dat si den muer ende den berch van Sion souden al om ende om, met viercanten steenen tot vasticheyt ende beschermenisse maken, ende si dedent soo.

12

⁺Ende die vremde geboren luyden die inden steden waren, die Bacchides gesticht hadde vloden,

+ B

13

ende elc liet zijn plaetse ende troc wech in zijn lant,

14

In Bethsura bleuen alleen eenige van dien die Gods wet gelaten hadden ende zijn geboden, Want die stadt hadden si tot een toeulucht,

15

Ende die coninck Alexander hoorde, die beloften die Demetrius Ionathe belouet hadde, ende si vertelden hem die striden ende machtige wercken die hi gedaen hadde ende zijn broeders, ende die arbeyden die si gearbeyt hadden,

16

Ende hi seyde, Sullen wi eenen aldusdanigen man vinden mogen? Laet ons hem maken onsen vrient ende onse geselle,

17

Ende hi screef hem eenen brief, ende sandt hem aldus sprekende, inhoudende dese woorden,

18

Alexander die coninc, Ionathe sinen broedere saluyt.

19

Wi hebben gehoordt van v, dat ghi een machtich man van crachte zijt, Ende ghi zijt waerdich dat ghi onse vrient zijt,

20

Ende nv maken wi v huyden den oppersten priester van uwen volcke, Ende dat ghi des conincs vrient sult worden geheeten, Ende ic hebbe gesonden een croone, ende een purpur cleet, om dat ghi gewaer sult worden met ons, ende dat ons toebehoort, ende dat ghi vrientschap met ons houden sult.

21

Ende Ionathas cleede hem met den heyligen cleede in die seuenste maent int .c. ende .lx. iaer, inden feesteliken dach der loouertenten. Ende hi verghaderde een heyr ende maecte veel wapenen.

22

Ende Demetrius hoorde dese woorden, ende wert seer bedroeuet, ende seyde,

23

Wat beduit dit, dat ons Alexander der Ioden vrientscap ondergaen heeft tot zijnder hulpen,

24

ic sal ooc, hem biddende woorden scriuen, ende seynden tijtelen der heerschappien, ende ghiften, ⁺ dat si zijn tot mijnder hulpen,

+ C

25

Ende screef hem met desen woorden, Die coninck Demetrius, den Ioetschen volcke saluit,

26

Om dat ghi tot onswaert een getrou verbont ghehouden hebt, ende om dat ghi in onser vrientschap geduert hebt, ende dat ghi tot onse vianden niet getrocken en zijt, dit hebben wi verhoort, ende zijn verblijdt,

27

Ende gheduert noch tot onswaert trouwe houdende, ende wi sullen v goet wederghelden, voor dat ghene, dat ghi met ons ghe-

[p. Z5r]

daen hebt,

28

Ende wi sullen v quijt scelden veel tribuyten, ende geuen giften,

29

ende nv make ick v vri ende alle die Ioden van tribuit, ende ic verlate v tghelt des souts, Ende ic schelde v quijt de croonen, ende dat derdendeel vaden zade,

30

ende thalf deel van des houts vrucht, Dat minen deele toebehoort, dat schelde ic v quijt, van desen dage ende voortaen, ende men en neme nimmermeer vanden Ioetscen lande, Noch vanden drie steden die daer toe geleyt zijn van Samarien ende van Galileen, ende van desen dage eewelijc voort,

31

Ende Ierusalem bliue heilich ende vri met haeren lantpalen, ende die thienden, ende tribuyt bliue haere,

32

Ende ick gheue ooc op, die machte vander borcht die in Ierusalem is, ende ic gheefse den oppersten priestere, dat hi daer legge so wat mannen dat hi daer kiesen sal, om die te hoeden, ende te behouden.

33

Ende alle die Ioden die wt dat Ioetsche lant in mijn lant geuangen zijn, die late ick vry, om niet, ende dat si alle vanden tribuyt gheurijdt worden, ooc van haerluyden beesten.

34

Ende alle den Ioden die in mijn rijcke zijn, sullen wesen alle feestelijcke daghen, ende den Sabboth, ende die hoochtijden, ende die gesette daghen, ende drie dagen voor den feesteliken dach, ende drie dagen daer na, vri ende verlaten.

