De Vorsterman Bijbel

§ Dat .xxi. Capit.

1

⁺DIt zijn die rechten die ghi hen voor legghen sult,

+ A

2

Ist dat ghi eenen Hebreeuschen knecht coopt, die sal v ses iaren dienen, inden seuenden iare sal hi vry ende los wtgaen,

3

^* Met soodanigen cleede als hi in ghecomen is, met alsulcken cleede laet hem wtghaen) maer is hi daer ghehout ghecomen, soo sal zijn wijf met hem wt ghaen,

* the. is hi alleene ghecomen, so sal hi ooc alleen wtgaen

4

Maer heeft hem zijn heere een wijf ghegheuen, ende heeft si hem soonen oft dochteren ghebaert, soo sal dat wijf ende die kinderen des heeren zijn, maer hi sal alleen wtgaen ^* met sinen cleederen)

* ten is nyet int heb.

5

Maer spreect die knecht, ick heb mijnen heere lief, ende mijn wijf, ende kinderen, ic en wille niet vry wt ghaen,

6

soo sal hem zijn heere brengheij voor ^* die goden,) ende men sal hem houden aen die duere, ofte posten, ende booren hem met eenen priem door zijn oore, ende hi sal zijn knecht eewelijc zijn.

* (Die goden) dat is, voor de rechters om datsi in Godts stede rechtdoen soo heeten si goden

7

Vercoopt yemant zijn dochter tot een dienstioncwijf, ⁺ soo en sal si niet wtghaen ghelijck die dienstmaerten ghewoonlic wt te ghaen plegen,

+ B

8

Genuecht si haeren heere niet ^* dien si ouergeleuert was,) soo sal hise vry laten, maer haer te vercoopen onder een vreemdt volck, en heeft hy gheen macht, ist dat hyse versmaet heeft,

* th. ende en is si nyemant belouet

9

Maer belooft hise sinen sone te houwelic, soo sal hi haer doen, alsmen dochteren pleech te doen,

10

Maer neemt hy hem een ander tot eender huysurouwe, soo sal hy dat meysken versien van bruylofte, ende cleederen, ende en sal haer niet weygeren den prijs huerder ^* eerbaerheyt) te betalen,

* th. houwelijcscer vorwaerde

11

Doet hi dese drie niet, so sal si los wtgaen sonder eenich ghelt te gheuen.

12

Die eenen mensch slaet, ^* willende hem dootslaen,) die sal den doot steruen,

* the. dat hy sterft.

13

Maer en heeft hi hem daer op geen lagen geleyt, maer God heeft hem onuerhuets in zijn handen laten vallen, soo sal ick v bestellen een plaetse, daer hi toe vlieden sal,

14

Maer oft yemant met liste ende lagen sinen naesten doodet, so suldy dien van mijnen altaer nemen, datmen hem doode,

15

Wie zijn vader oft moeder slaet, die sal den doot steruen.

16

Die eenen mensche stelet, ende vercoopt hem, datmen hem bi hem vint, die sal den doot steruen.

17

Die vader ende moeder vloect, sal die doot steruen,

18

Ist dat mannen tegen malcanderen kiuen, ende die een slaet den anderen met ee-[kolom]nen steen, oft met eender vuyst, dat hy niet en sterft, maer te bedde leyt,

19

becoemt hi soo dat hi op eenen stock gaet, so sal hi die hem sloech, ontschuldich zijn, behoudelic dat hy hem betale, wat hy versuymt heeft, ende hi dat meester ghelt geue,

20

Wie sinen knecht oft ioncwijf slaet met een roede, dat hy sterft onder sine handen, die sal der sonden schuldich zijn,

21

Maer leeft hi een oft twee daghen, so en sal hi daer af gheen wrake lijden, want het is zijn ghelt.

22

Ist dat mannen kiuen, ende dat eenich van hen slaet een wijf, die met kinderen begort is dat haer die vruchte af gaet, maer si blijft leuende, soo salmen hem om ghelt straffen, soo veel als des wijfs man van hem eyschen sal, ende die middellaers dat oordeelen,

23

Maer coemt daer die doot na, soo sal hi geuen siel om siel,

24

ooge om ooghe, tant om tant, hant om hant, voet om voet,

25

brant om brant, wonde om wonde, buyle om buyle.

26

Ist dat yemant sinen knecht oft zijn ioncwijf in die ooghe slaet, ende maectse blint in die een ooghe,

27

so sal die here hem vrij los laten, om der ooghen die hi wt ghesmeten heeft, Des selfs ghelijc, slaet yemant sinen knecht oft ioncwijf eenen tant wt, sal hyse vrij los laten, om huers tants wille.

28

⁺Ist dat eenen osse eenen man oft wijf stoot dat hy starft, soo salmen den osse steenen, ende zijn vleesche niet eeten, ende die here des os sal onschuldich wesen.

+ D

29

Maer is dye os te voren stootende geweest met sinen hoorne, ende dat is sinen heere ghebootscapt, ende hy hem nyet verwaert en heeft, ende doodet die os daer bouen eenen man oft wijf, so salmen den os steenen ende men sal sinen heere dooden.

30

Ist datmen ghelt van hem begheert, so sal hy geuen om zijn siele te lossen, watmen van hem begeert

31

Des selfs geliken salmen met hem handelen, oft hy een sone oft dochter stoot metten hoornen.

32

Mer stoot hi een knecht oft ionckwijf, so sal die heere vanden osse geuen des knechts ofte ioncwijfs heere dertich Sikel siluers, ende den os salmen steenen.

33

Oft yemant eenen put graeft, oft op doet, ende en dect den put niet toe, ende daer valt een osse oft ezel in,

34

soo sal die heere des puts weder geuen, dat die beest waert was, ende die prije sal zijn zijn,

35

Ist dat yemants osse eens anders os stoot dat hi sterf, so sullen si den leuenden oos vercoopen, ende dat ghelt deylen, ende die prije ooc deylen,

36

Maer ist hem kenlic geweest dat die osse stootende was te voren, ende zijn heere en heeft hem niet bewaert, soo sal hy eenen osse voor den anderen geuen, ende hy

[p. e3v]

sal die prije gheheel hebben.

§ Vander diefte, Van schade te dragen.