De Vorsterman Bijbel

§ Dat .ix. Capittel.

1

⁺HIer en binnen als Demetrius dit hoorde, dat Nichanor ende zijn heyr inden strijt geuallen was, so sandt hi noch Bacchidem ende Alchimum in dat Ioetsce lant, Ende den rechteren horen met hen,

+ A

2

Ende trocken den wech die tot Galgala waert leyt, ende sloegen tenten in Masaloth, dat in Arbellis is, ende beleydent, ende ^* doodeden vele menschen zielen)

* tg. namen veel menscen tleuen

3

Inder eerster maent vanden hondersten ende tween vijftichsten iare, so brachten si theyr tot Ierusalem waert,

4

ende porden, ende trocken in Bereen twintich duysent mannen, ende twee duysent rosuolcs,

5

Ende Iudas had tenten geslagen in Laysa, ende met hem waren drie dusent wtuercoren mannen,

6

Ende si sagen die menichte vanden heyr, dattet vele was ende si vreesden zeer, ende vele stalen henseluen heimelijc wedere wt den getelden, ende van henluyden en bleef daer maer acht hondert mannen.

7

Ende Iudas sach, dat hem zijn heyr beghaf ende aftroc, ende dat hem den strijt aen quam, so wert hi gebroken int herte, ⁺ om dat hi den tijt niet en had, dat hise vergaderen mochte, ende wert verzaecht,

+ B

8

Ende hi seyde tot dien, die bi hem gebleuen waren, Laet ons opstaen, ende gaen tot onsen vianden, oft wi mogen vechten tegen hen

9

Ende si keerden hen daer af, ende seyden, Wi en sullens niet mogen doen, maer laet ons nv onse ^* zielen) verlossen, ende laet ons weder keeren tot onsen broederen, ende dan sullen wi tegen hen vechten, waet wi zijn luttel.

* tgr. leuen.

10

Ende Iudas seide Verre moet van ons wesen dit dinc te doen, [kolom] dat wi van hen vlieden sullen, ende oft onsen tijt gecomen is, so laet ons steruen inder cracht voor onse broederen, ende en laet ons gheenen lachter in onse heerlicheit brenghen,

11

Ende dat heyr porde vanden tenten, ende stonden in haer gemoet, Ende trosuolc deylde hem in twee deelen, ende die met slingeren werpen, ende die scutters ghingen voor theyr, ende al die waren machtich eerst te strijden.

12

Ende Bacchides was in die rechter horen, ende die heyrlegeren quamen toe van beyden siden, ende sloegen met trompetten,

13

Ende die van Iudas side waren, riepen oock Ende van des heyrs geroep, wert dat lant beroert, Ende men street van smorgens totten auont.

14

Ende Iudas sach, dat die side van Bacchidis heyr ter rechter siden starcker was, Ende die vrome van herten vergaderden met hem,

15

ende die rechter side is tonder gebrocht ende intwee gheschoert van hen, ende hi veruolchdese totten berch van Azoten,

16

Ende die in den slincker horen waren, sagen dat die rechter horen verwonnen was, Ende si ende die met hem waren, volchden Iudam van achter,

17

⁺Ende den strijt wert verswaert, ende van desen ende vanden ghenen vielender vele ghewont.

+ C

18

Ende Iudas viel, ⁺ ende die ander vloden,

+ Hier sterf Iudas machabeus.

19

Ende Ionathas ende Simon haelden Iudam haeren broeder, ende begroeuen hem in haers vaders graf, in die stadt Modin.

20

Ende alle dat volc van Israel beweende hem veel dagen met grooten geween,

21

ende seyden Hoe is geuallen die machtige die tvolc van Israel behouden maecte,

22

Ende die ander woorden van Iudas striden die hi dede, ende zijn crachtelike wercken, en zijn al hier niet gescreuen Want daer wasser zeer vele,

23

En het geuiel na Iudas doot, dat die quade op stonden, in die palen van Israel, ende stonden op al die quaet deden.

