De Vorsterman Bijbel

§ Dat .ij. Ca

1

⁺IN dien dach stont Mathatias Ians sone, die Symeons sone was, een priester van Ioarims sonen van Hierusalem, Ende hi sat opten berch van Modyn,

+ A

2

ende hi hadde .v. sonen, Ioannem diemen toenaemde Gaddis,

3

ende Simon diemen toenaemde Thasi,

4

ende Iudas diemen toenaemde Machabeus,

5

ende Eleazar diemen toenaemde Abaron, ende Ionathan [kolom] diemen toenaemde Apphus.

6

Dese sagen dat quaet datmen dede inden volcke van Iuda ende Ierusalem,

7

Ende Mathatias seyde, Ay mi, waer toe ben ic gheboren, om te sien die vernielinghe mijns volcs, ende der heyligher stadt, ende dat ic daer sitte, als si gheleuert wort inder vianden handen?

8

Die heylige dingen zijn ghecomen totter vremder luyden handen, ende die tempel van Hierusalem is gheworden als een onedel mensche,

9

⁺Ende die vaten haerder heerlicheyt zijn ghenomen, ende wech gheuoert, haer oude luyden zijn verslagen inder straten, ende haer iongelingen zijn geuallen in haerder vianden swaerden.

+ B

10

Wat volc isser dat haer conincrijc niet beerft, ende haeren roof niet ghenomen en heeft?

11

Alle haer verciertheyt is wech genomen, Die ghene die vry was, die is een dienstwijf geworden.

12

Ende siet, onse heylichdom ende onse scoonheyt ende onse claerheyt zijn verwoest, ende die heydens hebbense besmet,

13

Waer toe dient ons hierom langher te leuen?

14

Ende Mathatias ende zijn sonen scoerden haer cleederen, ende ouerdecten hen metten haren cleederen, ende weenden zeere,

15

Ende die gene die vanden coninc Antiocho gesonden waren, quamen daer, om dat si die ghene die inder stadt Modyn geuloden waren, souden dwinghen te offeren, ende wierooc te ontsteken, ende van Gods wet af te gaen,

16

Ende veel vanden volcke van Israel consenteerdent, ende ginghen tot hen. Maer Mathatias ende zijn sonen stonden vromelijc,

17

ende die vanden coninc Antiocho gesonden waren, antwoorden, ende seyden Mathatie, Ghi zijt prince, ende die voorbaerste in deser stadt, ende die meeste verciert vanden kinderen, ende gebroederen,

18

Daer om coemt, ghi eerst voort ende doet des conincs ghebot, also alle heydenen ghedaen hebben, ⁺ ende die mannen van Iuda ende die binnen Hierusalem gebleuen zijn Ende ghi ende v sonen sult wesen onder des conincs vrienden, ende gheeert met siluer ende met gout, ende met veel giften.

+ C

19

Ende Mathatias antwoorde, ende seyde met luyder stemmen, Al zijn alle die heydenen den coninc Antiocho ghehoorsaem, so dat elck afgaet die wet zijnder vaders, ende geuen consent tot zijn geboden

20

ick ende mijn sonen ende mijn broeders sullen gehoorsaem wesen onser vaderen wet,

21

God wil ons goedertieren wesen, want ons en is niet orbaerlijc te laten Gods wet ende zijn gherechticheyt.

22

Wi en sullen des conincs Antiochus woorden niet hooren, ende wi en sullen niet offeren, ende onser wet geboden ouertredende dat wi eenen anderen wech gaen sullen.

23

Ende doen

[p. Y6r]

hi op hielt, dese woorden te spreken, so ghinck een Iode voor alder ooghen offeren, na des Conincs ghebot, op den outaer inder stadt Modyn.

24

Ende Mathatias sach dat, ende hi wert bedroeft, ende zijn nyeren, beefden, Ende zijn toorn wert ontsteken, na dat vonnis vander wet, Ende hi liep op hem, ende sloech hem doot, opten outaer,

25

ende den man oock, dien die Coninck Antiochus ghesonden hadde, die die luyden dwanck te offeren, sloech hi oock doot ter seluer tijt, ende hi brack den outaer,

26

ende hi wt grammighe liefde voluoerde hi die wet, so Phinees dede Sambrij den sone Salomi.

27

⁺Ende Mathatias riep met grooter stemmen inder stat, seggende, So wie de wet bemint ende neemtse te houden, die come achter mi,

+ D

28

ende hi ende zijn kinderen vloden in die berghen, ende al dat si hadden, lieten si inder stadt,

29

Doen trocken veel luyden totter wildernissen neder, om dat si vonnisse ende die gherechticheyt sochten,

30

ende si saten daer, ende haer kinderen ende haer vrouwen, ende haer vee, want alle quaet was oueruloedelijc op hen wtghestort.

31

Ende des Conincs mannen ende den heyre, die binnen Ierusalem waren in Dauids stadt, is gebootscapt, dat eenighe mannen des Conincs ghebot ghebroken hadden, ende waren wechghegaen in heymelijcke plaetsen inder wildernissen, ende dat veel luyden hen gheuolcht waren.

32

Ende si trocken terstont teghen hen, ende maecten strijt teghen hen inden Saboth dach,

33

ende seyden tot hen.

