Vormen. Jaargang 3

[p. 294]

Kleine tribune
Het antwoord van een Antwerpenaar

In een open brief aan de Antwerpsche letterkundigen⁽¹⁾ heeft voor kort Jan Schepens zich wel openhartig uitgesproken, maar de evolutie onzer letteren kortweg, beulshandig, geradbraakt. Van een stel relatieve waarheden uitgaande, (Antwerpen liet zich door Brussel de leiding ontnemen; na van Ostaeyen gebeurde niets meer in onze letteren, en dergelijke) gaat hij tot de conclusie over dat wij Antwerpenaren werk moeten leveren, dat wij het ‘Avontuur’ moeten herbeginnen, dat wij nog het expressionisme en andere experimenten niet tot gave meesterwerken hebben gepuurd, zooals Vestdijk in Nederland. - Ik wist niet dat de geographie ons zóó kon determineeren. Ik wist niet dat een opstandige als van Ostayen alleen voor ‘provinciale primauteit’ vocht. Ik weet wel dat Brussel den rebel onschadelijk maakt, maar ook dat het élan en het initiatief nog lang niet dood is, noch in Antwerpen, noch in het Boeren-Vlaanderen (wat ik een zeer verachtelijke benaming vindt), o.a. Schepens schijnt van den strijd, dien ‘Vormen’ nu drie jaar tegen heug en meug volhoudt, niets af te weten. Nog dagelijks in den rug gestoken, is rond het bij het verschijnen onooglijk blaadje dat René Verbeeck, Pieter G. Buckinx en steller dezes langs de hoofdbaan van het Vlaamsche land (Antwerpen, Mechelen, Brussel) lieten verschijnen, een nieuwe constellatie ontstaan, waarvan het beeld quasi de gansche Vlaamsche hemel overspant.

In een geest van ‘au-dessus de la politique’, van het ‘scheppend beginsel’ en der ‘critische vorming’, van een ‘onbewierookte waardeering’ voor elkander en voor anderen en met het onontbeerlijke zout der eigenwaarde bedeeld, daarbij juist de zelf-ongenoegzaamheid en de methodische lessen van Paul van Ostayen indachtig, waaraan ons aller werk is ontsprongen, willen wij vereend tot het resultaat komen - waarvan reeds proeven bestaan - dat door zijn gevecht met de molenwieken van Ostayen niet in staat was op te leveren.

(1) Kroniek van Hedendaagsche Kunst en Kultuur, 4e jg., nr 6.

[p. 295]

Wij zijn ook vertrokken van het feit dat er in Vlaanderen reeds te veel gesneuveld is in overmoed; dat niet alleen Brussel, maar in de eerste plaats een partijpolitieke eliminatie (en Jan Schepens denke hier vooral aan wat hij de racistische literatuur noemt, maar vergete ook weer niet dat de kleuren-literatuur heel wat vergissingen begaat), in de tweede een publieke onverschilligheid, in de derde een botte jongeren-emulatie door schoolsche opzetterij in de hand gewerkt, in de vierde een te sterk gevoel van ontlaw bij sommige kunstenaars, in de vijfde een bittersnoeperij in een jong land als het onze ontzaglijk neerdrukkend werken en dat het tenslotte mogelijk worden moet het klimaat te vinden (ook buiten de speculatie op den oorlog om) om ‘werk’ te maken en een ‘maathoudenden’ weerklank op te vangen.

Jan Schepens en nog anderen trouwens, schijnen het moeizaam en moeilijke werk van Verbeeck, waarmee hij voor de poëzie aandacht vraagt (zijn ‘Bladen voor de Poëzie’), zoo maar weer van de baan te schuiven. Het is niet alleen onrechtvaardig, maar ook om nog eens over de woorden van den nochtans edelborstigen Demedts na te denken:

‘Geen mensch is waard dat men er zijn slaap om laat’.

Maar daar wij, goddank, sterke tanden hebben meegekregen, zullen wij verder nog wel bijten, doorbijten en terugbijten.

Paul DE VREE.