Vormen. Jaargang 3

Essay

J. Greshoff. - ‘Te Grabbel’. Zeven korte beschouwingen. - Uitg. De Garve. Brugge, 1938. - 62 blz. Fr. 3, -.

Beschouwingen niet zoozeer ‘over’ dan wel ‘naar aanleiding’ van Hippolyte Daye, Sacha Guitry, Van den Woestijne, de Groux, Rodin, de dichters van 't Fonteintje, Maurice Martin du Gard en André Gide.

Deze te grabbel gegooide recensies en gelegenheidsartikels hebben zoo bitter weinig aan het lijf, dat de inleider niet ernstig eraan denken kan hierdoor ‘een eerste kennismaking met een belangrijke persoonlijkheid’ mogelijk te maken. Het meest belangrijk stuk is voor ons de bijdrage over de Fonteiniers. De schrijver komt er op tegen de bewering alsof deze dichters fantasisten zouden zijn: Herreman heet een beminnelijke verschijning die de stof heeft om een verrukkelijk dichter te zijn, ‘maar geen van zijn gedichten is gehéél goed omdat hij, bêteweg, onhandig is’; Roelandts is sympathieker als dichter dan als prozaschrijver, omdat hij in zijn poëzie meer taaldiscipline bezit dan in zijn romans. Aldus Greshoff.

Ik weet niet of Greshoff genoeg met zichzelf ingenomen is om te meenen dat zelfs Vlamingen naar zulk een allegaartje zullen grabbelen.

R.F. LISSENS

[p. 36]

Raymond Brulez: ‘Ecrivains flamand d'aujourd'hui.’ - Nouvelle Société d'éditions, Bruxelles, 1938. (Met voorwoord van R.F. Lissens.)

Ik hoop, maar ik ontduik een zeker wantrouwen niet, dat deze verzorgde opstellen de belangstelling van het Fransche en van het Waalsche publiek mogen losmaken. Het feit alleen, dat nu, anno 1938, de auteur nog eens de verdiensten van onze negentigers moet opsommen, dus het literaire volk bij uitnemendheid dat het Fransche volk is, voor onze, meen ik ‘overwonnen’, ouderen moet warm maken, stemt reeds tot nadenken. Sceptischer wordt men, wanneer men nagaat hoe gering de spontaneïteit van Frankrijk ten onzen opzichte is, ten opzichte van de geheele Nederlandsche cultuur trouwens. Alle vijf jaar worden onze kunstenaars en telkens door Fransch-schrijvende Vlamingen den gebuur aangeboden om op het rek te worden vergeten. Het doet er mij aan twijfelen of de pogingen van André De Ridder, van U. Van de Voorde, van Brulez en van Lissens nu, wel de moeite loonen. Tenzij wij het geduld moeten hebben der mollen.

Voor het Vlaamsche publiek nu zijn deze korte studies en kritieken op zijn minst interessant. Alleen voor de afdeeling ‘Poètes’ maak ik een licht voorbehoud. Maar de bijdragen over onze romanciers en over onze essayisten hebben zwierige, lumineuse lijnen. Het werk in zijn geheel genomen getuigt alleszins van een eerlijke overtuiging, van een frissche belangstelling voor het werk der tijdgenooten, van een onderlegde, objectieve, rijke en ernstige literatuurbeschouwing.

De meer polemisch aangelegde Lissens, opvolger van Brulez aan ‘Cassandre’, heeft goed gedaan enkele vooroordeelen aan te vallen.

Paul DE VREE