24

In dien dage wert eenen grooten dieren tijt, ende al dlant ghaf hem op Bachidem met hem seluen,

25

Ende Bacchides koos wt felle mannen, ende maectese heeren vanden lande

26

Ende die ondersochten ende onderuonden Iudas vrienden, ende si brachtense tot Bacchidem, ende hi wracker hem ouer ende bespottese,

27

Ende daer gesciede groot verdriet in Israel, dat desgelijc niet en was vanden dagen datter gheen propheet in Israel en was gesien,

28

Ende al Iudas vrienden vergaderden, ende seiden tot Ionathan

29

Vanden tijt dat Iudas v broeder doot is, en is gheen man hem gelijc die wttrecken mach tegen onse vianden, Bachidem ende den ghenen die vianden zijn ons volcs,

30

Nv hierom kiesen wy v huyden voor hem, ons tot eenen prince, ende tot een leytsman, om onsen strijt te strijden,

31

Ende in dien tijt ontfinc Ionathas de heerschappie, ende

[p. Z4r]

stondt op in Iudas zijns broeders stadt,

32

Ende Bacchides vernamt, ende socht hem te dooden.

33

Maer Ionathas ende Simon zijn broeder wistent, ende al die met hem waren, ende vloden in die wildernis van Thecue, ende si bleuen liggen om dwater vanden put van Asphar,

34

Ende Bacchides vernamt, Ende opten Sabboth quam hi ende alle zijn heyr, ouer die Iordane.

35

Ende Ionathas sandt sinen broeder den leitsman vanden volcke, ⁺ Ende hi badt zijn vrienden die Nabuthen, dat si hem leenen wilden haer heyrgetuych ende artelrije, dies vele was,

+ D

36

Ende Iambris kinderen quamen wt Madaba, ende vinghen Ioannem, ende alle dat hi hadde, ende trocken daer mede wech, als zijt al hadden.

37

Na dese woorden wert Ionathe ende Simoni sinen broedere gebootschapt, dat Iambris kinderen groote bruyloft maecten, ende dat si die bruyt haelden wt Madaba met grooter pompuesheyt, eens groots princen dochter van Canaan,

38

Ende si gedachten haers broeders Ioannis bloet, ende trocken op, ende berchden hen onder dat decsel des berchs,

39

Ende si hieuen haer oogen op, ende sagen, ende siet, dat groote gerucht, ende die groote gereeschap, ende die bruydegom quam wt ende zijn vrienden, ende ooc zijn broederen, die hen luyden te gemoet quamen, met tamboeren ende met sange, ende vele wapenen,

40

Ende si trocken op tot henwaert, wt den laghen, ende sloegense doot, ende daer vielender vele gewont Ende dandere vloden op die bergen, ende si namen hen al haeren roof,

41

Ende die bruyloft wert verwandelt in droefheyt, ende in geween, Ende dat gheluyt van haeren sange, in gheschrey.

42

⁺Ende si wraken die wrake van haers broeders bloet, Ende Ionathas keerde weder met Symon sinen broeder, ende alle dat heyr ten oeuer vander Iordanen,

+ E

43

Ende Bacchides hoordet ende quam opten Sabboth, op den cant des Iordaens met grooter macht,

44

Ende Ionathas seyde tot zijn heyr, Laet ons opstaen, ende laet ons vechten teghen onse vianden, Want ten is huyden niet, als ghisteren ende eerghisteren,

45

Want siet, den strijt is tegen ons, ende dat water des Iordaens, is aen beyde siden van ons, ende die oeuer ende dat broec, ende daerenbouen mede die bosschen, Ende gheen plaetse en is ons te ontulieden.

46

Nv hieromme, so roept inden hemel, dat ghi muecht worden verlost van uwer vianden hant, Ende si beghonsten te strijden,

47

Ende Ionathas hief zijn handt op, om Bacchiden te slaen, ende hi keerde van hem achterwaert

48

ende Ionathas ende die met hem waren, spronghen inder Iordanen, ende swemden ouer tot hen,

49

Ende op dyen dach, vielen [kolom] van Bacchidis side duisent mannen, ende si keerden wederom tot Ierusalem,

50

Ende si stichten de gemuerde steden int Ioetsche lant ende die vasticheyt die in Iericho was, ende in Ammaum, ende in Bethoron, ende in Bethel ende in Thamnathaim, ende Phara, ende in Thipho, met haeren hooghen mueren, ende vaste poorten, ende sloten,

51

Ende hi leyde hoede daer binnen, dat si viantschap oeffenen souden in Israel,

52

Ende hi besettede die stadt Bethsuram ende Gazaram, ende die borcht, ende hi leyder hulpe binnen, ende gereescap van spijsen,

53

⁺ende hi nam der princen kinderen vanden lande in ghijsel, ende leyse in die borcht van Ierusalem in hoeden.