35

Ende niemant en sal macht hebben yet te doene, oft eenigen orbaer te doene teghen eenigen Iode, in eenigen saken,

36

Ende men sal bescriuen vanden Ioden, tot des conincs heyr, tot dertich duysent mannen toe, ende men sal hen geuen al dat hen van noode is, alsoomen alle des conincs heyre gheuen moet,

37

Ende wt hen sullen geoordineert worden die zijn die vaste fortresse des grooten conincs, ⁺ Ende van dese salmen setten bouen die oorbaerlike saken vanden rijcke diemen wt den gelooue tracteert, ende van henluyden sullen princen wesen, ende wandelen in haerluiden wet, also die coninc beuolen heeft int Ioetsche lant,

+ D

38

Ende die drie steden die aent ioetsce lant geleyt zijn wten lantscappen van Samarien, men salse rekenen metten Ioetschen lande dat si onder een zijn, ende si en sullen gheender vremder macht onderdanich zijn, sonder den oppersten priestere

39

Ptolomaiden, ende dat lant daer omtrent, dat ick tot ghiften gegeuen hebbe, den heylighen, die in Ierusalem zijn, tot nootruftighen cost der heylighen.

40

Ende ick sal gheuen alle iaer vijfthien duysent Siklen siluers, van des conincs rekeninghe, die mi toe behooren,

41

Ende al, dat noch meer is, ende si niet ghehouden en hebben die geoordineert waren, ouer die nootsakelike ende rentmeesterscappen vanden iaren die ge-[kolom]leden zijn, si sullent van nv totten wercke vanden tempel geuen,

42

ende hieren bouen vijf duysent Siklen siluers, dien si alle iaer onfingen vander heyligher rekeninghe, ende dat sal den priesteren toebehooren die den dienst doen

43

Ende so wie vlieden sal inden tempel van Ierusalem, oft in eenich van sinen plaetsen, ende tegen dat conincrijc misdaen hebben, waerom dattet is, men salse vrilaten, ende al dat si in mijn rijck hebben, dat sullen si vri hebben,

44

Ende om te stichten ende te maken der heyliger werck, men sal den cost gheuen van des conincs renten,

45

ende te stichten die mueren om Ierusalem, ende te bebolwercken alom ende om salmen die costen geuen van des conincs renten, ende te stichten die mueren van dat Ioetsche lant.

46

Als Ionathas ende tvolc dese redenen hoorden, so en geloofden zijt niet, noch en ontfingense niet, Want si gedachten der grooter quaetheyt die hi in Israel gedaen hadde ende dat hise zeer gequelt hadde,

47

Ende hen ghenoechde bat aen Alexander, Want hi hadde hen een prince gheweest in redenen van vreden, ⁺ ende si deden hem tot allen daghen bistant.

+ E

48

Ende Alexander die coninc vergaderde een groot heyr, ende hi veruoerde sinen heyrlegher, tot Demetrium waert,

49

Ende die Coningen streden, Ende Demetrius heyr vloot ende Alexander volchde hem, ende hi viel op hem,

50

Ende den strijt wies ouer zeer groot tot dat die Sonne onderghinc, ende in dien dage viel Demetrius,

51

Ende Alexander sandt tot Ptolomeum den Coninck van Egipten legaten, naer dese woorden seggende.

52

Om dat ick binnen mijn rijck wederom gecomen ben, ende sitte op mijnder vaderen throon ende heerscappie behouden hebbe, ende hebbe Demetrium verwonnen, ende besitte onse lantschap,

53

ende hebbe met hem gestreden, ende hi ende zijn heyr zijn van ons verwonnen, ende wi sitten inden throon van sinen rijcke,

54

Soo laet ons nv te ghader vrientscap maken, ende gheeft mi v docheer ten wiue, ende ick sal v behoudt sone wesen, ende ick sal v ghiften geuen, ende haer waerdicheyt.

55

Ende die coninc Ptolomeus antwoorde ende seyde, Salich si den dach daer ghi in wederom ghecomen zijt in uwer vaderen lant, ende sidt opten throon van haeren rijcke,

56

Ende nv sal ick v doen, dat ghi mi gescreuen hebt, Maer coemt mi teghen tot Ptolomaiden, dat wi deen den anderen sien, ende ick sal v geuen, also ghi geseyt hebt

57

Ende Ptolomeus quam wt Egipten, Ende Cleopatra zijn dochtere met hem, ende hi quam tot Ptolomaiden, int honderste ende twee ende tsestichste iaer,

58

Ende Alexander die Co-

[p. Z5v]

ninc quam daer tegen hem, Ende hi ghaf hem Cleopatram zijn dochter, Ende hi maecte haer bruiloft tot Ptolomaiden, als coningen in groter eeren ende heerlicheyt.

59

Ende die coninck Alexander screef Ionathe, dat hi daer tegen hem quame,

60

Ende hi trock tot Ptolomaiden met grooter heerlicheyt, ende quam daer te gemoete den twee coningen, Ende hi gaf hen vele siluers ende gouts ende giften, ende vant gracie voor haerluyden aensicht,

61

Ende quade onwaerdige mannen vergaderden wt Israel tegen hem, ende si claechden ouer hem, ende die coninc en mercter niet op,

62

Ende hi beual Ionathe zijn cleederen wt te doen, ende datmen hem met purpur cleeden soude, Si deden also, ende die coninc dede hem met hem sitten,

63

ende seyde sinen princen, Gaet met hem int midden der stadt, ende roept wt, dat niemant ouer hem en clage van eeniger saken, ende dat niemant hem verdrietelic en si van gheender redenen.

