Vormen. Jaargang 2

[p. 3]

Hendrik Prijs
Mijn dochters trouwen

Nog enkele weken en ik bezit een dochter die getrouwd is. Toen ik zoover stond met Anna Maria Gilberta werd bij haar aan huis wat minder drukte gemaakt.

Florie is evenzeer in de weer, wel heeft zij droefheid in de oogen. Ik geraak eraan gewoon. Haar toestand weet zij behendig onopvallend te houden.

Zij hoopt nog. Dat kind heeft een betrouwen als een rots zoo vast. Terwijl zij meehelpt aan Lina's uitzet spreekt zij over Jean Michel, alsof hij morgen kwam.

Het is nu Allerzielen, dat brengt een stemming die op haar plaats is in mijn huis, al beweent mijn vrouw meer de levenden dan de dooden.... ook bidt zij meer voor die.

Daar is ook iets anders dat mij onrustig maakt de laatste dagen. Het tergt mij meer dan het rampzalige feit dat vandaag of morgen een barst springt in mijn goeden naam voor het oog mijner kalanten en kennissen en ik een glimpje plezier ga ontdekken in het oog van mijn vrienden-benijders.

Wie zal het gelooven, wat van duizend twintigduizend was geworden, is bedreigd. Zeker het kan een ongezonde vrees zijn, maar een vrees is het. Mijn handen beven als ik mijn beursgazet open. De CILS slapen of zij ziek zijn.

De beursgazet, mijn sprookjesalbum vol droomverhalen, waarin de fantastische cijfers een ballet dansen als van toovernimfen en mijn hart de maat doen slaan.

Vroeger! Het schoon verloop der beursactie maakte mijn hart soms week.... ik kon bijna weenen van geluk als ik een stopsel bezag, Ik geloofde waarlijk dat God mij die zalf schonk om de wonde van dat andere ongeluk te heelen.

Nu hangt dat geluk in een mist.... voor mij staat heel het beursgebouw in den mist. Het was nochtans zoo schoon.

Verkoopen. Zou het geen tijd zijn om te verkoopen? Neen, niet verkoopen.... de lucht zal wel opklaren en wie weet!

Mijn vrouw zegt:

[p. 4]

-‘Hypoliet, dat is te schoon... is het wel een kristelijke zaak die kurkenzaak van de Cils, of hoe gij het noemt, die papieren met meer waarde dan erop staat.

-Natuurlijk, Anna Maria Gilberta, dat is beurspapier, dat gaat lijk met wijn, het wordt beter door te liggen, alleen wat vlugger.’

Mijn vrouw lacht.

-‘Natuurlijk lijk goede wijn, voeg ik er bij, slechte wijn wordt water door te liggen, of nog flauwer. Met zooiets is niets kristelijks gemoeid!’

Dat begrijpt Anna Maria Gilberta niet. Ik noem haar namen van menschen, die kristelijker zijn dan zij, die leven van de kristelijkheid, die God beter kennen dan de pastoor en die in de Cilszaak thuis zijn lijk in hun huwelijksbed, die er mee leven en er mee slapen, die honderden van die papieren bezitten en alleen spijt hebben er geen duizenden te kunnen koopen.

Ik noem haar de dichterlijke Spaansche namen van Perena, den rijksten man van Spanje, die goederen bezit zonder eind... en van de gebroeders Sopel Soussa, brave banklieden, wier hersenen opgelegd zijn in beursnat.

Ik slinger Anna Maria Gilberta, de millioenen voor de voeten, lijk in het cirkus de herkuuls de onhanteerbaar zwaar gewichten uitdagend voor de voeten van het verbaasd publiek werpen met duizend frank belooning voor wie die dingen op kan tillen tot aan de kin.

Anna Maria Gilberta beproeft niet te tillen, zij is te zeer uit haar lood geslagen van het te hooren explikeeren. Voor haar is er iets in, lijk in het mirakel van den ouden tempel af te breken en in drie dagen terug op te bouwen.... iets van het onbegrijpelijke van een heilig mysterie.

