De Vorsterman Bijbel

[p. Y4v]

[kolom]

§ Hier beghint dat eerste boeck der Machabeen.

§ Van Alexander Philips sone. Van Antiocho die een wortel der sonden was. Hoe die stadt van Ierusalem verbrant wert. Ende dat vele van Israel consenteerden int gebot des conincs, Van te offeren den afgoden.

§ Dat .i. Capittel.

1

⁺ENde tgheuiel, na dien dat Alexander Philips sone van Macedonien, die eerst in Griecken regneerde, dat hi quam wten lande van Cethim, ende hadde verslagen Darium den coninck van Persen, ende van Meden,

+ A

2

dat hi maecte veel striden, ende wan alder luyden vaste steden, ende doode die coninghen vander werelt,

3

ende hi voer ouer totten eynde der werelt, ende ontfinc die roouen vander menichten der heydenen, ende tlant was stille swigende in zijn aenschouwen,

4

Ende hi vergaderde machte, ende een zeer sterc heyr, ende zijn herte is verheuen ende verhoouerdicht,

5

ende hi behielt der heydens lantschapen, ende der princen, ende si werden hem tonder tot tribuyt.

6

Ende hier na viel hi op zijn bedde, ende bekende dat hi steruen soude,

7

ende hi riep zijn edel knechten, tot hem, die met hem opgeuoet waren van zijnder ioncheyt, ende dien deelde hi zijn conincrijcke, doen hi noch leefde,

8

Ende Alexander regeerde .xij. iaer, ende starf,

9

ende zijn dienaers behielden trijcke, elck in zijn plaetse,

10

ende si setten henseluen alle croonen opt hooft, na zijnder doot, ende haer sonen na hen veel iaren, ende die quaetheyt werdt vermeerdert inder werelt,

11

Ende wt henluyden quam die wortele der sonden. ⁺ Die edel Antiochus des conincs Antiochus sone, die tot Roome tot borghe gheweest hadde, regeerde int .C. ende .xxxvij. iaer, des rijcs van Griecken,

+ B

12

In dien dagen quamen wt Israel ongoddelike kinderen, ende rieden veel luyden, ende seyden, Laet ons ghaen, ende een verbont maken metten heydenen die omtrent ons zijn, want van dier tijt dat wi van hen ghescheyden zijn, so heb-

[p. Y5r]

ben ons veel quade dinghen gheuonden.

13

Ende dese reden scheen goet in haeren oogen,

14

Ende eenighe vanden volcke, hebben ghesonden, ende ghingen totten coninck, ende die gaf hen die macht, dat si der heydenen recht doen souden,

15

Ende si maecten een heydensce schole in Hierusalem, na der heydenen wet,

16

ende si maecten haer seluen ouerslofkens, ⁺ ende ginghen vanden heylighen testamente, ende zijn verbonden ghemengt metten heydenen, ende si werden vercocht dat si quaet doen souden,

+ i.re. xxi.g.

17

Ende dit rijck was in Antiochus aenscouwen, bereyt, ende hi beghonste te regeren int lant van Egypten, om dat hi bouen twee conincrijcken regeren soude.

18

Ende hi trock in Egypten, met een groote verghaderinghe, met waghenen, met Elyphanten, ende met rosuolcke, ende met een groote menichte van schepen.

19

⁺Ende hi dede eenen strijt tegen Ptholomeum den coninc van Egypten, Ende Ptholomeus ontsach hem van sinen aensichte, ende vloot, ende daer werter vele ghewont,

+ C

20

Ende Antiochus wan die vaste steden, in dat lant van Egypten, ende hi nam den roof int lant van Egypten.

21

Ende Antiochus keerde hem om, na dien dat hi Egypten gheslagen hadde, inden hondersten ende .xliij. iaer, ende hi trock op tot Israel waert,

22

ende quam tot Hierusalem met een groot heyr,

23

ende hi ghinck inden tempel, met hoouaerdijen, ende nam den gulden outaer, ende den candelaer des heylich lichts, ende alle zijn vaten, ende die tafel daermen die brooden op leyde, ende die vaten daermen in proefde die vochtighe offerhande, ende die flessen, ende die gulden mortiers, ende ooc die gordinen, die croonen ende oock die gouden vercyeringhe die voor dat aensicht vanden tempel hinck, ⁺ ende hi bract al in tween,

+ D

24

ende hi nam al tsiluer, tgout ende die bequame vaten, ende hi nam die heymelijcke schatten, die hi vant, ende droecht al wech, ende trock wech in zijn lant,

25

ende hi sloech vele luyden doot, ende sprack met grooter hoouaerdijen,

26

Ende in Israel geschiede groot gheschrey, ende in alle haeren steden,

27

Ende die princen ende ouders versuchteden, ende die ionghelinghen ende die maechden werden ghecranct, ende der vrouwen schoonheyt wert verandert.

28

Ende elck ghetrout man nam aen dat geween, ende die inden houwelijcken bedde saten, weenden bitterlijck,

29

ende alle dat lant wert beroert vanden ghenen die daer in woonden, ende al Iacobs huys dede beschaemtheyt aen.

