De Vorsterman Bijbel
(ca. 1528-1531)–Anoniem Vorsterman Bijbel– Auteursrechtvrij1Ga naar margenoot+ENde na dezen als Artaxerxes der persen coninc regneerde, ginck Esdras de soon Asarie, des soons Helchie, des soons Solome, | |
2des soons Sadoch, des soons Achitob, des soons ameri, des soons Azahel, des soons Bocci, des soons Abisue, des soons Phinees, des soons Eleazari, des soons Aaron de eersten priesters. | |
3Dese Esdras ghinc op van Babilonien, als hi scriuer was, ende vol natuerlijcx begrijps, in die wet Moysi die vanden HEERE Israels God ghegeuen is voort te leeren ende te doen, | |
4Ende die coninc gaf hem eere, dat hi gracie hadde gheuonden in alle weerdicheyt ende begeerten, in zijn aenscouwen | |
5Ende si ghinghen tsamen op met hem, ende den kinderen Israels, ende priesters, ende metten Leuiten, ende den heyligen sangers des tempels, ende den duerwachters, ende den knechten des tempels in Ierusalem. | |
6Inden .vij. iare als Artaxerxes [kolom] regneerde in die vijfste maent dits dat .vij. iaer des rijcx, wtgaende van Babilonien inde nieuwe mane der vijfster maent | |
7quamen si te Ierusalem na zijn ghebot, na die voorspoedicheyt des weghes, hen van haeren god ghegeuen. | |
8In desen vercreech Esdras een groot onderwijs, dat hi der dinghen gheen achter laten en soude, die wt die wet des HEEREN ende gheboden waren. Ende leerende geheel Israel alle rechtueerdicheyt ende oordeel | |
9Maer si opgaende die de scriften des conincx Artaxerxis screuen, leuerden dat gescrift dat van Artaxerxe den coninc gecomen was, tot Esdram den priester ende den leser der wet des HEEREN, wiens copie hier na ghestelt is | |
10Die coninc Artaxerxes wenschet Esdre den priester ende lesere der wet des HEEREN salicheyt. | |
11Ga naar margenoot+Ic beleefdeliker oordelende in weldaden heb ic hen geboden, die wt den volcke der ioden begheren van haer seluen, ende wt den priesters ende Leuiten, die in mijn rijc zijn met v te ghane tot Ierusalem. | |
12Aldus ist datter eenige met v begheren te gane, si comen mede ende reysen, alsoot mi behaecht heeft, ende mijnen seuen vrienden mijnen raetsheeren, | |
13op dat si die dinghen besien, die ghedaen worden na Iudeam ende Ierusalem, onderhoudende al so ghi inde wet des HEEREN hebt, | |
14ende laetse den HEERE van Israel gauen draghen welcke ic ende die vrienden Ierusalem beloeft hebbe, ende alle het gout ende siluer dat geuonden is in dat rijck van Babilonien, den HEERE in Ierusalem | |
15met den genen dat gegeuen is voor dat selue volc inden tempel haers HEREN, het welc in Ierusalem is, op dat dat gout vergadert worde ende dat siluer, tot verren rammen, ende lammeren, ende bocken, ende die desen bequaem zijn, | |
16op dat si den HEERE offeranden moghen offeren op den outaer haers HEEREN welck in Ierusalem is. | |
17ende also wat ghi met v broeders wilt doen met gout ende siluer, dat volbrenghet naer uwen wille na dat ghebot des HEEREN ws gods, | |
18ende die heylige vaten die v gegeuen zijn totten wercken des huys des HEEREN ws Godts, het welcke in Ierusalem is, | |
19ende die ander die v dienen totten wercken des tempels ws Godts, sult ghi vander conincliker schatcamer gheuen, | |
20als ghi wilt met uwen broeders doen in gout ende siluere volbrenghet na den wille des HEEREN. | |
21Ende ick (het is waer) coninck Artaxerxes hebbe den bewaerders der schatten van Syrien ende Phenicien gheboden, ende so wat Esdras priester ende leser der wet des | |
[pagina Bb8v]
| |
HEEREN scrijft, salmen hem neersteliken gheuen, tot hondert pont siluers toe, ende des ghelijcks gout, | |
22Ga naar margenoot+ende tot hondert mud corens toe, ende hondert ghelten wijns, ende andere so wat daer oueruloeyt sonder weerderinghe. | |
23Laetse alle na Gods wet, den alderhoochsten God ghescieden, op dat die gramscappe niet op en stae in des conincx rijcke, ende zijns kints ende zijnder kinderen. | |