Ik ben voor haar de man die in de beursgazet van die trukken leer om goocheltoeren te verrichten, eentje doen verdwijnen en er vier te voorschijn halen uit de plooien van het wonderzakje.

-‘Och, Anna Maria Gilberta, de stopsels kind, de heerlijke stopsels die van de wijnflesschen en die van de apotheek, de stopsels van alles en van overal... De stopsels zijn een wereldzaak!

In werkelijkheid schenk ik weinig attentie aan het huwelijk van Lina en aan Florie denk ik elken dag minder en minder. Dat alles omdat het op de beurs niet goed gaat. Eerlijk gesproken, Ik dacht niet

[p. 5]

dat mijn hart zoo in de Cils gevangen zat.

's Zondags vraagt Rik mij altijd om naar de Cinema te gaan. Daar zij toch trouwen binnenkort, laat ik het toe. Florie gaat mee. Het zal haar wat opknappen, haar gezichtje is smal van verdriet.

-Goed, gaat maar naar de Cinema!’

Ik blijf thuis, het is er zoo stil en rustig met de kleine kinderen te bed en de groote vertrokken. Mijn vrouw leest haar Kerkklokske en ik mijn krant.

Ik ben nochtans tegen Cinema's. Er is niets natuurlijks in wat er voorgesteld wordt en de gesproken film is dwaas. Ik heb een film gezien, het gepraat werd gedurig onderbroken door een liedje. Een Juffrouw zong een amoureus airke met een taske koffie in haar hand. Haar partenair wist ondertusschen niet wat doen en zat haar aan te kijken terwijl zij zong. Men laat er ook veel te veel zien. ledereen die een kaart van twee frank vijftig bezit, mag zaken zien die Anna Maria Gilberta voor elkeen verbergt, uitgenomen voor mij. Alle acteurs hebben neusgebibber in hun stem. Ik bezit genoeg religie en te veel fatsoen alhoewel weinig devotie, dit laatste bezit Anna Maria Gilberta in hooge mate, om nooit meer naar de Cinema te gaan.

Ik bemerkte er het snotjong publiek, de gezichten triviaal aan elkaar gezogen in plaats van naar het doek gericht. Ik ben ervan overtuigd, dat in de donkerte van die zaal meer wordt getast dan gekeken. Is dat plezier maken.... eerlijk amusement?

Daar is wel een soort filmen waarvan ik houden kan. Men dresseert er paarden in, of men maakt Jacht op wilde dieren. Men achtervolgt de bandieten en de schoone held overwint altijd en trouwt op het einde. Die filmen spelen zich af in de Far West, een voor ons onbekend land. Zoo iets kweekt de heldhaftigheid aan, daar ben ik voor.... verbeeld U, mijn kinderen zijn bang van een muisje.

Ik ben anders ongerust dat die schoolmeester mijn dochters goesting gaat geven om elken zondag naar de Cinema te gaan. Een Jong huishouden moet sparen.... vooral het hunne, om reden van de magere schoolmeesterswedde.

Zij hebben een huiske gehuurd, klein en gerieflijk. In December reeds betalen.

In de week loopt mijn heel familie daarheen en daar wordt gewerkt en gesleurd aan meubels en gordijnen.

[p. 6]

Lina koopt maar, zij had wat geld op een spaarboekje.

‘-Lina, meisje, daar zijn nog andere uitgaven bij een huwelijk, zeg ik haar, gaat gij niet in het wit trouwen. Dat kost geld!’

Ik houd eraan dat de menschen vernemen dat wij het goed stellen.

De schoolmeester zou willen een eiken slaapkamer hebben, met kleerkast en spiegels. Zij zijn de meubelwinkels afgeweest.

Ik houd er mij voorzichtig buiten. Mij dunkt dat zij zich best voorloopig zouden kunnen bedienen met een plankje, waaraan een groen gordijntje om daarachter hun kleeren op te hangen en voor een paar honderd franken koopt gij per occasie een deugdelijk Engelsch bed voor twee personen.