64

Ende het gebuerde, doen die ghene die ouer hem clagen wouden, zijn eere sagen, diemen riep, ende dat hi met purpur gecleet was so vloden si alle,

65

Ende die coninc verhief hem ende screef hem onder die eerste van sinen vrienden ende hi maecte hem hertoge ende geselle vander heerschappien,

66

⁺Ende Ionatas keerde weder in Ierusalem met vrede ende met blischappen

+ F

67

Int honderste ende vijf ende tsestichste iaer, soo quam Demetrius die Demetrius sone was van Creten in zijns vaders lant.

68

Ende Alexander hoordet ende wert zeer bedroeft, ende keerde wederom tot Antiochien.

69

Ende die coninc Demetrius maecte Appolonium maerscalc, die welcke een prince was bouen Celessirien, Ende hi vergaderde een groot heyr, ende troc tot Iamniam waert, ende sandt tot Ionathan den hooghen priester

70

ende seide, Ghi wederstaet ons alleen Want ic ben tot spotte ende belache geworden dat ghi tegen ons mogentheyt gebruict int geberchte,

71

Nv daerom oft ghi betrout op uwe crachten, so coemt neder tot ons ten velde ende laet ons die een den anderen sien, want met mi is die cracht vanden stride,

72

Vraecht ende ondersoect wie ick ben, ende die andere die oock in mijnder hulpen zijn, die oock seggen, dat uwen voet niet en mach staen, voor onsen aensichte, Want uwe vaders vloden tweewerf binnen uwen lande,

73

Ende hoe suldy nv mogen verdragen so grooten heyr ende rosuolc inden velde, daer gheen steen, noch roetse en is noch stadt, om te vlieden.

74

Ende doen Ionathas Appolonius woorden hoorde, so wert hem beroert inden moet, Ende vercoos thien duysent mannen, ende troc wt Ierusalem, Ende Simon zijn broeder quam hem te gemoet, om te helpen,

75

Ende si sloeghen die tenten in Iop-[kolom]pen. Ende hi sloot hem buyten der stadt, want tot Ioppe was Appolonius wachte, Ende Ionathas bestormde die stadt,

76

Ende die inder stadt waren, waren veruaert, ende deden hen die poorten open, ende Ionathas behielt Ioppen.

77

Ende Appolonius hoordet ende nam drie duysent rosuolcs, ende een groot heyr,

78

ende troc wech in Azothen als oft hi wech troc, ende hi trock te hants wt ten velde, om dat hi een menichte rosuolcs hadde, ende verliet hem daer op, ⁺ Ende Ionathas volchde hem nae in Azothen, ende si streden,

+ G

79

Ende Appolonius liet achter hem duisent rosuolcs, al heymelijc inden heyrlegere

80

Maer Ionathas vernam, dat lagen achter hem waren, ende si omuoeren zijn heyr, ende schoten geschutte int volck, vanden morgen tot des auonts toe,

81

Maer tvolc stont, so hen Ionathas beual, ende haer paerden deden arbeyt,

82

Ende Simon werp zijn heyr wt, ende begonste te striden tegen die legioenen, Want dat rosuolc was moede, ende waren van hem tonder ghedaen, ende si vloden,

83

Ende die door den velde verspreyt waren, vloden in Azothen, ende trocken in Bethdagons haers afgodstempel om dat si henseluen daer verlossen souden.

84

Ende Ionathas verbrande Azothen, ende die steden die rontsom hen waren, ende hi nam haeren roof, ende aenstac Dagons tempel, ende die ghene die daer in geuloden waren, metten vier,

85

Ende die metten swaerde verslagen waren, ende die verbrant waren, dier waren bina acht daisent mannen,

86

Ende Ionathas nam van daer dat heyr, ende hi leidet tot Ascalon waert Ende si quamen wter stadt, hem te ghemoet met grooter heerlicheit.

87

Ende Ionathas keerde weder metten sinen die veel roofs hadde, in Ierusalem,

88

Ende tgeuiel, na dat Alexander die reden hoorde, dat hi dede noch daer toe Ionathan te verheffen,

89

Ende sandt hem een gulden spanne, so die costume is datmen der coningen neuen gheeft, Ende hi ghaf hem Accaron ende Alle dlandt daer omtrent te besitten.

§ Hoe dat Ptolomeus tegen Alexandrum streedt, ende nam van hem die dochter diewelcke hi hem eermael ghegeuen hadde tot eender huysfrouwen, ende ghafse Demetrio, Dat Ptolomeus twee rijcken hadde.