Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel X. De provincie Noord-Brabant

Vlijmen.

e 1. De ned. herv. kerk (H. Johannes de Dooper), in 1543 verbrand, daarna hersteld, wederom verwoest

[p. 352]

en ten deele andermaal door de Hervormden voor hun eeredienst hersteld, is een baksteenen gebouw (XVI), bestaande uit een schip van vier traveeën zonder koor, daar dit plaats heeft moeten maken voor de predikantswoning. Geen contreforten. Inwendig, langs de wanden, hooge spitsboognissen, waarin de (gewijzigde) vensters. Aan de noordzijde, tusschen de nissen, vlakke pilasters, die te halve hoogte van de nisbogen eindigen en vermoedelijk korbeelen hebben gesteund. Het schip is thans gedekt door een gedrukt stuc-tongewelf. Aan de westzijde een vierkante baksteenen toren van drie geledingen, waarvan de onderste met vlakke wanden en een gedruktspitsbogige portaalnis, waarin een tympan van metselwerk; de tweede met hoek- en middenlisenen, door boogfriezen van gedrukte boogjes verbonden, waarboven een strook metselwerk met een rondboognis in het midden; de derde geleding met gekoppelde rondbogige galmgaten in een rondboognis; onderlangs de achtkante ingesnoerde leien spits een rondboogfries en een uitgemetselde waterlijst. De kerk bezit:

Eiken preekstoel (midden-XVII) met boogpaneelen op balustervoet.

Koperen lezenaar, doopbekkenhouder en zandlooper (XVIII) aan den preekstoel.

Twee gesneden eiken heerengestoelten (midden-XVIII), waarvan het aan de zuidzijde geplaatste met overhuiving.

Vier houten spreukborden (1659).

Onder den houten vloer moeten enkele grafzerken (XVII-XVIII) liggen.

Twee klokken in 1719 gegoten, waarvan één door Jean en Joseph Petit.

2. De r.k. kerk (H. Johannes de Dooper), ± 1860 gebouwd, bezit:

Rijk gebeeldhouwden eiken preekstoel (XVIIa, in 1820 uit België overgebracht) met klankbord en trap,

[p. 353]

rustend op gegroefde zuiltjes en met boogpaneelen en figuren.

Madonna met kind (XVIII A), van zacht hout (geverfd).

Christus aan den geeselpaal (XVIII A), van zacht hout (wit geverfd).

Verguld-zilveren kelk (XIX A).

Missaal met gedreven zilveren beslag, voorstellende de twaalf Apostelen, den H. Augustinus en den H. Norbertus (een geteekende en gekleurde opdracht vermeldt het jaar 1776).

Klok, in 1655 gegoten.

In de pastorie een eiken kast (XVIIa) met ebben inlegwerk en een staande klok (XVIIId) van notenwortelhout met Engelsch uurwerk.