-‘Papa, zegt Lina, een eiken slaapkamer kost twee duizend franken.’

-‘Goed, en dan?’

-‘Rik heeft de meubels voor een zitkamer gekocht... krijg ik..?’

-‘Maar kind toch, ge zoudt toch niet willen... dat ik... Het geld is zoo maar niet op te scheppen.. Ik zal er U duizend geven.’

Zij zwijgt en haar gezicht vertrekt pruilerig.

Rik spreekt mij den dag erna aan. Ik gevoel aan den toon van zijn woorden dat hij verbitterd is om die duizend frank.

Die jongen heeft zich nu eenmaal in het hoofd gestoken, met mijn dochter op den twintigsten December, een eiken ledikant in te kruipen, zich 's morgens in de volle lengte te spiegelen en dat allemaal met mijn geld.

-‘Mijnheer De Coninck, zegt Fierens, Lina en ik, wij hebben een eiken slaapkamer gezien die twee duizend frank kost, wij hadden ze graag...’

-‘Rik, dat is te veel gevraagd, over duizend kunt gij beschikken.’

Ik leg hem nog eens uit hoe simpel het kan gaan met dat plankje en het groene gordijntje.

-‘Dat is goed voor doodarme menschen!’

-‘Zoudt gij misschien schooner meubels willen hebben dan

[p. 7]

wij zelf?’

Zoo, die Fierens kan zich opwinden en nu komt Lina er nog tusschen.

-‘In dat geval kunnen wij nog wel een jaar wachten met trouwen, ik kan ondertusschen nog wat sparen. Ik zal straks het huis gaan opzeggen.’

Fierens wil vertrekken. Lina begint te huilen.

-‘Mijnheer De Coninck, het is er mij niet om te doen uw kind te trouwen omdat zij de dochter is van burgermenschen, die er een commerce in koloniale waren op na houden die grooter is dan die van mijn moeder en een zekeren welstand laat vermoeden.’

-‘Dat weet ik Fierens... die welstand is er... maar moet gij...’

Rik onderbreekt me bits:

-‘Wat ik weet, dat ik uw kind niet wil brengen in een ongemeubeld huis en dat dit groene gordijntje mij koud laat! Ik wil een beetje fatsoenlijk van wal steken... en dat verwachtte ik van U, mijnheer De Coninck. Ik verlang geen zaak te doen... en vraag ook niet dat gij U pijn zoudt doen!’

Ik gevoel, dat zoo ik niet toegeef. dat die schoolmeester er van onder trekt en mijn tweede schoonzoon ook in een vraagteeken verandert.

- ‘Kom, wij zuilen eens kijken, koop dan maar die slaapkamer!’

- ‘Merci papa, merci mijnheer De Coninck!’

En weg zijn ze. Lina trippelt gelukkig met een danspas naast den schoolmeester op.

Ik ben het hart in, ik verlies op dit moment duizend frank. Ik moet ze boeken bij de onvoorziene uitgaven.

Daar is iets verschrikkelijks gebeurd! Geruineerd en bijna dood geweest, de twee te gelijk.

Ik moet kalm blijven en alle ontroering van mijn hart houden. Ik lig nu reeds twee dagen naar het plafon boven mijn bed te staren. Mijn vrouw heeft mij moeten vertellen wat er allemaal met mij is voorgevallen. Ik werd van de W.C. naar mijn bed gedragen.

Elken morgen neem ik mijn gazet mee naar de W.C. Dat wordt

[p. 8]

veel gedaan. Ik overloop er de in vet gedrukte titels der voorname berichten.

Voor een paar dagen deed ik hetzelfde.

Ik zit! In reuzenletters op de eerste bladzijde: DE CILS naar DEN ONDERGANG - ZWENDEL OP GROOTE SCHAAL.

