De Vorsterman Bijbel

§ Dat .xxviij. Capittel.

1

⁺ENde als ghi der stemme des HEREN ws Gods ghehoorsaem zijt, houdende ende doende alle zijn geboden die ic v huyden ghebiede, soo sal v die HEERE uwe God v dat hoochste maken bouen alle dat volc der aerden,

+ A

2

Ende op v sullen comen alle dese gebenedijnghen, ende si sullen v omuanghen, om dat ghi gehoorsaem geweest zijt der stemmen des HEEREN ws Gods,

3

Ghebenedijt suldi zijn in die stadt, Ghebenedijt inden ackere,

4

Ghebenedijt sal zijn die vrucht ws lichaems, die vrucht van uwen lande, ende die vruchte van uwen vee, ende die vrucht van uwen ossen, ende die vrucht van uwen scapen,

5

Ghebenedijt sal zijn uwe ^* schuere) ende uwe ouerscot sal gebenedijt wesen.

* th. korf.

6

Gebenedijt suldi zijn als ghi ingaet, Gebenedijt suldi zijn als ghi wtgaet.

7

Ende die HEERE sal uwe vianden, dye hen teghen v opstellen voor v aenschijn la-

[p. m4v]

ten verslaen. Door eenen wech sullen si wttrecken teghen v, ende door seuen weghen van v vlieden.

8

Die HERE sal der ghebenedijnghe ghebieden, dat si met v si in uwen kelder, ende in allen dat ghi in handen neemet, ende hy sal v ghebenedijen inden lande, dat dye HEERE uwe Godt v ghegheuen heeft.

9

Die HERE sal v hem tot eenen heyligen volcke verwecken, ghelijc hi v ghezworen heeft, ist dat ghi die gheboden des HEEREN ws Gods hout ende wandelt in zijn weghen,

10

so dat alle volc van aertrijc sien mach ^* dat den name des HEEREN ouer v aengeroepen is) ende si sullen v ontsien.

* th. dat ghy na den naem des HEEREN ghenaemt zijt

11

Ende de HEERE sal maken dat ghi oueruloedicheyt van goeden hebben sult, aen die vrucht ws lichaems, aen die vruchte ws vees, ende aen die vrucht van uwen ackere, inden lande dat die HEERE uwen vaderen ghesworen heuet v te gheuen.

12

⁺Ende die HEERE sal v sinen goeden schat opdoen den hemele, om uwen lande reghen te gheuen tzijnder tijt, ende dat hi v gebenedie alle die wercken van uwen handen. Ende ghi sult vele volcken leenen, maer ghi en sult van niemanden ontleenen.

+ B

13

Die HERE sal v tot een hooft stellen, ende niet totten steert, ende ghi en sult niet dan bouen driuen ende onderligghen, ist dat ghi ghehoorsaem gheweest zijt den gheboden ws HEREN ws Gods, die ic v huyden ghebiede, te houden ende te doen,

14

ende en wijct ghi niet van eenigen woorde, dat ic v huyden ghebiede, noch ter rechter, noch ter slincker hant, noch en hebt ghi anderen goden niet na ghewandelt om hen te dienen.

15

Maer ist dat ghi niet en wilt hooren die stemme des HEEREN ws Gods, houdende ende doende alle zijn gheboden ende zeden die ic v huyden ghebiede, ⁺ so sullen alle dese vermaledijnghen op v comen, ende v beuanghen.

+ Leui. xxvi d Thie. ij.f Mala. ij.a

16

Vermaledijt suldi zijn inder stadt Vermaledijt inden ackere.

17

Vermaledijt sal zijn uwe ^* schuere) ende uwe ouerschot.

* th. korf.

18

Vermaledijt sal zijn die vrucht ws lichaems, dye vruchs ws lants, die vrucht van uwen ossen ende die vrucht van uwen schapen.

19

Vermaledijt suldi zijn als ghi ingaet, ende vermaledijt als ghi wtgaet.

20

Die HERE sal onder v seynden ^* dierentijt, ende hongher) ende vermaledijnghe in alle dat ghi beghint om te doen, tot dat hy v verdoe, ende haestelijck te niete doe, om uwer quader vonden wille, ende dat ghi mi [kolom] ghelaten hebt.

* th. verdwininge ende clagijen

21

Dye HEERE ^* moet) by v dye pestilentie langhe laten dueren, tot dat hy val verdoe, inden lande daer ghi in comen sult, om dat te besitten.

* th. sal

22

Die HERE ^* moet) v slaen met ghebreken, coortse, hitte, brandt, veninicheyt, dorheyt, ende bleecheyt, ende hi ^* moet) v veruolghen, tot dat hi v verdoe.

* th. sal

* th. sal

23

⁺Die hemel die bouen v hooft is die ^* moet) metalen zijn, ende die aerde onder v yseren,

+ C

* th. sal

24

Die HERE ^* moet) uwen lande stof, ende asschen gheuen voor reghen, ende asschen vanden hemel op v, tot dat hi v verdoe.

