Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VIII, II. De provincie Limburg (Meerloo-Zwalmen)

Wessem.

a. In deze gemeente zijn Romeinsche munten en aardewerk gevonden.

e 1. De r.k. kerk (H. Medardus), gerestaureerd in 1899 door dr. P.J.H. Cuypers, georiënteerd met 13° zuidelijke afwijking en met kruisribgewelven overkluisd, bestaat uit: a. een pseudo-basilicaal, driebeukig mergelsteenen (met baksteen gerepareerd) schip (XIV ad XV) van vier traveeën; ronde hardsteenen gelaagde zuilen met Maaskapiteelen; eenvoudige steunbeeren; spitsboogvensters; b. een mergelsteenen koor (± 1300) van één vierkante travee en een onregelmatig 7/12-gesloten polygoon; muurcolonetten met knopkapiteelen;

[p. 552]

liet gewelf (XV; een sluitsteen met tetramorph); eenvoudige steunbeeren; spitsboogvensters; c. een geheel vierkanten romaanschen westtoren van vier geledingen, de benedenste twee van keien en zandsteen (XIII), de derde van tufsteen (XIII?) met lisenen en boogfriesjes, de vierde van baksteen (XIX); achthoekig ingesnoerde spits; d. ten Z. van den toren een vierkante doopkapel (XIX); e. en f. ten N. van het koor een mergelsteenen sacristie (XIV?), ten Z. een baksteenen sacristie (XIX?); g. ten N. van den toren een ingangsportaaltje (ten deele XV) met hardsteenen poortje (1680). De kerk bezit:

Twee gesneden predella-paneeltjes (1700).

Twee biechtstoelen: een (1773) en een (1838). Doovenbiechtstoel (XVIII).

Hardsteenen doopvont (± XVII) op romaansche voet en stam.

Hardsteenen wijwatervat (± 1700) op balusterpoot.

Eiken preekstoel (XIX b-c?).

Twee-en-twintig banken met harpvormige zijkanten(XIXA).

Orgelfront (1720); orgelgalerij (XVIII, ten deele XIX?).

Eiken portaalhek (XVII); afsluithek (XIX A) der doopkapel.

Hardsteenen grafzerk (XVIII a) der familie Vogels.

Houten beeldsnijwerken: H. Annatrits (XV B); Marianum (XVI A, in twee deelen); Kruisbeeld (XVI a, beschadigd); H. Michaël (XVIII A); H. Rochus (midden-XIX); H. Jozef (midden-XIX). Engelconsole Lodewijk XV.

Twee reliekhouders (± 1700, in den vorm van een obelisktak). Reliekkruisje (± 1700, in den trant van Boulle).

Schilderij: Christus aan het Kruis (XVIII d, voormalig altaarstuk).

Zilveren stralenmonstrans (1705, Maastrichtsche keur).

Koperwerk: Godslamp (XIX a); twee paar gedreven en vier paar gegoten drievoetkandelaars (XVII B), een paar geprofileerde ronde (XVII a), een kleine Lodewijk XIV, een

[p. 553]

paar roodkoperen Lodewijk XVI (± 1800); een paar zeer eenvoudige wandarmpjes (XIX a).

Koperen wijwaterketeltje (± 1800).

Kerk-archiefkast Lodewijk XV. Schrijfkistje (XVIII). Renaissancekastje (XVII).

Klok (XIII of XIV A, met opschrift); twee klokken (XIV?) zonder opschrift. Uurwerk (1594, door Meister Wijman Herbeinc (?) van Wert).

Op het kerkhof: steenen grafkruisen van 161?, 1655 en 1777.

2. Het kapelletje van O.L. Vrouw (XVIII?) heeft een topgeveltje met rondingen en bevat zes houten beelden: eiken Madonna (XVII d) en een (XVII), vrouwelijke heilige (± 1500, verminkt), klein Kruisbeeld (XVIII), twee engeltjes (XVII).

f. Van het middeleeuwsche gasthuis (XIV of XV, ook armentafel of pelgrimshuis geheeten) bestaat nog een verminkt en ontredderd rechthoekig mergelsteenen lokaal onder zadeldak tusschen twee topgevels, vroeger kapel of refter, thans loods eener smidse; in den oostelijken topgevel een dichtgemetseld spitsboogvenster, aan den westelijken gevel de sporen van een haard.

g 1-11. Nr. 16, boerderijgevel met ankerjaartal 1755; nr. 27, gevelsteen: ‘In de twee ankers, 1803’; nr. 45, gevelsteen met gekruiste ankers, IHS, CBL, MBI en 1768; nr. 143, steentje met 1803; nr. 145, ankerjaartal en gevelsteentje: 1704, in den zijgevel steentje: 1752; nr. 148, ankerjaartal 1613; nr. 154, gevelsteen: MDCCXLIX; nr. 156, gevelsteen: IHS, wapen (Home?) en 1750; nr. 171, ankerjaartal 1632; nr. 175, ankerjaartal 1613 en resten van gekoppelde bogen; nr. 177, baksteenen gevel met tandlaagversiering, uithangarm en hardsteenen deur, waarop: Anno 1704.

h. De schutterij St. Joris bezit een zilveren ketting met vogel (XVII?, aan den bek een handboogbuks) en platen van 1680, 1728 en 1777.