Het bloed springt mij naar het hoofd, gedruisch door mijn hersenen. Ik gevoel dat ik ga bezwijmen. Het is of het huis op mij neer gaat storten. Ik wil recht staan, scharrel naar mijn broek die op mijn schoenen hangt en schreeuw! Ik tuimel zijwaarts, zoek naar een steun en grijp den trekker. Het water stort neder maar het is of de Niagarawaterval door mijn hoofd bruischt en met geraas naar beneden klotst. Ik zink door elkaar en ontwaak in mijn bed.

Mijn vrouw vertelt mij met tranen in de oogen dat zij met Lina mij naar boven heeft gedragen. Florie die niet mocht tillen om reden van het kind is naar den dokter geloopen.

Kalm blijven, goed... de dokter vreest grooter ongelukken zoo ik niet doe wat hij zegt. Hij verbiedt mij het lezen van gazetten.

Anna Maria Gilberta begrijpt het geheele geval, zij heeft het den dokter medegedeeld. Zij voelt hoe diep ongelukkig ik ben. Is het niet het ergste wat een mensch kan overkomen.

Ik staar naar het stopke van mijn medicijnenfleschke.

Kalm blijven! Ik ween.

Terwijl ik slaap droom ik van afgronden, grenadiers, schoolmeesters en joden... Anna Maria Gilberta bedriegt mij met den melkboer... en weer afgronden waarin mijn CILS verdwijnen.

In het midden van den nacht schreeuw ik plots en ontwaak. Ik zie Anna Maria Gilberta in haar hemd naast het bed staan. Ik grijp naar haar hand en ween. Ik die gewoonlijk zoo rustig slaap.

De schoolmeester is natuurlijk weer op de hoogte van heel de affaire. Ik merk aan zijn oogen dat hij het oprecht meent met zijn droefheid en druk hem de hand.

Hij spreekt mij woorden in van moed en dat het weer gauw zal beteren. Hij vertelt mij dat hij te Brussel is geweest en er Jean Michel ontmoet heeft en de grenadier gaat komen en dat Florie trouwt op den zelfden dag als hij met Lina... ten minste zoo ik genezen ben...

- ‘Zeker zal ik genezen zijn... Zoo! Jean Michel zal komen!’

Goed zoo, dat is een verlichting die van pas komt!

[p. 9]

Jean Michel is gekomen, waarlijk! Met denzelfden glimlach op het schoon gezicht en of er niets gebeurd is en Florie niet het minst groot gaat door hem, vraagt hij mijns dochters hand. Gek! De hand van een meisje vragen wanneer men zonder te vragen heel het lichaam genomen heeft.

Ik ben genezen, dan maar trouwen. De grijze haren op mijn hoofd zijn niet te tellen en mijn gezicht is bleek.

Nu lees ik terug mijn krant en volg dag na dag het verder verloop van mijn finantieele ramp. Mijn vrouw is telkens ongerust wanneer ik de beursgazet vastgrijp... ik lees ze elken dag zonder van mijn sus te vallen,

- ‘Het kan geen kwaad meer, Anna Maria Gilberta, lieve, het kan geen kwaad!’

Ik haal twee duizend frank uit de brandkast voor de slaapkamer van Florie.

- ‘Daar kind, koop hetzelfde als Lina!’

Er wordt getrouwd. Buiten ligt de sneeuw. Wij krijgen een witte Kerstmis. Ons huis dat gisteren nog het onderste boven stond door al de drukte, is nu weer fijn in orde. Mama loopt in de keuken rond waar het heerlijk riekt naar gebraad en lekkere dingen. Mama helpt de kookvrouw.

Ik sta in het zwart voor den spiegel van het klein salon en knoop mijn wit dasje. Mijn zwarte jaquette hangt mij wat te los aan het lijf omdat ik zoo vermagerd ben die laatste veertien dagen.

Boven hoor ik de meisjes gejaagd heen en weer loopen.

Binnen het half uur worden de schoonzoons hier verwacht. Mijn dochters trouwen in het wit, zij hebben de toiletten wat wijder moeten nemen om wille van Florie. De naaister vermoedt niets. Goed! Ik ben gejaagd! Wonderlijk, van na dat ongeluk ben ik meer gejaagd dan vroeger. Ik zit veel te droomen en mijn gepeinzen loopen op niets uit.

