Vormen. Jaargang 2

[p. 118]

Kritische Nota's

Poezie

Bert Decorte. Germinal. Gedichten. Uitg. Uilenspiegel Hoogstraten 1937.

De poëzie van Bert Decorte is het product van twee invloeden die in de litteratuur der laatste jaren van overwegend belang zijn geweest: A. Rimbaud en P. van Ostayen. Dat hij, als Vlaming, het facineerende woord van Paul van Ostayen niet heeft kunnen ontwijken, dat hij overal gegrepen heeft naar het minder belangrijk werk van dezen magiër, naar de z.g. ‘spielerei’ waaraan al te vaak een diep-menschelijke inhoud vreemd bleef, is echter niet het voornaamste bezwaar dat de volledige ontplooiing van zijn persoonlijkheid in den weg stond, wel, dat hij zich op sleeptouw heeft laten nemen, dat hij zich zat heeft gedronken aan den illumineerenden schuimwijn van Rimbaud, dezen ‘voyou et voyant’ uit wiens bedwelmende dronkenschap men zich niet zonder strijd losworstelen kan. Van Rimbaud heeft Decorte de zwerfdrift, de drang naar vrijheid, de vizie op de wereld en al te vaak ook het rythme. Door de mengeling dezer elementen, die echter bij Decorte in niet-gedistilleerden toestand aanwezig zijn, kreeg zijn vers een zeer bijzondere aantrekkingskracht, zoodat talrijke critici in Vlaanderen voorwie Rimbaud ongetwijfeld een onbekende gebleven is, eindelijk weer van een wonderkind begonnen te spreken. Het waren Du Perron en Greshof die de Vlamingen moesten waarschuwen tegen deze blinde overschatting van een jong talent dat niet eens een persoonlijkheid geworden was. Aangestipt moet echter worden, dat Decorte zeer handig is in het dooreenstrengelen dezer Rimbaldiaansche elementen zoodat hij ongetwijfeld het temperament van een dichter bezit, ja zelfs over genoeg talent beschikt om een atmosfeer te scheppen die den lezer bedwelmt (zonder hem aan te grijpen) maar die evengoed tot de gebieden van een gecontroleerd levenloos woordenspel als tot de gebieden van het onbewuste kan behooren.

Wat Decorte ons thans heeft geschonken bleef erts en chaos, het mist nog die eenvoud en die klaarheid die ons van zuivere poëzie doet spreken.

Dit alles neemt echter niet weg dat ‘Germinal’ een meer dan verrassend debuut is en dat wij van Decorte mogen verwachten dat hij eenmaal een persoonlijk, een sterk dichter zal worden,

P.G.B.

Jan van Bellinghen, Het Lied uwer leden. Uitgave Steenlandt, Kortrijk 1937.

Er komen in dit kleine bundeltje van Jan van Bellinghen een paar gedichten voor die er op wijzen dat hij een talent bezit met vele mogelijkheden. Het komt ons echter voor dat hij met deze mogelikheden al te vaak kort spel maakt. Rake flitsen en beelden en een vormkracht die een schoon talent verraden wisse-

[p. 119]

len af met slordigheden die Van Bellinghen niet meer voor zijn rekening zou mogen nemen. Zijn soberheid en zijn beheersching wettigen echter het vertrouwen dat wij eenmaal in hem hebben gesteld en dat ons gelooven doet dat hij ons eenmaal verrassen zal.

P.G.B.

Nieuwe Nederlandsche Poëzie, verzameld door H. Godthelp, 3 dln. Wolters, Groningen, 1936. Ingenaaid fl. 1,25; geb. fl. 1,50.

Deze bloemlezing in drie deelen is bedoeld als een hulpmiddel om de studeerende jeugd vertrouwd te maken met een korte, maar belangrijke periode van de Nederlandsche Letterkunde: den tijd van omstreeks '80 tot nu. De stof is concentrisch gerangschikt. De kern van ieder deel vormen telkens een flink aantal gedichten van een 14-tal zeer uiteenloopende, belangrijke en voor leerlingen van 15-18 jaar zeer belangwekkend te maken dichtersfiguren, in elk deel dezelfde. Achter de eerste afdeeling ‘Dichters’ bevat ieder deel een tweede afd. ‘Gedichten’ waarin van eenige andere belangrijke dichters een goed gedicht is opgenomen, en een derde afdeelingetje ‘Vertalingen’ van enkele beroemde dichtwerken, of fragmenten er van, uit de wereldliteratuur, en wel speciaal uit die talen die niet of moeilijk voor de leerlingen toegankelijk zijn: Babylonisch, Hebreeuwsch, Grieksch, Middeleeuwsch-Italiaansch, Middeleeuwsch-Engelsch. Deze bloemlezing staat niet uitsluitend in het teeken van de zuivere, muzikale lyriek; er werden ook verhalen en beschrijvingen opgenomen. Zij biedt de mogelijkheid van enkele der belangrijkste dichters een passend beeld te vormen en verschaft tevens een rulme kijk op de gevariëerde rijkdom der moderne Nederlandsche Poëzie. Dit werk behoudt ook buiten de school àl zijn interesse.

V.

Moeder. Verzen van Nederlandsche dichters. Verzameld door E.M. van Diffelen en M.G. Schenk. Het Boekhuis, Brusselsche Steenweg, 86, Ledeberg, Gent. - Libellen-serie nr, 229. fr. 6.

Twee en dertig gedichten over de moeder, alle uit de moderne literatuur, met uitzondering van het oud liedje ‘Ach Tjanne’ dat in directheid niet moet onderdoen voor het ‘Oud Liedeken’, de gekende pregnante verdietsching door Victor de la Montagne van een oud Provençaalsch lied. De rijke gamma van gevoelens die ligt tutschen de eenvoudige, kinderlijke vereering en het zieleleven van de vrouw zelf die zich huiverend bezint over het mysterie van het moederschap, is hier in deze keuze vrijwel aanwezig. Een fijn boekje dat heel wat goede poëzie in de huiskamer kan binnenloodsen.

R.V.

André Suarès: Rêves de l'ombre. Poémes, Paris, Grasset, s.p.

Van dezen classistisch-ideologischen schrijver is het werk zeker niet genoeg gekend. Cité, nef de Paris, Valeurs, Portraits, het zijn zoovele intelligente, diepzinnige en meeslepende geschriften. In onderhavig werk heeft Suares lyrisch proza

[p. 120]

en gedichten bijeengebracht, niet alles van even hoog gehalte, over bybelsche, mythologische en oostersche onderwerpen. Het dient echter niet gezegd dat enkele stukken, waaronder beschrijvingen van steden, droom-analysen. gesprekken, aan het beste dat hij ooit schreef, gelijk blijven. Iets van het accent van Bloy en de beeldspraak der symbolisten geven deze milde of wilde incantaties en zachte elegieën een ontheffenden klank.

P.D.V.