Vormen. Jaargang 1

[p. 156]

Kleine Tribune

Over zondigen door bescheidenheid.

Laat mij beginnen eerst mijn verontschuldigingen aan te bieden om het feit dat ik op de laatste jaarlijksche vergadering der Vereeniging van Letterkundigen niet tegenwoordig was. Werkelijk, een geval van heirkracht weerhield mij. Ik ontving niettemin een omstandig verslag, niet over de vergadering, doch over het afgeloopen (dienst)jaar en meen daarop te mogen ingaan, mits mij werd gevraagd ‘of ik mijn critiek zou staande houden na kennis te hebben genomen’. Mijn antwoord is noch ja, noch neen. Omdat enkele punten ‘niet kloppen’.

Onder nr 11 van het verslag vind ik: ‘Er wordt wel eens aan de werkkracht van onze vereeniging getwijfeld. Er is zelfs een jong lid dat gemeend heeft zich niet tot het bestuur van de V.v.l. te moeten richten om zijn klachten uit te brengen, doch dit liever een beetje smalend in een tijdschrift heeft gedaan. Wij vergeven gaarne deze handelwijze en we kunnen ze trouwens begrijpen. We hebben inderdaad gezondigd door bescheidenheid. (k.v.m.) Een buitenstaander kan moeilijk op de hoogte zijn van het vele werk dat door het bestuur van onze V. wordt verricht, enz.’ Het feit dat een lid van een V. buiten de activiteit van een bestuur wordt (nu is dat ‘werd’) gehouden is niet de, maar reeds een reden waarom hij zich mag afvragen wat er wordt gedaan. Maar waarom spreker van bescheidenheid? Als we in het vervolg wel op de hoogte zullen worden gesteld, mag ik er dan uit besluiten dat bescheidenheid geen oude goede deugd meer zou zijn? Dat steller dezes: onbescheiden, dus goed handelde, mits hij zonder schaamte was en het bestuur nu eveneens zijn schroom zal afleggen? Hoe men het ook opneme, de secretaris hoeft zich niet achter de bescheidenheid te verbergen, waar hij heeft ingezien dat er ‘iets weer niet in den haak zat.’ Verder ben ik de eerste om te begrijpen dat de taak van het bestuur moeilijk is en het werkelijk niet te vroeg is ook het initiatief der leden in te winnen.

Onder nr 1 lees ik anderzijds dat men het jaarboek op een

[p. 157]

andere leest geschoeid heeft. De leest was goed (Men mag tegenover dit ‘goed’ sceptisch of smalend staan, om 't even) Mij is nochtans iets opgevallen dat 1) volkomen indruischt tegen het ‘algemeen belang van de Vlaamsche schrijvers’ 2) ook in betrekking staat met de hooger vermelde bescheidenheid. De heer Maurice Gilliams is zoo goed (en ik ben hem daarom dankbaar) zijn bibliotheek samen te stellen. Daarin komen voor o.a.: ‘Van de Vlaamsche jongere schrijvers: Maurice Roelants' ‘Komen en gaan’, drie - vier gedichten van Paul van Ostayen. Ik heb mijn best gedaan; nu weet ik niets meer.’ Dat men het mij niet ten kwade duide, wat ik nu schrijf heeft niets met de heeren Gilliams en Roelants (de interviewer) te maken. Zij volbrachten hun taak en zegden eerlijk hun opinie. Maar het jaarboek is een orgaan dienstig om het werk (ook van onze auteurs te leeren kennen (of heb ik het mis voor?) Dan past het niet een persoonlijk elimineeren vooraan in een publicatie te plaatsen die aandacht vraagt voor allen, die het ‘algemeen belang’ op het oog heeft. Want flagrant in dit geval is de ontwaarding door een der leden van het werk van meer dan de 4/5 van het ledental der vereeniging. Op elke andere plaats zou ik dat niet euvel kunnen (mogen) duiden. Nu echter schijnt mij de bescheidenheid weer in het gedrang te komen. [Voor opdrachten of initiatieven met propagandistisch doel mag niet genoeg beroep worden gedaan op den tact en de objectiviteit van lastgever en uitvoerder (cf. ook de brochures van het N.I.R.)]