24Maer v wort gheseyt dat alle die priesters ende Leuiten, ende den heylighen sanghers ende dienaers des tempels, ende den scriuers des tempels, | |
25gheenen tribuyt noch gheen ander oplegginghe aenghedaen en worde, noch nyemant en sal machte hebben hen yet teghen te worpen. | |
26Maer ghi Esdras stelt na die wijsheyt Gods, rechters ende sceydtsmannen, in alle Syrien ende Phenicien ende allen die de wet ws Gods niet en weten, dien leertse, | |
27op dat so vele daer die wet ouertreden neerstelijck ghecastijt worden, het si metter doot oft met pijninghe, oft ooc met schattinghe des ghelts oft wechuoeringhe. | |
28Ende Esdras de scriuer seyde Ghebenedijt si die HEERE onser vaderen, die desen wille in des conincx hert heeft ghegheuen zijn huys te verclaren, welc in Ierusalem is, | |
29ende heeft mi gheeert int aenschouwen des conincx, ende zijnder raetsheeren ende zijnder vrienden, ende zijnder edelen die purpur draghen. | |
30Ende ick ben stantuastich van moede gheworden, nae die helpinghe des HEEREN mijns Gods, ende ic vergaderde mannen wt Israel, dat si tsamen met mi op souden gaen. | |
31Ende dese zijn die ouerste na haren vader landen, ende deelijcke prinschappen der ghenen die met mi opghinghen van Babilonien in Artaxerxis rijcke, | |
32Ende wt den kinderen Phares Gersonus, wt den kinderen Siemarith Amenus. Der kinderen Dauid Acchus cecilie, | |
33wt den kinderen Phares Zacharias, ende met hem zijn weder gekeert hondert ende vijftich mannen, | |
34Wt den kinderen Ductoris moabilionis Zaraei, ende met hen twee hondert ende vijftich mannen, | |
35Wt den kinderen Zachnes, Iechonias, Zechoeli ende met hem twee hondert ende vijftich mannen, | |
36Wt de kinderen Salamaasias gotholie, ende met hem tseuentich mannen, | |
37Wt den kinderen Zaphacie, zarias miheli, ende met hem tachtentich mannen, | |
38Wt den kinderen Iob Abdias Ieheli, ende met hem tweehondert, ende tweelf mannen, | |
39wt Banies kinderen Salimoth, Iosaphie soon, ende met hem hondert ende tsestich mannen, | |
40Wt den kinderen Bear [kolom] Zacharias, Bebei, ende met hem twee hondert ende acht mannen, | |
41Wt den kinderen Esead Iohannes Ezecham, ende met hem honderd ende thien mannen, | |
42wt den kinderen Adonicam, si die leste zijnde, Ende dit zijn haer namen Eliphalam, die sone Gebels ende Semias, ende met hen tseuentich mannen. | |
43Ende ic vergaderde totter riuieren die Thia heet, Ga naar margenoot+ ende wy legherden daer drye daghen, ende ick monsterdese, | |
44Ende ick en vant daer niemant wt der priesters ende Leuiten kinderen, | |
45Ende ick seynde tot Eleazarum, ende Eccolom, ende masinam, ende Molobam, ende Enaatha, en de Samea, ende Ioribum, Nathan Ennagam, Sachariam ende Mosollamum, si selue waren leyders ende besochte, | |
46Ende ick seyde hen, dat si tot Loddeum souden comen die bi die plaetse der scatcameren was, | |
47Ende ic geboot hen, dat zijt Loddes ende sinen broederen souden seggen, ende die bi die scatcamer waren, dat si ons deghene souden seynden, die dat priesterscap mochten bedienen in dat huys des HEREN ons Gods, | |
48ende si brochten tot ons na die moghende hant des HEEREN ons Gods geleerde mannen, Wt de kinderen Mooli des soons Leui des soons Israel. Sebebiam ende kinderen ende broeders, der welcker achtien was | |
49Asbiam ende Amin: Wt den kinderen der kinderen Chananei: ende haer kinderen waren twintich mannen: | |
50Ende wt den ghenen die inden tempel dienden: die Dauid hadde ghegheuen ende si selue princen totter verweckingen der Leuiten die den tempel dienende waren tweehondert ende twintich. Alle die namen zijn in die scriften gheteekent. | |
51Ende ic beloefde daer een vasten: den ionghen int aenschouwen Gods, op dat ic eenen goeden wech van hem soude soecken: ende die met ons waren: ende den kinderen ende den beesten: om der laghen wille: | |
