Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel IX. De provincie Friesland

[p. 285]

Rauwerderhem.

Deersum.

e. De ned. herv. kerk (H. Nicolaas), waarschijnlijk ± 1200 gebouwd, XV en XIX d gewijzigd en ommetseld, is een oorspronkelijk van groote baksteen opgetrokken gebouw, bestaande uit een schip, een 5/10-gesloten koor (XV) en eenen vierkanten toren met zadeldak. Inwendig: houten tongewelf met trekbalken op gothisch geprofileerde sleutelstukken. De kerk bezit:

Preekstoel (XVII c, geverfd).

Gebeeldhouwde zerk (1664) met wapens, op het kerkhof.

Klok (XIV?) zonder opschrift, met netvormige versiering.

Flansum.

g. Oud-Friesche greidboerderij (in 1663 omgebouwd). In den achtergevel een deur met gesneden kozijn, waarin: 1663.

Irnsum.

e. 1. De ned. herv. kerk, XIX d gebouwd ter vervanging eener oudere (H. Mauritius), bezit:

Klok, afkomstig uit de kerk te Stavoren, in 1488 gegoten door Gobel Zael.

2. De r.k. kerk (H. Marcus), in 1866 gebouwd, bezit:

Gedreven zilveren monstrans (1747) in zonvorm, geschonken door de Bernardinessen van het klooster Swysbeke bij Dendermonde.

Klok, afkomstig uit de kerk te Terwispel, in 1662 gegoten door Jurjen Balthasar te Leeuwarden.

Vroeger was hier nog een klok met reliefs, in 1504 gegoten door Gregorius Gregorii van Hall.

[p. 286]

Poppingawier.

e. De ned. herv. kerk ± 1860 gebouwd ter vervanging eener oudere (H. Nicolaas), bezit:

Zerken, onder den houten vloer.

Twee klokken, in 1698 en in 1700 gegoten door Petrus Overney.

Rauwerd.

e. De ned. herv. kerk, in 1814 gebouwd ter vervanging eener oudere (H. Laurentius), is een eenvoudig rechthoekig gebouw, met rondbogige vensters, waartusschen pilasters. Zij bezit:

Eiken preekstoel (XVIII c) met gesneden paneelen, trap, ruggeschot en klankbord en lezenaar op engelenkopje.

Doophek (XVIII c) met opengewerkte deur, waarin wapens.

Orgel in 1816 vervaardigd door J.A. Hillebrands te Leeuwarden.

Twee familiebanken (XVIII b) met overhuiving op gewrongen Korinthische zuilen en bekroond door siervazen.

Gebeeldhouwde zerk voor Edo Jonghama († 1534) met wapens; dergelijke zerk voor zijn vrouw († 1562) met alliantiewapen-Jonghema-Heemstra, opschriften en: 1575, 1585, 1586; zerk (1575) voor One Heringa en Fokel van Aylva; zerk voor Tjallingh van Eysinga († 1613) met wapens; groote gebeeldhouwde zerk voor Pieter van Eysinga († 1645) en Fokel van Heringa; met hunne levensgroote figuren, wapens, opschrift en: 1639; dergelijke zerk voor Tjallingh van Eysinga († 1658); zerk (XVIII c) voor Jan Schelte Hessel Roorda van Eysinga († 1790) en Catharina Johanna Vegelin van Claerbergen († 1762); zerk (XVIII c) voor Tjallingh Ado Johan van Heeringa van Eysinga († 1768) en Cecilia van Sminia († 1793).

[p. 287]

Geschilderd rouwbord (1700) in gesneden omlijsting, voor Cecilia van Humalda, vrouw van Tjalling Johan van Heringa van Eysinga; rouwbord van Tjalling Johan Heringa van Eysinga.

Avondmaalszilver: gegraveerden beker met opschriften en: 1685 (merken: Sneek, jaarletter N., en meesterteeken: loopend eendje).

Klok, in 1762 gegoten door Johannes N. Derck.

Twee rouwborden, waarvan een (1768) van Tjalling Aedo Johan Heringa van Eysinga en een (1793) van Cecilia van Sminia, uit deze kerk afkomstig, zijn in het Friesch museum te Leeuwarden.

g. Van de voormalige jonghema-state bestaat nog slechts een baksteenen poort (XVI b), begroeid met klimop. Drie rondbogige doorgangen in omlijsting van profielsteen; wapensteen.

In het park twee schildleeuwen (XVII A).

h. Een gouden drie-koningenring (XIV), met opschrift, opgegraven in de terp achter Jonghema-state, is in particulier bezit te Leeuwarden.

Sybrandaburen.

e. De ned. herv. kerk bezit:

Klok, in 1540 gegoten door Geert van Wou en Johan ter Stege.

Terzool.

e. De ned. herv. kerk, in 1838 verbouwd, heeft van de vroegere, aan den H. Vitus gewijde, kerk nog slechts den toren (XIV?) van groote baksteen geheel vlak opgetrokken. Zij bezit:

Klok, in 1644 gegoten door Jacob Noteman.