Vormen. Jaargang 1

[p. 30]

Tijdschriften

Groot Nederland

(vereenigd met Forum), Januari 1936: A. VAN SCHENDEL zet in met een diepzinnige novelle DE WITTE VROUW. F. COENEN geeft ONPERSOONLIJKE HERINNERINGEN; eerste hoofdstuk: Het Huis, zeer fijne ontleding van gemoedsstemmingen bij het bezoek van een Amsterdamsche patriciërswoning, waarvan de laatste bewoner gestorven is. Van J. GRESHOFF verzen COLOMBUS ZONDER AMERIKA, die wij alle zouden willen overschrijven. We verwijzen hier de lezers naar de prachtige studie van S. Vestdijk over Hemelsche en Aardsche poëzie naar aanleiding van Greshoff's werk (Forum, Nov. en Dec. 1935) S. VESTDIJK begint een nieuwen historischen roman HET VIJFDE ZEGEL, een genre dat hem na aan het hart ligt, maar dat niet altijd de documentatie doet vergeten. Nochtans sterke momenten. Het romanfragment uit ‘De Blauwe Horizon’, WINTERSCH MAANLICHT van CLARE LENNART is een der mooiste Nederl. prozastukken die in de laatste jaren zijn verschenen en dat belooft voor het boek. Meer dan interessant zijn de notities bij twee kongressen onder titel VERDEDIGING DER KULTUUR van E. DU PERRON. Deze bepalen zijn standpunt ten opzichte der kunst om de kunst of propagandistische kunst, naar de redevoeringen en discussies op het eerste congres der Soviet-schrijvers te Moscou (1934). Zooals naar gewoonte vol geest en niet zonder klappen uit te deelen. Wij lichten: ‘De erfzonde van de mens is misschien dat hij individualist geboren is, hypocriet zoodra hij zichzelf hierin verloochent’. Verder LITERATUUR (boekbespreking).

Groot Nederland

Februari 1936: Kenteekenende VERZEN van SLAUERHOFF, ‘Zwartbaard’, en ‘Zeemansdroomen’ uit den te verschijnen bundel ‘Een eerlijk zeemansgraf’. JAN HELL begint een zeer lyrisch en frisch gegeven op een manier die eenigzins geforceerd is: TRAMREIS NAAR HET LEVEN. In het tweede hoofdstuk ‘De Bewoners’ van ONPERSOONLIJKE HERINNERINGEN door F. COENEN volgen wij den heer des Huizes op zijn reizen (19e eeuwsche tijd). S. VESTDIJK vervolgt HET VIJFDE ZEGEL dat het wedervaren verhaalt van een Grieksch kunstenaar op zijn reis naar en tijdens het verblijf in het Escorial in 1583. Weder vijf verzen van J. GRESHOFF: ALLER ET RETOUR, van onverminderde kracht. Dr. F.H. FISCHER geeft een cul-

[p. 31]

tuurschets van Europa in de eerste helft der XVII e.: DE WERELD WAARIN NEDERLAND GEBLOEID HEEFT. Van Dr J. ROMEIN, DE BLAUWE ADELAAR GEKORTWIEKT, overzicht der buitenlandsche politiek. De tweede reeks notities van ED. DU PERRON naar aanleiding van het Kongres ter verdediging der Kultuur te Parijs 1935. Du P. meet zijn terrein af ten opzichte van Gide, Malraux, Guéhenno. ‘Ik ben nog altijd niet anti-kommunisties, in zooverre als de verwezenliking van het socialisme en de klassenloze maatschappij van Marx mijn politiek ideaal blijven - ik gebruik met voordacht hier deze twee woorden POLITIEK en IDEAAL - maar de discipline die Moscou eist blijft voor mij onmogelijk, ook al zou ik die moeten erkennen als het enig mogelijke IN DE STRIJD’. Verder Literatuur (boekbesprekingen).

Den Gulden Winckel.