52Want ic scaemde mi vanden coninck voetknechten ende reysers te eysschen: tot gheleye opten weghe teghen onse vianden: | |
53Want wi hadden den coninck gheseyt: dat des HEEREN cracht met hen soude zijn: die hem in alder begeerten soecken: | |
54Ende wi baden den HEERE onsen God weder na ditte: den welcken wi ooc genadich hadden, ende wi zijn mede machtich geworden door onse god: | |
55Ende ic verscheyde wt den luyden: wt den ouersten: ende wt den priesteren des tempels: tweelf mannen: ende Sedebiam: ende Adsannam: ende met hen wt haeren broeders thien mannen: | |
56Ende ic woech hen dat gout ende dat siluer ende die prie- | |
[pagina Cc1r]
| |
sterlijcke vaten des huys ons HEEREN ons Gods, welcke die coninc gesconcken hadde ende sine raetsheeren ende princen, ende alle Israel | |
57Ende als ict gheweghen hadde, soo leuerde ick .c. ende .l. pont siluers, ende silueren vaten van .c. pont, ende .c. ponts gouts, | |
58ende seuenmael twintich gulden vaten, ende eerene vaten van goeden eerenen wercke blinckende twaelue, gheuende die ghedaente des ghouts, | |
59Ende ic seyde hen, Ende ghi zijt den HEERE heylic, ende die vaten zijn heylich, ende dat gout ende siluer is den HEERE den God onser vaderen belouet, | |
60Waect ende bewaeret tot dat ghijt leuert, wt den volcken, ouersten, den priesteren, ende den Leuiten, ende den ouersten der steden van Israel, in Ierusalem, in die camer des huys ons Gods. | |
61Ende dese priesters ende Leuiten ontfinghen dat gout ende dat siluer, Ga naar margenoot+ ende die vaten droegen si in Ierusalem, inden tempel des HEEREN, | |
62Ende wi toghen voort vander riuieren Thia, den twaelfsten dach der eerster maent, tot dat wi in Ierusalem gingen, | |
63Ende alst den derden dach was gheworden, so is dat gout ende siluer opten vierden dach gewegen, geleuert in dat huys des HEEREN, ons Gods, Marimoth den sone Iori den priestere, | |
64Ende met hem was Eleazar Phinees soon ende met hen waren Iosabdus die sone Iesu, ende Medias, Ende Bani sone Leuiten, alle tot tgetal, ende tot gewichte, | |
65Ende inder seluer vre, wert haer gewichte geschreuen, | |
66Maer die wt der gheuanckenissen quamen offerden offerhanden den HEERE Israels Gode, twaelf verren voor alle Israel, Ses ende tachtentich rammen | |
67.lxxij. lammeren .xij. bocken, vore die sonde, ende voor die salicheyt .xij. coeyen, altemale tot offerhande des HEEREN | |
68Ende si ouerlasen die geboden des conincs, den conincliken rentmeestere, ende den onderconingen van Celosyrien ende Phenicien, ende si eerden dat volck, ende den tempel des HEEREN, | |
69Ende dese dingen voleynt hebbende, so quamen die prouoosten tot mi seggende. Dat geslachte Israel, ende die priesters, ende die Leuiten, | |
70ende vremdelingen, ende heydenen, ende nacien des lants, en hebben niet afgescheyden van haeren onreynicheyden, vanden Cananeen, ende Etheen, ende Pherezeen, ende Iebuzeen, ende Moabiten, ende Egyptenaers, ende Idumeen, | |
71Want si zijn haeren dochteren toegeuoecht, si selue ende haer sonen, ende dat heylighe zaet, is vermenget met den vremden geborenen heydenen des lants, Ende die prouoosten, ende Wethouders waren deelachtich haerder [kolom] boosheyt vanden beghinne des rijcs. | |
72Ga naar margenoot+Ende terstont als ic dese dingen hoorde, so schoorde ic mijn cleederen, ende den heylighen rock, ende ic troc die haren van mijnen hoofde wt, ende wt mijnen baert, ende ick sadt droeuich wesende, ende truerich, | |
73Ende also vele alser doen beweecht werden inden woorde des HEEREN des Gods Israel, quamen tot mi, die daer weenende was ouer die boosheyt, Ende ick sadt droeue totter auont offerhande toe | |
74Ende opstaende vanden vastene, hebbende gheschoorde cleederen, ende den heylighen rock knielende, ende mijn handen wtstreckende, totten HEERE | |
