Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VIII, I. De provincie Limburg (Amby-Meer)

[p. 112]

Halen.

a. Een hier gevonden bijl van gepolijste vuursteen, Romeinsche munten, bouwfragmenten, aardewerk, glas, ijzer, brons, steenen altaar en een fragment van een steenen Herculesbeeld, gevonden te Melenborg, worden bewaard in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.

e. Tegen de r.k. kerk (H. Lambertus), gebouwd door P.J.H. Cuypers in 1859, staat de, thans ook als portaal met zijingang en als doopkapel dienst doende, in 1859 gerestaureerde toren (1523, blijkens gedenksteen), geöriënteerd met 51/2^o noordelijke afwijking. Van de drie van mergelsteen met baksteenen sierlagen gebouwde geledingen is de benedenste geheel vierkant en effen, de middelste met telkens een siernis en op de bovenhoeken getooid met groote (nieuwe of vernieuwde), op fratskoppen uitgekraagde, pinakels, die den overgang begeleiden naar de derde, achthoekige geleding, welke vier voor de bovenste helft als galmgat dienst doende nissen en vier kleine galmgaten heeft, en met een bekronings-fries van driepassen is afgesloten; achthoekige iets ingesnoerde houten spits; trap-uitbouw aan de noordzijde; kruisgewelf. De kerk bezit:

Hardsteenen doopvont (± 1200); kop (XII of XIII), fragment van een hardsteenen doopvont.

Houten beelden: Maria en Johannes (XVI a, van een Calvarie); H. Ambrosius (XV d, veranderd); H. Agatha (XVII, geschonden); H. Lambertus (XVIII A) en H. Apollonia (XVII of XVIII, nieuw opgemaakt).

Schilderijen: doop van Christus (XVII B?); H. Lambertus (XVIII d of XIX a, oud altaarstuk), beide op doek.

Zilverwerk: reliekhouder in retabel-vorm (± 1700), en een in monstransvorm (XVIII a); schaaltje (XVII?); beslag (1732) van missaalband.

[p. 113]

Koperwerk: verzilverden kelk (XVII B); kandelaars: een paar geprofileerde (XVII A), vijf paar gegoten drievoets (XVII B); een paar gedrevene (± 1800); twee paar wandarmen (XIX a).

Driestel (XVIII d of XIX a); driestel van alben met oude kant.

Staande klok (± 1800?).

Een vijf-en-twintigtal eenvoudige banken (midden-XVIII?) met liervormige zijkanten.

Drie klokken, waarvan een in 1447 gegoten door Jan van Asten en twee in 1838 door F.A. Gaulard.

Op liet kerkhof een steenen grafkruis (1790).

g 1. Het kasteel Aldengoor, thans Ursulinenklooster, op rechthoekig omgracht terrein, bestaat uit: a. een bijna vierkant, geheel baksteenen, vier bij vijf vensterbreedten metend, boven een onderverdieping twee verdiepingen hoog hoofdgebouw (XVII B of XVIII a) onder forsch wolfdak en met nog drie (van de vier) vierkante hoekschuttorentjes; b. een aan den oostkant in het midden daartegen staanden zwaren hoogen ronden toren (XV? XVI?), van mergel en baksteen, met schietgat in hardsteen; over de onderverdieping mergelsteenen bolsegmentgewelf; achthoekige spits (± 1700) met trommelverhooging; c. twee, zich in het verlengde der zijgevels van het hoofdgebouw uitstrekkende vleugels, waarvan een korte (XX a), een (XVIII), aanmerkelijk verlengd (XIX).

Inwendig: zandsteenen schouw (XVII) met schachtfiguren; zaaltje met eiken betimmering Lodewijk XV; een paar marmeren schoorsteenmanteltjes.

Aansluitende lage bijgebouwen (XVII en XVIII) van den voorburcht. Van de toegangspoort onder zadeldak tusschen twee gezwenkte topgevels, zijn de doorgangen omblokt, de sluitsteenen gedagteekend, die aan den buitenkant: 1750, die aan den hofkant: 1886. Thans geheel aangesloten bogenbrug.

[p. 114]

2-6. Nr. 48, gemetseld jaartal 1786; nr. 74, ankerjaartal 1758; nr. 75, ankerjaartal 1717 of 1771; nr. 89, ankerjaartal 1808.

7. hoeve Lindenhof (XVIII of XIX), lelie-ankers.