* th. sal

25

Dye HERE ^* moet) v voor uwe vianden laten slaen. Door eenen wech suldi tot hen wt trecken, ende door seuen weghen suldy van hen vlieden, ende ghy sult verstroyet worden onder alle rijcken der aerden.

* th. sal

26

V lichaem sal een spijse wesen alle den voghelen des hemels, ende niemant en sal daer zijn, diese wech iaghe.

27

Die HERE ^* moet) v slaen metten zweeren van Egipten, metten spenen, met grillicheit, ende met schorftheyt ^* int deel des lichaems, daer den dreck wt ghaet) dat ghy niet gheheel ghenesen en sult connen.

* th. sal

* ten is nyet int hebre

28

Dye HERE ^* moet) v slaen met onsinnicheden, blintheden, ende met rasernien der herten,

* th. sal

29

Ende ghi sult tasten inden middach ghelijc een blinde tast int doncker, ende ghi en sult in uwen weghe niet voort comen.

⁺ Ende ghi sult ghewelt ende onrecht moeten liden, alle v leuen lanck, ende niemant en sal v helpen.

+ D

30

Een wijf suldi trouwen, maer een ander ^* moet) by haer slapen. Een huys suldi maken, maer ghi en sult daer niet inne woonen. Eenen wijnghaert ^* moet) ghy planten, maer ghi en sult hem niet ^* sniden om te persen)

* th. sal

* th. sal

* th. gemeyn maken

31

Vwen osse ^* moet) voor uwe ooghen ghedoot worden, maer ghy en sult daer niet af eten. Vwen ezele ^* moet) voor v aengesicht met gewelt genomen worden, ende v niet weder gegeuen worden. Vwe scapen ^* moeten) uwen vianden ghegeuen worden, ende niemant en sal v helpen.

* th. sal

* th. sal

* the. sullen

32

Vwe sonen ende uwe dochteren ^* moeten) eenen anderen volcke gegeuen worden, daer dat uwe oogen aensien sullen, ende ontbreken van dat te aensien alden dach, ende geen stercte en ^* moet) in uwen handen zijn.

* th. sullen

* th. sal

33

Die vruchte van uwen lande, ende allen uwen arbeyt ^* moet) een volc verteeren, dat welcke dat ghi niet en kent, ende ghi ^* moet) die zijn, die verdruct worden, ende onrecht liden,

* th. sal

* th. sult

[p. m5r]

alle uwe leefdaghen lanc,

34

Ende ghi sult wtsinnich worden ende verbaest, van dat ghene dat uwe ooghen sien sullen.

35

Die HEERE sal v slaen met eenen quaden swere aen uwe knyen, ende braeyen dat ghy niet gheheylt en sult connen worden van aen die solen van uwen voeten, tot aen den top van v hooft.

36

Die HERE sal v ende uwen Coninck die ghi ouer v geset hebt, voeren onder een volc, dat ghi niet en kent, noch uwe vaderen, ende ghi sult aldaer andere goden dienen, houte, ende steene,

37

ende ghi sult verwoest worden, ende ghi sult een ghemeyn woort ende fabele zijn onder allen volcke, daer v die HEERE henen ghebrocht heeft.

38

Ghi sult veel zaets wt ^* worpen,) ende zayen inden velde, ende niet veel in doen, Want die sprinchanen sullent af eten,

* th. voeren

39

Wijngaerden suldi planten ende winnen, maer gheenen wijn drincken, noch lesen, want die wormen sullent verteeren. ⁺

+ Leui. xxvi.c Agge. i.c.

40

Olijfboomen suldi hebben in alle v palen, maer ghy en sult v nyet saluen met olie, want uwe olijfboomen sullen af vallen, ende vergaen,

41

Sonen ende dochteren suldi winnen, ende gheen ^* van hen in ghenuechten des herten, gebruycken) want si sullen wech gheuoert worden inder gheuanckenisse,

* th. hebben

42

Alle die boomen van uwen lande, ende die vruchten van uwen lande sal den brant verslinden.

43

⁺Die vremdelinc die bi v is, int landt met v, die sal bouen v climmen, ende altijt hoogher wesen, Maer ghi sult neder dalen, ende altijt die leechste zijn,

+ E

44

Hi sal v lenen, maer ghi en sult hem niet leenen, Hi sal dat hooft zijn, ende ghi sult den steert zijn.

45

Ende alle dese vermaledijngen sullen op v comen, ende v veruolgen ende omuangen, tot dat ghi vergaen sult, om dat ghi der stemme ws HEEREN ws Gods niet ghehoorsaem gheweest en zijt,

46

ende dat ghi zijn gheboden ende zeden niet en hielt, die ic v geboden hebbe, ende daer om sullen aen v teekenen ende wonderen zijn, ende na uwe zaet eewichlijc,

47

om dat ghi den HEERE uwen Gode niet ghedient en hebt met vrolijcker ende goeder herten, doen ghi van als ghenoech hadt,

48

Ende ghi sult uwen vianden dienen, die v die HEERE toe seynden sal in hongher, ende in dorst, in naectheyt, ende alderley ghebreck, ende hi sal een yseren iock op uwen hals legghen, tot dat hi v ontstucken stoote.

