Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VII. De provincie Overijssel

[p. 183]

Zwollerkerspel.

Mastenbroek.

e. De ned. herv. kerk (O.L. Vrouw ter Zon), vóór 1369 gesticht door bisschop Jan van Arkel, herhaaldelijk hersteld, o.a. na een brand in 1531, in 1646, 1648, en aanmerkelijk in 1776, naar plannen van den architect ten Holthe, is een baksteenen gebouw, bestaande uit een schip (1647), een ⅜-gesloten koor (1531), en een toren (1845). In de muren verschillende gedenksteenen: 1531; 1647, verheiïng; 1749, schildering der gewelven; 1818, herstelling. Inwendig: over het schip een houten, over het koor een gepleisterd gewelf. De kerk bezit:

Piscina.

Preekstoel (XVII c).

Overblijfselen van een doophek (XVII c).

Koperen doopbekkenhouder (XVIII d).

Eiken tafel (XVII c).

Grafzerk (16. 7).

Twee zilveren bekers (XVII).

Twee klokken, in 1596 gegoten door Henrick Wegwaert.

Windesheim.

e. De ned. herv. kerk, XIV d gebouwd als brouwerij van het voormalige klooster, dat in 1572 door beeldenstorm geteisterd en in 1581 gesloopt werd, bezit:

Preekstoel (XVII c, klankbord verdwenen).

Overblijfselen van een bank en van schotwerk (XVII b).

Koperen lezenaar (XVIII b).

Grafzerken (1406, en ± 1560).

Drie zilveren bekers: een (1690), twee (XVII).

Klok, in 1822 gegoten door Petit en Fritsen.

In de pastorie overblijfselen eener eiken zoldering met balk-

[p. 184]

sleutels, en een kelder met steenen kruisgewelven en gebeeldhouwde kraagsteenen (XV), behoorende tot het voormalige gasthuis.

Bij de tegenwoordige school bevindt zich de oude wijnkelder (XV) van het voormalige klooster.

g. Het huis Windesheim, waarvan de achtereenvolgende bewoners sinds XVII bekend zijn (in 1145 wordt Jordanus de Windesheim vermeld), is ± 1720 geheel verbouwd. Het bestaat thans uit een vierkant baksteenen hoofdgebouw met een uitgebouwden vierkanten toren op den zuidwestelijken hoek, geheel door een gracht omgeven en gelegen aan een voorplein geflankeerd door bouwhuizen. Voorgevel met rechte kroonlijst, waarboven een attiek met de wapens-de Vos van Steenwijk en van Heeckeren. In de vooruitspringende middentravee bevindt zich de ingang, waarboven een venster in gesneden omlijsting (XVII A). De hoektoren (waarin vermoedelijk nog overblijfselen van het vroegere gebouw) heeft aan de westzijde een bergsteenen waterlijst (XVI a?); hij wordt bekroond door een open koepeltje. Inwendig: In boven- en benedengang, trapportaal en zalen fraai stucwerk (XVIII A, waarschijnlijk door Italiaansche stucwerkers). Drie kamers met wandtapijten (vermoedelijk Vlaamsch en Engelsch werk). Oude meubelen en een verzameling Chineesch porcelein. Schilderijen: Twee portretten (± 1550, op paneel, door Jan van Scorel), voorstellend een man en een vrouw, oorspronkelijk deel uitmakende van een tweeluik. Portret (XVI c, Hollandsche school) van een oude dame. Portret (XVII, copie naar een XVI d) van Kenau Simons Hasselaar. Fruitstukken door Ernst Stuven en J.v. Walcapelle. Jachtstilleven (1717, door J. Weenix). Twee vogelstukken (1762, door J. Vonck). Portret (door J.W. Pieneman) van Mr. J.A. de Vos van Steenwijk, thesauriergeneraal der Betaafsche republiek. Familiegroep (1825, door C. Kruseman),

[p. 185]

Zwollerkerspel.

e. Van het Bergklooster of Sint Agnietenberg, in 1398 gesticht, gewijd aan de H.H. Agnes en Magdalena, bekend als verblijfplaats van Thomas van Kempen, in 1581 gesloopt op last der magistraat van Zwolle, bestaan nog sporen van de plaats der kloosterkapel op het kerkhof. Grafzerken, o.a. van Jan Mulert († 1540) en van Jacobus Kantelaar († 1821).

g. Huis nr. 34, bij den linkerdijk van het Zwartewater. Baksteenen puntgevel met zandsteenen afdekkingen op den top en de uiteinden der zijkanten. Deze laatste zijn verbonden door een tandlijst. Drie gevelsteenen: 1685.