Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VI. De provincie Zeeland

's Heer Abtskerke.

c. De ned. herv. kerk (H. Johannes de Dooper), is een baksteenen kruiskerk, reeds in 1208 vermeld, met vrijstaanden westtoren, schip (XV c) van drie traveeën met steunbeeren; twee deuren aan N.- en Z.-zijde en rond venster boven elke deur, overigens spitsboogvensters. De zuidzijde is nieuw bekleed. Tandlijst langs schip en dwarsbeuk. Het schip is overdekt met een houten tongewelf, waarvan de geprofileerde spanten met rozetten deels beschilderd zijn. Lage transeptarmen (XVI b); de noordarm met modern venster en plafond, de zuidarm met gedicht raam.

Koor met beeren, twee traveeën en 3/8-sluiting, van schip en transept afgesloten door een spitsboog.

Toren (XV a), vijf geledingen met spitsboognissen en fries, hoekbeeren met spitsboognis en achtkanten traptoren in den N.-O. beer. Geprofileerde segmentboog boven den ingang en hierboven een spitsboogvenster. In den toren kruisgewelf (ge-

[p. 65]

broken) met in doorsnede ronde ribben op kopjes als draagsteenen en in de N.- en Z.-muren spaarnissen met drie spitsbogen en hierin spitsboognis met driepasvulling. Oud kruis. De kerk bezit:

Preekstoel met boogpaneelen (XVII b, gerestaureerd), op hardsteenen voet van een doopvont (XVI b).

Drie zerken met de symbolen der evangelisten in de hoeken: met kelk (1543), met wapen van Danckert Tonissen (1551) en zerk midden-XVI. Twee bekers, twee borden, een schotel en een doopbekken van tin (XVIII d).

Twee klokken, waarvan een in 1525 gegoten door Peter Waghevens uit Mechelen, met vier medaillons, en een in 1743 door Cyprianus Crans Jansz. uit Amsterdam. De klok van 1525 is afkomstig uit den in 1840 afgebroken toren van Eversdijk. Vóór 1840 was er nog een klok, in 1544 gegoten door Cornelius Waghevens met zes heiligenbeelden. Uurwerk (XVII).

g. Hoeve met ankers (17.8).