Voor het laatst wou ik nog even de aandacht vragen voor het volgende: zou het niet wenschelijk zijn op een volgende boekenbeurs een plaatsruimte te zoeken, een hoekje voor de letterkundigen die bij de V. zijn aangesloten, dus iets als een overzichtelijke tentoonstelling, een bekendmaking over heel de lijn? (zooals op de Wereldtentoonstelling). Het boek is volgens mij niet alleen verbonden met den verkoop.

P.D.V.

P.S. Het is daarbij opvallend dat de jonge krachten door den heer Toussaint. van Boelare als hoopgevende krachten vermeld, nl. Buckinx en Gilliams, niet tot de Vereeniging behooren. Waar is het jong-belovende element in de vereeniging?

[p. 158]

De dooden van Spoon River. - een rechtzetting.

De redactie ontving van den Heer Marnix Gijsen het volgende schrijven:

Geachte Redactie,

In het October-nummer van ‘Vormen’ meent uw mederedacteur, de heer Verbeeck, een filiatie te ontdekken tusschen het werk van Edgar Lee Masters en het mijne.

Hij meent een bewijs te vinden voor deze thesis in de kroniek die ik in ‘De Standaard’ aan ‘De Dooden van Spoon River’ heb gewijd.

De Heer Verbeeck vergist zich.

Mijn verzen verschenen in tijdschriften tusschen de jaren 1919 en 1923 en werden na lang aarzelen in boekvorm uitgegeven in 1925. Ik ben naar Amerika vertrokken einde 1926 en heb daar het werk van Edgar Lee Masters leeren kennen.

Indien ik mijn dankbaarheid voor het werk van Masters heb uitgedrukt, dan heb ik daarmee bedoeld dat ik zijn gedichten beschouw als de verwezenlijking van een ideaal van soberheid en nuchterheid, dat ik zelf steeds heb betracht en dat ik, tot mijne spijt, slechts ten deele heb bereikt.

Er is een afstand tusschen mijn werk en dat van Masters dien ik niet heb mogen afleggen. Dat hij afgelegd werd door een ander, vervult mij met groote vreugde.

Meer en anders heb ik niet bedoeld.

Met bijzondere hoogachting,

MARNIX GIJSEN.

Naschrift.

1. In bewuste kroniek van den Heer Gijsen meende ik niet een bewijs te vinden, maar wel een voor mijn thesis gunstige aanleiding.

2. Toen ik wees op invloed van Masters op Gijsen had ik niet dezes Amerikaansche reis op het oog, (het gewagen er van was van mijnentwege een lapsus memoriae,) maar hoofdzakelijk het feit dat een verwantschap tusschen Masters' poëzie en Gijsen's anekdotisch werk mij sterk had getroffen.

3. Daar ‘Spoon River Anthology reeds in 1915 verscheen was de mogelijkheid van beïnvloeding chronologisch niet uitgesloten.

[p. 159]

4. Veel hangt af van wat de Heer Gijsen onder ‘het werk’ van Edgar Lee Masters verstaat. Aan de hand van het volgende mocht verondersteld dat de dichter van ‘Het Huis’ wel iets van Master's werk kon hebben vernomen, althans genoeg om de richting eener verdere ontwikkeling te bepalen: in November 1922 verscheen van G. van Roosbroeck in Vlaamsche Arbeid - waaraan Marnix Gijsen zelf meewerkte - een artikel over de Amerikaansche literatuur, waarin deze recensent Spoon River Anthology tamelijk uitvoerig, zeer raak en levendig en met typische citaten (de Pantier-gedichten) bespreekt. Marnix Gijsen's gedichten verschenen in tijdschriften in de jaren 1919-1924. Doch pas na 1922 verschenen zijn sober en nuchter gehouden anektotische stukken, die zo sterk verschillen van zijn romantisch-expressionistisch debuut.

Nu de Heer Gijsen echter een filiatie tusschen het werk van E.L. Masters en het zijne ontkent, ben ik graag bereid het toeval ook een kans te gunnen en den Heer Gijsen op zijn woord te gelooven.

RENÉ VERBEECK.