Het is maar goed dat mijn commerce goed marcheert. Jammer van die Cils. Zoo eindigt telkens mijn gepeins.

[p. 10]

- ‘Och! denk er niet meer aan!’ zegt mijn vrouw.

Ik hoor de meisjes met de naaister naar beneden komen. Daar zijn zij.

Het pakt mij, mijn kinderen zoo voornaam in het wit te zien. Zij zijn alletwee lichtjes gepoederd. Ook Anna Maria Gilberta komt even kijken. Zij begint te huilen en loopt met haar ontroering terug de keuken in. Ik ben als zij ontroerd, doe of mijn strikje niet goed zit, ga opnieuw voor den spiegel staan en verbied mij te weenen.

Lijk lieve vrouwkens staan mijn meisjes te wachten op het binnentreden van hun geluk en kijken gedurig naar de horloge. De lange sleep van hun kleed hangt ordelijk over den rechterarm. Ik loop even den winkel in om uit de ontroering te geraken.

Gebabbel aan mijn deur. De geburen zeker, die buiten te wachten staan op de schoone verschijning mijner familie.

Ik stap terug naar binnen en langs de eetkamer, waar de tafel in het wit, feestelijk gedekt staat, naar de keuken, waar het zoo goed geurt.

Daar zijn zij!

De schoolmeester voorop, de buishoed in de hand, veel wit aan de borst. Precies een circusdirecteur! Zijn zwart haar plekt glanzend, met in het midden een rechte witte streep. Het kleermakerke zijn vader, wipt verjong, naar binnen eveneens in het zwart.

Jean Michel in prachtig splinternieuw militair costuum, groot en generaalachtig, de bruine lederen handschoenen in de hand. Alles blinkt nog meer aan zijn vest.

Achter hem aan danst het Joodje, papa Silberstein, op zijn spillebeenen naar binnen. Hij knikt van ver naar mij en heeft van nu reeds vochtige oogen achter zijn brilglazen. Het salonneken is proppensvol ontroering. De verloofden omhelzen elkaar en dan begint het gekus van de heele familie, allemaal met natte gezichten.

Ook de naaister snuit geluidvol den neus, terwijl zij hier en daar iets in de plooi trekt aan de toiletten.

De meisjes hun gezichten worden opnieuw gepoederd en vooruit!

- ‘Waar is Gustaaf?’

Ik hoor hem zingend den trap afstormen. Dat die jongen toch geen begrip heeft van een stemming.

[p. 11]

Zijn das zit ook totaal scheef. Hij ziet er niet uit om een meisje ten trouw te leiden.

De naaister strikt hem zijn das opnieuw. Alles klaar?

- ‘Voila, nous sommes partis!’ zegt Silberstein en wrijft mat zijn nieuwen zakdoek de laatste ontroering van zijn voorhoofd zonder-eind.

De naaister opent de deur, loopt naar de drie auto's die te wachten staan.

Het moet alles samen een prachtige stoet zijn.

Kreten van verbazing bij de toekijkers, die in twee rijen naast de deur opgesteld staan.

Ik stap met Florie voorop. Haar gezicht gloeit of zij de koorts heeft. Wat is zij schoon, precies Anna Maria Gilberta, toen zij jong was. Florie lacht vriendelijk naar de geburen. Ik loer even naar haar buikje... niets te zien.

De auto's rollen met ons naar stadhuis en kerk.

Hendrik Fierens, neemt gij Lina De Coninck hier aanwezig tot uw wettige vrouw. Ja!

Jean Michel Silberstein, neemt gij Floris De Coninck tot uw wettige vrouw. Ja!

Mijn twee oudste meisjes zijn getrouwd. Ik zucht verlicht! Dezen avond vertrekken zij uit mijn huis naar Brussel.

Florie gaat er om er te blijven. Rik met Lina trekken verder voor twee dagen op huwelijksreis naar Antwerpen.