+ F

54

Ende inden hondersten ende drienvijftichsten iare, binnen die derde maent, beual Alchimus, den binnensten muer vanden heylighen huyse te breken, ende der Propheten wercken af te breken, Ende hi begonste af te breken.

55

Tot dien tijt wert Alchimus geslaghen met gichticheden, ende zijn werc wert belet, ende sinen mont wert gheloken, ende hi wert onmachtich van gichticheden, Ende hi en mocht voortmeer niet een woort meer spreken, noch beuelen van zijn huys,

56

Ende Alchimus sterf in dien tijden, met grooten tormenten,

57

Ende Bachides sach, dat Alchimus doot was, so keerde hi wederomme totten coninc waert, ende dat lant rustede twee iaren,

58

Ende alle die quade dachten, ende seyden, Siet, Ionathas ende die met hem zijn, liggen sonder sorghe, al stille, Daeromme laet ons nv halen Bacchidem, ende hi salse al op eenen nacht vanghen.

59

Ende si trocken wech, ende ghauen hem dien raet.

60

Ende hi porde, om te comen met een groot heyr, ende sandt al heimelic brieuen, tot sinen gesellen die int Ioetsche lant waren, dat si Ionathan vanghen souden ende die ghene die met hem waren, maer si en mochten niet, want haeren raet was henluiden bekent gheworden.

61

Ende Ionathas vinck vanden mannen vanden lande, die princen waren vanden crijghe, vijftich mannen, ende sloechse doot,

62

Ende Ionathas ende Simon ende die met hem waren, trocken wech in Bethbessem, dat in die wildernissen is, ende si stichtedent daerom dat geuallen was, ende si maectense starck,

63

Ende Bacchides vernamt, ende vergaderde zijn menichte, ende liet weten allen den ghenen die vanden Ioetschen lande waren,

64

Ende quam ende sloech zijn tenten bouen Bethbessem ende bestormde dat vele daghen, ende maecter schransen.

65

Ende Ionathas liet sinen broeder Simon in die stadt, ende hi trock wt in dat

[p. Z4v]

lantschap, ende hi quam met een ghetal,

66

ende sloech ^* Odaren) ende zijn broeders, ende Phaserons kinderen in haeren tenten, ende het beghonste hem mede te vallen, ende hi wies in machticheyt,

* Tgriecs. Odomira

67

Ende Simon ende die met hem waren, trocken wt der stadt, ende verbranden die schransen,

68

ende vochten tegen Bacchidem, ende hi wert van hen verwonnen, Ende si deden hem veel leets, want sinen raet ende opset was ydel.

69

Ende hi wert toornich tegen die quade mannen, ⁺ die hem den raet gegeuen hadden, dat hi in haer lantschap comen soude, ende hi doodeder vele van hen, Maer hi dachte in zijn lantschap te trecken metten anderen.

+ G

70

Ende Ionathas vernamt, ende sandt legaten tot hem om met hem vrede te maken, ende dat hi zijn gheuanghenen weder soude gheuen.

71

Ende Bacchides ontfinc ghaerne den vrede, ende dede dat hi hem heyschte, ende swoer hem dat hi hem binnen alle zijn leuen niet quaets doen en soude,

72

Ende hi ghaf hem die geuangenen weder, die hi te voren gerooft hadde, wt dat Ioetsche lant, Ende hi keerde, ende troc weder in zijn lant, ende hi en quam noyt meer binnen haeren palen,

73

Ende tswaert hielt op van Israel, Ende Ionathas woonde in Machmas, Ende hi begonst tvolc daer te oordeelen, en hi brachte te niet dongodlijcke menschen wt Israel.

§ Hoe Alexander Demetrium doode, ende nam Ptolomeum des conincs dochtere ten wiue, Van Ionathas heerlicheyt, Hoe die ionge Demetrius den coninc vinck.