30

Ende na twee iaren van dien dach so sant die coninc [kolom] vanden tribuyten eenen prince inden steden van Iuda ende hi quam met eender grooter scaren tot Hierusalem,

31

ende hi sprack hen vriendelijck toe met bedroch, ende si geloofden hem,

32

Ende hi viel haestelijcken op die stat, ende sloechse met grooter plaghen, ende verdorf veel volcs wt Israel,

33

ende nam der stadt roof, ende verbrandese metten vyere, Ende brack haer huysen af, ende die mueren al om ende om,

34

ende si voerden haer vrouwen metten kinderen gheuanghen, ende si namen al haer beesten ende vee,

35

Ende stichten Dauids stadt met eenen hooghen muer, ende maectense vast met hooghe torrens, ⁺ ende si wert hen ghemaect tot een casteel,

+ E

36

Ende daer leyden si luyden, die sondaren waren, boose mannen, ende si werden daer machtich binnen, Ende leyden daer binnen wapen ende spijse, ende si vergaderden den roof van Ierusalem,

37

ende leyden dien daer op, ende si werden tot eenen zeer grooten strick.

38

Ende dit wert ghedaen tot laghen vanden tempel, ende tot eenen quaden duyuele in Israel,

39

ende si storten veel onnoosel bloets wt al om ende om die heylighe plaetse, ende si ontheylichden die heylighe plaetse,

40

Ende die ghene die te Ierusalem woonende waren, vloden om haerent wille, Ende Ierusalem wert een wooninghe van vremde luyden, ende wert veruremt van haeren zade, ende haer kinderen verlietense,

41

Ende haer heylicheyt was verwoest, ⁺ ghelijck die verwoeste wildernisse, Ende haer huechlijcke ende feestelijke daghen werden verandert in groot swaer gheween, ende haer Sabbathen tot lachter, ende haer eere tot nyet.

+ Tobie. ij.b amos. viij

42

Na dat haer heerlicheyt groot was, so wert haer schande vermenichfuldicht, ende haer hoocheyt wert verandert in gheschrey.

43

Ende die coninc Antiochus screef tot alle den volcke van sinen rijcke, dat si alle een volck wesen souden, ⁺ Ende elck liet zijn wet,

+ F

44

ende alle volcken der heydenen gauen consent tot des conincs woort.

45

Ende veel luyden wt Israel deden sinen wille, ende offerden den afgoden.

46

Ende die coninck Antiochus sant boecken bi zijnder boden hant in Ierusalem, ende in allen den steden van Iudeen, dat si souden volghen der heydenen wet vanden lande,

47

ende dat si verbieden souden in Gods tempel brantoffer, offerhande ende versoenlijcke offerhande,

48

ende dat si verbieden souden den sabboth te vieren, ende die heylige feesten,

49

ende dat si dat heylighe souden ontsuyueren, ende dat heylige volck van Israel.

50

Ende hi beual outaren te maken, ende tempelen, ende afgoden, ende datmen vercken vlees

[p. Y5v]

offeren soude, ende ghemeyn vee,

51

ende datmen die kinderen laten soude onbesneden, ende datmen haer zielen besmetten soude, in alle onsuyuerheden, ende afgrijselicheden, so dat si die wet vergheten souden, ende dat si alle Gods gherechticheden veranderen souden.

52

Ende so wie dat niet doen en woude na des conincs Antiochus woort, dat die steruen soude

53

Na al dese woorden screef hi allen zijn rijcken ende sette princen ouer tvolck diese dwingen souden dit te doen.

54

Ende si beualen dien steden van Iuda te offeren,

55

Ende tot hen vergaderden vele vanden volcke, die Gods wet verlieten, ende si deden quaet opt lant,

56

⁺ende veriaechden tvolc van Israel in die holen, ende in die heymelijcke plaetsen der vluchtiger.

+ G

57

Int .C. ende .xlv. iaer na trijck der Griecken, opten .xv. dach Casleu, so maecte die coninc Antiochus den afgrijselijken ende vermalediden afgod der verwoestheyt op Gods outaer, ende si stichteden outaren in alle die steden van Iuda al om ende om,

58

ende men verbrande wierooc voor die dueren vanden huysen, ende in die straten, ende si deden daer offerande, ende groote offerande,

59

Ende si sneden die boecken van Gods wet in tween, ende verbrandense metten viere,

60

Ende onder wien datmen boecken vant van Gods testament, Ende so wie des HEREN wet hielt, dien sloeghen si doot, na des conincs ghebot.

61

Si deden den volcke van Israel dit in haer macht, diemen vant in alle die maent inden steden.

62

Ende opten .xxv. dach van dier maent, so offerden si opten outaer, die tegen den outaer Godts stont,

63

Ende men sloech die vrouwen doot, die haer kinderkens besneden na des conincs Antiochus gebot,

64

Ende si hingen die kinderkens bi den hals tallen huysen wt, ende diese besneden sloegen si doot,

65

Ende veel vanden kinderen van Israel droegen ouer een, dat si gheen onsuyuerheden eten en souden, ende coesen lieuer te steruen, dan besmet te worden van onsuyuer spijse,

66

ende en wouden Gods heylige wet niet breken, ende si werden doot geslagen,

67

ende daer gesciede een groote gramscap op tvolc van Israel

§ Van Mathatias ende zijn vijf sonen, hoe dat tvolck die wet ende den tempel beweende, dat si vergaen waren. Hoe Mathatias ghedwongen wert den afgoden te offeren ende niet en wilde. Hoe hi doode die den afgoden offerden.