Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VIII, I. De provincie Limburg (Amby-Meer)

[p. IX]

I.
Amby - Meer.

[p. 1]

Amby.

a. Romeinsche oudheden zijn gevonden bij den bouw van de openbare school in 1867. Oud metselwerk, waarin Romeinsche dakpannen zaten, is aangetroffen op het kerkhof in 1868. Romeinsche oudheden ten Z. van ‘den Heukel’ in 1918.

e 1. De r.k. kerk (H. Walburgis), gebouwd in 1865, bezit:

Eiken bank (1751) met gedraaide pooten.

Overblijfselen van een eiken communiebank (XVIII).

Een twintigtal grafzerken van Naamsche steen (XVI-XIX A).

Houten beeld (XVIII) van den H. Jozef, thans gepolychromeerd.

Waterverfteekening der oude kerk, gemaakt kort voor de afbraak in 1865.

Koperen lichtkroon, tweemaal acht lichts (XVII).

Modernen reliekhouder met oude verzilverde koperen onderdeelen (XVII-XVIII); zilveren reliekhouder (XVII) met modern voetje; twee versierde houten kistjes (XVIII B), waarin kleine glazen ampullen voor St. Walburgsolie; kleinen zilveren kelk (XVII, Maastrichtsche keur).

Zilveren kroontje (XVII of XVIII).

Twaalf koperen kandelaars (XVII B-XIX A) van verschillend model.

Driestel misgewaden (XVIII B) van beschilderde witte zijde.

Driestel van roodpaarse zijde met borduurwerk (XVIII B).

Koorkap van witte zijde met borduurwerk (XVIII B).

Klok, gegoten in 1761 door N. Legros te Luik.

2. Kerkstraat 114. Het klooster der Zusters Franciscanessen van den H. Jozef bezit:

[p. 2]

Altaar (XVIII B) in geverfd hout, volgens opgave afkomstig uit de R.K. kerk.

3. Het huis severen (1742), thans klooster der zusters ‘de la Miséricorde’, is een baksteenen gebouw met natuursteenen details, gedeeltelijk nog omgracht. Gedeeltelijk verbouwd en vergroot met kapel en veranda. Aan de oostzijde brug van drie bogen over de gracht. De derde boog vervangt de vroegere ophaalbrug. Ingang met twee zijlichten. Daarboven de wapens - van Slijpe en - van Bogaert met het jaartal 1742. Inwendig: eiken deuren met koperen beslag, trap met gedraaide balusters en gesneden hoofdbalusters, acht schoorsteenmantels, waarvan vier nog volledig aanwezig; deuropening met bovenlicht aan de westzijde; alles uit den tijd van den bouw. Uit lateren tijd (XVIII B) zijn twee gesneden eiken deuren en een gedeelte van de stucversiering der groote zaal, alsmede de schoorsteenmantel in de keuken.

g 1. Severenhof. Pachthoeve van het huis Severen, doch thans daarvan gescheiden. Aan de noordzijde poortgebouw met torentje (XVII b). Baksteen met natuursteenen details. Op den sluitsteen van den poortboog het jaartal 1647, in het fronton daarboven het wapen - Pain et Vin. Krulankers aan het poortgebouw. In de pachterswoning ijzeren haardomlijsting Lodewijk XIV.

2. Gravenhof. Inrijpoort van Naamsche steen met wapen - Graven op den sluitsteen (XVIII A). In de voormalige pachterswoning een schouw met twee Ionische halve zuilen in natuursteen.

3. Withuishof. Heerenhuis met boerderij. Het huis is van baksteen met hardsteenen details (XVIII B en XIX a). Eenvoudig versierde hardsteenen omlijsting van den hoofdingang aan de zuidzijde (XIX a). Schoorsteenmantel met stucversiering in de groote zaal (XIX a). Troggewelven op houten ribben in een vertrek der boerderij (XVIII).

[p. 3]

4. Huis Waterrijk, oorspronkelijk heerenhuis met boerderij, thans in vier woningen onderverdeeld, bestaat uit drie rechthoekige vleugels om een vierkanten binnenhof. De zuid- of linkervleugel is het heerenhuis, van mergel en baksteen met het jaartal 1737; zeer verbouwd. Binnen is nog een eiken trap met balusters (XVIII B) en om het bordes is eene leuning aangebracht, bestaande uit gedraaide eiken balusters (XVIII), afkomstig van eene oude communiebank uit de parochiekerk. De noord- of rechtervleugel is de schuur met stallingen, van baksteen en natuursteen; jaartal 1832. In de stallen troggewelven op houten ribben.

5. Hof, genaamd de tiendschuur, tot het einde der XVIIIe eeuw tiendschuur van het kapittel van St. Servaas te Maastricht, thans heerenhuis met pachthoeve. Heerenhuis van baksteen met hardsteenen details (XVIII d). Binnen zijn nog twee schoorsteenmantels (XVIII d). In de pachterswoning troggewelf op houten ribben (XVIII?). Van de twee baksteenen graanschuren heeft de hoogste en breedste het jaartal 1762 op den sluitsteen van den poortboog. In deze schuur bevinden zich twee spitsbogen, door muurbeeren versterkt, die de gordingen van het dak dragen.

6. Van het Valkenburgsche leen Heihof, dat al omstreeks 1406 voorkomt en thans in twee hoeven verdeeld is, bestaat nog een graanschuur van baksteen met lagen mergel uit 1743.