49

Die HEERE sal een volck op v brengen, van verre, vander werelt eynde, ghelijc eenen Arent vliecht, wiens tonghe ghi niet ge-[kolom]hooren en cont,

50

een wreet volck, dat welcken niet en aensiet den persoon des ouders, noch en is niet ghenadich den ionghelinck,

51

ende sal ooc verteeren die vrucht van uwen vee, ende die vrucht van uwen lande, tot dat ghi verghaet, ende en sal v niet ouer laten blijuen, noch van coren, most, olie, vanden vruchten der ossen, ende schapen, tot dat ghy verghaet,

52

Ende het sal v benauwen in alle uwe poorten, tot dattet nederworpe uwe hoochten, ende vaste mueren, daer ghy v op verliet, in alle uwe landen, Ende ghi sult beleyt ende beseten worden in alle uwe poorten binnen alle uwen landen, dat v die HERE uwe God ghegheuen heeft.

53

⁺Ende ghi sult die vrucht ws lichaems eten uwer sonen ende uwer dochteren vleesch, die die HEERE uwe God v ghegheuen heeft inden anxt ende noot, daer v uwe vianden verdrucken sullen,

+ F

54

Dat een man dye te vooren weeldichlijck in lusten gheleeft heeft onder v luyden, die sal sinen broedere ende sinen wiue die in sinen schoot is, ende den sone die noch ouerbleuen is van sinen sonen,

55

vergonnen te gheuen yemanden van desen vanden vleesche van sinen sone dat hi eedt, aenghesien dat hem niet ouer en schiet, van allen goede, inder anxt ende noot, daer mede dat v uwe vianden benauwen sullen binnen alle uwe poorten.

56

Een wijf die te voren weeldichlijck ende in wellusten geleeft had, dat si niet geproeft en hadde die solen van haeren voeten op die aerde te setten van teerheden ende van weelden, die sal den man die in haeren schoot is, haeren sone ende dochter vleesch misgunnen,

57

ende die vellekens daer die kinder in gheboren worden, die van tusschen haer eyghen beenen wt ghegaen zijn, ende ooc van haeren sonen, die si gebaert heeft, Want si sullense eten heymelijck van alderley ghebreke, inden anxt ende noot, daer mede dat v viant v benauwen sal binnen uwer poorten.

58

Ten si dat ghi niet en hout, alle die woorden van deser wet, die in desen boec gescreuen is, dat ghi vreest desen heerlijcken ende verscrickelijcken naem, dat is, den HEERE uwen God,

59

soo sal die HEERE vermenichfuldigen uwe palen, met slaghen op v ende uwe zaet met groote ende duerende slaghen met groote ende duerende siecten,

60

ende hi sal op v brenghen alle dye siecten van Egypten, daer ghy voor vreest die sullen v aen hangen,

61

Ooc alle die crancheden ende alle die slaghen die niet ghescreuen en zijn inden boec van deser wet, dye sal die HEERE v God

[p. m5v]

op v laten comen, tot dat hi v te niet doen sal,

62

ende uwer sal een cleyn volcxken ouerblijuen, ghi die te voren waert gelijc die sterren des hemels, nader menichten, Om dat ghi niet gehoort en hebt die stemme des HEREN ws Gods,

63

Ende gelijc die HERE van te voren verblide dat hi v wel dede, ende v vermenichfuldichde, alsoo sal hi van v verbliden dat hi v verderft, ende te niet doet, ende ghi sult verstoort worden wten lande daer ghi nv in trect om dat te besitten,

64

⁺Want dye HERE sal v verstroeyen onder alle volc vanden eenen eynde der werelt tot aen dat andere, ende ghi sult al daer andere goden dienen, die ghi niet en kent, noch uwe vaderen, van hout ende steen.

+ G

65

Doch en suldi onder dat selue volck niet rusten, ende uwe solen van uwen voeten en sullen gheen ruste hebben, Want dye HERE sal v aldaer een beuende herte gheuen ende ommacht der ooghen, ende een versmachte ziele,

66

dat v leuen voor v sal hanghen, dach ende nacht suldi vreesen ende uwen leuen niet betrouwen,

67

Des morgens suldi segghen, Wie sal mi den auont gheuen? Des auonts suldi segghen, Wie sal mi den morgen geuen? van grooter vreesen ws herten, die v veruaren sal, ende van alle dat ghene, dat ghi met uwe oogen sien sult,

68

Ende die HERE sal v met schepen vol weder in Egypten voeren door den wech, daer hi v af geseyt heeft, Ghi en sult hem niet meer sien, ende ghi sult aldaer vercocht worden uwen vianden tot knechten ende ioncwijfs, ende daer en sal gheen zijn, dye v coopen sal.

§ Die ghedachtenissen der weldaden van Gode den Israeliten geschiet, Ende hi vermaentse tot die geboden te houden.