Vormen. Jaargang 2

Roman

Direction Etoile, door Francis de Miomandre. (Plon, Paris 1937.)

De ontmoeting in de metro van een blonde, blauwoogige en van argeloosheid-getuigende onbekende vrouw geeft den fantastisch-ontvankelijken auteur dit gebeuren in, dat niet langer duurt dan de rit van Raspail tot Etoile. Het zal niet meer zijn dan de moderne stoffeering van een orientalisch, middeleeuwsch liefdeavontuur: de vrouw zijner droomen ontmoeten en haar op de deining van de levensmogelijkheden en - toevalligheden verliezen, weervinden en eindelijk nooit meer bereiken. Onnoodig te zeggen dat dit wonderwel met het komen en gaan in de metro samenvalt. Maar wonderlijker is zeker de frischheid die de autuur van Ecritsur de l'eau in zijn verbeeldingen bewaart en het fijnzlnnig aftakelen der werkelijkheid in het licht zijner schijnwerpers. De geest van Duizend en Een Nacht, Boccaccio, Voltaire heeft gelukkiglijk nog altijd waardige vertegenwoordigers.

P.D.V.

‘Hedendaagsche Vlaamsche Romanciers en Novellisten’, door Paul De Vree. (Uitgave: ‘Eenhoorn’, Guido-Gezellelaan, Mechelen, 25 fr.)

Na zijn essay ‘Over den Roman’, een werk dat, spijts de onbetwistbare waarde, al te weinig wordt opgemerkt; maar waarvan het mij wel bekend is dat het door Prof. Dr. A. Boon met bijzondere vreugde en tevredenheid werd aangestipt, schenkt Paul De Vree ons thans - na een dichtbundel ‘Verzen en Kwatrijnen’ in ditzelfde essayistisch genre, zijn ‘Vlaamsche Romanciers en Novellisten’, een bundel van een opmerkelijk aantal losse bijdragen, verschenen in de beste Vlaamsche tijdschriften. De lof die reeds in ‘De Standaard’, in ‘Nieuw Vlaanderen’ en in ‘Hooger Leven’ over deze studie werd gezegd is ten volle verdiend. Paul De Vree legt in dit werk werkelijk getuigenis af van ‘geest’ en ‘hart’ -

[p. 66]

twee hoofdzakelijkheden voor wie het terrein der kritiek wil betreden. Zijn groote belezenheid, zijn scherpe ontledingszin blijken merkwaardig en opvallend. De Vree stelt zich niet tevreden met enkele losse beschouwingen over stijl en vorm en inhoud; het is hem vooral te doen om de persoonlijkheid van den schrijver te bepalen, om de kern van het werk bloot te leggen. De Vree zoekt naar den kunstenaar - naar den mensch met zijn eigen gedachten - en gevoelsleven, naar de geheime factoren die tot het ontstaan, tot den groei van een kunstwerk aanleiding zijn geweest. En de desbetreffende onderstellingen - bevindingen, zeg ik bijna - die Paul De Vree voordraagt, zijn niet slechts zeer interessant op zich zelf, doch een merkwaardige aanvulling der leegte die zich in onze huidige kritiek voordoet.

S.W.

Karel van den Oever, door Dr Frans Verachtert. (Kath. VI. Hoogeschooluitbr. Jrg. XXXVI, nr 4. - N.V. Standaard-Boekh. Antw.)

Van den renaissancist en expressionist, asceet en vechtersbaas, Karel Van den Oever, wilde Dr F. Verachtert in dit pretentieloos werkje een zoo mogelijk objectief beeld geven. Daarin slaagde hij dank zij de minitieuse studie die hij reeds sedert verschillende jaren aan deze betwiste en steeds betwistbare figuur wijdt, dank zij ook een zeker gemis van fanatisme en een weinig geprononceerd temperament, - een goede en een minder goede hoedanigheid, die hem toelieten het probleem hier duidelijk en juist te stellen. Verre van zich blind te staren op den dichter, zooals dit maar te vaak het geval was in Antwerpsche kringen, wijst hij zelfs op dwaasheid en kleingeestigheid, op een schier doorloopend gebrek aan tucht en beheersching; maar terecht vraagt hij aandacht voor de vertellingen, de ‘Maen-rymen’, enkele verzen uit ‘Het Open Luik’ en ‘Paviljoen’, en zijn ‘kostbaarste boek’, ‘Het Inwendig Leven van Paul’. - Zoo in alle eerlijkheid aan den lezer voorgesteld, kan Van den Oever er enkel bij winnen.

R.F.L.