Sidy noch wederspannich? ⁺ Coemt wt, ende doet noch na des Conincs Antiochus woort, ende ghi sult leuen,

+ E

34

Ende si seyden Wi en sullen niet wtcomen, Noch wi en sullen niet doen na des Conincs woort, dat wi den Saboth dach besmetten sullen,

35

Ende si verwecten den strijt teghen hen,

36

Ende si en antwoorden niet, noch en werpen gheenen steen teghen hen. Noch si en stopten die heymelijcke plaetsen niet,

37

segghende, Laet ons alle steruen in onse simpelheyt, hemel ende aerde sullen ons ghetuyghen wesen, dat ghi ons onrechtelijc verderft,

38

Ende si maecten strijt teghen hen opten Saboth, Si ende haer kinderen, ende haer vrouwen ende haer vee, bleuen doot tot duysent leuende menschen toe.

39

Ende dit vernam Mathatias, ende zijn vrienden, ende hadden groot gheween ouer hen.

40

Ende elck man seydet tot sinen vrient Doen wi so onse broeders ghedaen hebben, ende en vechten wi niet teghen die Heydenen, voor onse zielen, ende onse gherechticheden, so sullen si ons haestelijck verderuen vanden lande.

41

Ende op dien dach peynsden, ende seyden si, So wat mannen tot ons comen sullen, ende te-[kolom]ghen ons strijden opten Saboth, laet ons vechten teghen die, Ende en laet ons niet alle steruen, also onse broeders doot zijn int heymelijck.

42

Ende doen wert teghen hen vergadert wt Israel een vergaderinge van stercker macht elck die willich was inder wet,

43

ende al die vanden quade vloden, die vergaderden si tot hen, ende quamen hen te hulpe.

44

Ende si vergaderden een heyr, ende sloeghen die sondaren met grammen moede, ende die onrechtighe mannen in haer gramschap, ende dander vloden totten Heydenen waert om te ontgaen.

45

Ende Mathatias ende zijn vrienden ginghen al om, ende braken die outaren,

46

ende besneden die onbesneden kinderen al tesamen, die si vonden binnen den lande van Israel in stercheyt.

47

Ende verdreuen die kinderen der houaerdicheyt, ende dwerck hadde voortganc in haeren handen.

48

Ende si behielden die wet vander Heydenen hant, ende vander Coninghen handen, ende si en gauen den sondaren den horen niet.

49

⁺Ende die daghen van Mathatias doot naecten, ende hi seyde tot sinen sonen, Nv is ghesterct die hoouaerdije, ende die castijnghe ende die tijt des omworpens, ende die gramscap der gramschapen,

+ F

50

Nv hierom lieue sonen, Weest liefhebbers der wet, ende gheeft v ziele om ons vaders testament,

51

Ende ghedenct des vaders wercken die si ghedaen hebben in haeren geslachten, ende ghi sult groote heerlicheyt ontfaen, ende eewelijcke namen,

52

Ende wert Abraham inder becoringhe niet ghetrowe gheuonden, ⁺ en wert hem dat niet totter rechtuaerdicheyt gherekent? ⁺

+ Genesis. xxij.

+ genesis. xxxv.

53

Ioseph bewaerde in dien tijt zijns verdriets, dat gebot, ende hi wert heere van Egypten,

54

⁺ Ende Phinees onse vader, om dat hi die wet Gods wt liefden in grammicheyt wrack, so ontfinck hi dat testament vanden eewelijcken Priesterdom.

+ Numeri. xxv.

55

⁺ Doen Iesus voldede twoort, so wert hi Hertoech in Israel.

+ Iosue. i.d.

56

⁺ Om dat Caleph orconde in die vergaderinghe, so ontfinc hi die erflicheyt.

+ Numeri. xiiij.

57

⁺ Dauid wan in zijnder barmherticheyt trijck eewelijck,

+ i.re. xxviij.

58

⁺ Om dat Helias wraecte wt liefden des wets toorn, so wert hi inden hemel ontfaen,

+ ij.reg. ij.b.

59

⁺ Ananias, Azarias ende Misael werden verlost vander vlamme des vyers, om haer ghelooue.

+ Dani. iiij.

60

⁺ Ende Daniel wert in zijnder simpelheyt verlost vander leeuwen mont.

+ Dani. vi.c

61

Ende aldus denct vanden eenen gheslachte totten anderen, want alle die ghene die hopen, en worden niet ghecrenct.

62

Ende en ontsiet v niet van eens sondich mans woorden, want zijn heerlicheyt is dreck ende een worm,

63

⁺Huyden wort hi verheuen, ende morghen en sal hi niet gheuonden worden, ende zijn ghepeyns is vergaen.

+ G

[p. Y6v]

64

Hierom, o lieue sonen wort sterck als mannen, ende doet vromelijck inder wet, want als ghi ghedaen sult hebben, dat v beuolen is vanden HERE uwen God inder wet, so suldy in haer eerlijck wesen,

65

Ende siet, Symon uwe broeder, ick weet, dat hi een man is van rade, Hoort hem altoos, ende hi sal v vader wesen.

66

Ende Iudas Machabeus is sterck van machte van zijnder ioncheyt, ende hi sal v leytsman ende marschalck wesen. Ende hi sal doen des volcs strijt.

67

Ende ghi sult doen tot v comen, alle die ghene die die wet houden, ende wreect die wrake van uwen volcke.

68

Verghelt den Heydenen haeren loon, ende wachtet ghebot vander wet.

69

Ende hi ghebenedijdese, ende wert tot sinen vaders gheleyt.

70

Ende hi starf inden hondersten ende .xlvi. iare, ende hi wert van sinen sonen begrauen, in zijns vaders graf, in Modyn, ende al Israel beweenden hem met grooten gheween.

§ Hoe Iudas die Machabijt opstont om Israel te helpen Hoe Iudas Apolonium doode ende hem zijn swaert nam, ende doode Seron den Prince van Assyrien. Antiochus gheboot dat Lisias Israel verderuen soude.