Onafhankelijk maandblad voorboekenvrienden onder redact. leiding van Han. G. Hoekstra. Jan 1936: C. interviewt A. DEN DOOLAARD in SCHRIJVERS OP DOORREIS (met portretten). HALBO C. KOOL en HAN G. HOEKSTRA bespreken NIEUW NEDERLANDSCH PROZA (waaronder Else Bohler, Duitsch dienstmeisje van S. Vestdijk) KRONIEK DER POEZIE door J.C. Bloem (H. De Vries: Coplas (sterk werk), Truus Gerhardt: De engel met de zonnewijzer (werk van belovend beginnelinge), J.W.F. Weremeus Buning: Negen balladen (van geen hoog poëtische vlucht). Verder J. DENYS: FRANSCHE LITERATUUR, P. BEISHUIZEN: AMERIKAANSCHE LIT., GERT. SCHREINER: TUCHOLSKY'S EINDE. Verder boekbesprekingen.

De Stem januari 1936

Van S. Vestdijk en H. Marsman verschijnt kortelings de roman ‘Heden ik, morgen gij’. Hier vinden we een BRIEF VAN EVERT VAN MILLINGEN (S.V.) AAN RUDOLF SNELLEN (H.M.). Hij bevat een psycho-analytisch portret van hun gemeenschappelijken, occult aangelegden vriend Wevers, zeer knap en boeiend weergegeven. Van THEUN DE VRIES het eerste tafreel van een tooneelstuk: WIJ ZIJN GEZOND. Een GEDICHT van SLAUERHOFF. DIRK COSTER behandelt in kernachtig proza de aftocht van Napoleon's leger uit Rusland in SOLDATEN IN DE SNEEUW, 1812. GEDICHT van BERT NUVER. A. VAN DALSUM antwoordt op de critiek over de opvoering van De Beul van Pär Lagerkvist. Dr J.F. OTTEN geeft in LIANEN een tijdsbeeld. Zeer waar is de volgende gedachte: ‘Wel zijn wij er ons van bewust dat nieuwe waarden ontstaan, maar omtrent de hoedanigheden daarvan zijn wij niet zeker. In de POEZIEKRONIEK bespreekt ANTHONY DONKER de balladen

[p. 32]

van J.W.F. Weremeus Buning: de ballade is een mode geworden. Buning benadert de volkstoon. Zijn poëzie karakteriseert zich door een eenvoudige ideologie. In het CRITISCH BULLETIJN heeft TONIA DE BILT het over ‘De Korte Baan’ en VAN DE VOORDE over den roman ‘Pruiken’ van Putman. Verder talrijke boekbesprekingen.

De Stem februari 1936

In OP DE BRES is de redactie voor de benoeming van Dr N.A. Donkersloot (A. Donker) als prof. aan de Amsterdamsche universiteit. Die is aldaar ook benoemd. THEUN DE VRIES geeft zijn tweede tafreel van WIJ ZIJN GEZOND. Een paar treffende gedichten van A. DONKER: L'INCONNUE DE LA SEINE. H. MARSMAN als Rudolf Snellen antwoordt aan Ernest van Millingen (S. Vestdijk). Hij verklaart van het occultisme niet bijster veel af te weten en legt de verhouding uit van hem en zijn vrouw tot Wevers. Goede VERZEN van J.H. EEKHOUT L. TEN HAEFFE bespreekt het etsen eekenwerk van Mevrouw Coster voornamelijk haar KATTEN (waarvan 4 reproducties). BART DE LIGT geeft een critisch overzicht van de na-oorlogsche politiek in OORLOG, VOLKENBOND EN SANCTIES. DIRK COSTER vervolgt zijn historisch verhaal in BERESINA (de Napoleon-figuur is zeer goed) TINE ROSKAM geeft mooie VERZEN, vooral ‘de Witte Bergen’ valt op. In de POEZIEKRONIEK door A. DONKER de bespreking van Victor E. van Vriesland's bundel ‘Herhalingsoefeningen’ (sterke verstandspoëzie). In het CRITISCH BULLETIJN: besprekingen: TONIA DE BILT over Maurits Dekker's Oranje en de opstand der Nederlanden (reusachtig op zet), KAREL LEROUX, over de romans van J.H. Eekhout. Andere recensies.

Prisma

Dubbel nummer (Januari-Februari 1936) wij releveeren: HET ECHTPAAR KRAMP, een romanfragment van MARCEL MATHYS en een essay van Jan Schepens over den Rus BORIS PILNIAK. Er zijn verzen van Bart Vrijbos, Johan Daisne, Herman Van Snick, M. De Donker, J. Verbraeken, Luc Van Brabant; korte prozabijdragen van Rob. van Passen en Lena Anders, een kunstkroniek van Hubert Devoghelaere.