75seyde ick, HEERE, ick ben beschaemt, ende ontsiende voor uwe aensicht, | |
76Want onse sonden zijn vermenichfuldicht ouer onse hoofden, ende onse boosheden zijn totten hemel toe verhoocht, | |
77Want vanden tijden onser vaderen aen, zijn wi in groote sonden, tot desen dach toe. | |
78Ende om onse, ende om onser vaderen sonden, so zijn wi met onsen broederen, ende met onsen priesteren, den coningen der aerden geleuert totten swaerde ende totter geuanckenisse, ende tot beroouingen met beschaemtheden, tot op den dach van huyden, | |
79Ende nv hoe groot ist dat, dat ons ontfermherticheyt mocht gheschieden van v HEERE God, Ende laet ons achter doch eene wortele, HEERE, Ende eenen naem in die plaetsen uwer heylichmakinge, | |
80onse licht te ontdecken int huys des HEREN ons Gods ons spijse te gheuene inder tijt onser slauernien, | |
81Ende als wi dienden, en waren wi niet verlaten vanden HEERE onsen God, Maer hi stelde ons in ghenaden, settende ons die coninghen van Perssen, te gheuen spijse, | |
82ende te verclaeren den tempele des HEEREN ons Gods, ende die verwoeystheden Syons te timmeren, ons vasticheyt te geuen inden Ioetschen landen ende in Ierusalem. | |
83Ende nv wat sullen wi segghen HEERE, Ga naar margenoot+ hebbende dese dinghen? Want wi hebben uwe geboden ouer getreden, die welcke ghi ons ghegheuen hebt, inden handen uwer knechten der propheten, | |
84segghende, Want dat lant daer ghi in gegaen zijt, om te besitten zijn erffenisse, dat lant is besmet metten beuleckingen der vremdelingen des lants ende haere onreynicheden hebben si al te mael veruult met haerder onreynicheyt, | |
85Ende nv en sult ghi uwe dochteren niet toeuoeghen haeren sonen, ende ghi en sult haere dochteren uwen sonen niet ontfangen, | |
86Ende ghi en sult in gheender tijt soeken met hen vrede te hebben, op dat ghi sterck wordende, dat al- | |
[pagina Cc1v]
| |
der beste der aerden etet, ende dat ghi uwen kinderen die erffenisse wtdeelt tot inder eewicheyt, | |
87Ende die dinghen die ons gheuallen die gheschieden ons alle, om onser booser wercken wille, ende om onse groote sonden, | |
88Ende ghi hebt ons alsulcken wortel ghegheuen, dat wi zijn weder omgekeert ouer te treden uwe wetlichheyden, also dat wi ghemenget zijn gheworden der onreynicheyt der vremder gheborenen heydenen des lants, | |
89Ende ist niet alsoo, dat ghi op ons gram zijt, om ons te verdoen, alsoo lange, tot dat onse wortele ende onsen name niet ghelaten en worde? | |
90HEERE Israels God, ghi zijt warachtich. Die wortel is ghelaten tot op desen dach van huyden, | |
91Siet, nv zijn wi in uwe aenschouwen in onse ongherechticheyden, Want ten is noch niet te staen voor v in desen. | |
92Ende als Esdras aenbiddende beleedt, weenende, neder ghestrect ter aerden voor den tempele, so is voor hem verghadert wt Ierusalem, een zeer grote schare, mannen ende vrouwen, ionge gesellen, ende ionge meyskens, Want die weeninge was groot in die selue menichte, | |
93Ende als geroepen hadde Ieconias Ieheli wt Israels kinderen, soo seyde hi Esdre, Wi hebben teghen den HEERE ghesondicht, dat wi ons vremde geboren vrouwen wt den heydenen des lants te houwelick ghenomen hebben, | |
94Ende nv zijt ghi ouer alle Israel, Hierom so si in desen eenen gesworen eedt vanden HEERE, alle onse huysfrouwen die wt den vremden geboren zijn, met haeren kinderen wt te driuen, | |
95ghelijct v ingheset is, vanden ouders, naer die wet ons HEEREN, staet op ende rechtet wt, | |
96die sake ghaet v aen, ende wi zijn met v, doet manlijcken, | |
97Ende Esdras stont op, ende hi dwanc ten eede die ouerste der priesteren ende die Leuiten, ende alle Israel, te doene naer dese dinghen, ende si swoeren. | |
§ Hoe Esdras dat volck liet veghaderen, ende straftese om die vremde vrouwen die si te houwelijcke ghenomen hadden ende hi vertelde die wet des HEEREN. |