Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VII. De provincie Overijssel

Delden (Stad-).

d In het raadhuis een steen met het stadswapen en met een tijdvers (1738), afkomstig uit het oude raadhuis.

e 1. De ned. herv. kerk (H. Blasius), blijkens een gedenksteen in 1463 gebouwd, ter plaatse en deels met overblijfselen eener oudere (in 1118 vermeld), in 1581 en 1584 door brand geteisterd, XVII a hersteld, is een grootendeels in Bentheimersteen opgetrokken, driebeukige hallenkerk, bestaande uit een ⅝-gesloten middenbeuk, een driezijdig gesloten zuidbeuk, een rechtgesloten noordbeuk, met een vierkant baksteenen uitbouwtje aan de oostzijde en eenen zwaren, vierkanten bergsteenen toren (XV c), verbouwd in 1516. Het koor van den middenbeuk bestaat beneden uit tuf-, boven uit baksteen. In den oostelijken sluitingsmuur een nisje. Aan de noordzijde bevinden zich twee ingangen; de oostelijke hiervan is dichtgemetseld. Hiernevens twee onmiddellijk naast elkaar geplaatste steunbeeren. Boven den ingang van het zuidelijk koor een gedenksteen met opschrift, betreffende het leggen van den eersten steen, en: 1463. De toren bestaat uit twee geledingen en wordt gedekt door een lage spits. Boven

[p. 19]

den ingang, aan de westzijde, een steen met opschrift en: 1516. Op verschillende plaatsen in het benedengedeelte der muren, voornamelijk aan de noord- en oostzijde, bevinden zich loodrechte groeven, wellicht ontstaan door uitslijping. Inwendig (geheel gepleisterd): tusschen middenbeuk en zuidbeuk drie pijlers; tusschen middenbeuk en noordbeuk een pijler en een ronde zuil. Het benedengedeelte dezer pijlers behoort blijkbaar tot een vroegeren bouw (XII-XIII?). Steenen kruisribgewelven, behalve boven de zuidelijke koorsluiting en het oostelijk gewelfvak van den noordelijken zijbeuk, die met een vlakke houten zoldering gedekt zijn. In de benedenruimte van den toren inkassingen voor een kruisgewelf. Groote rondbogige muurnissen. In den zuidmuur een uitgespaarde wenteltrap. Boven den boog tusschen toren en schip een steen met opschrift (1538) betreffende de sluiting van dezen doorgang. De kerk bezit:

Overblijfselen van een sacramentshuisje (XV d).

Eiken preekstoel (XVII d).

Eiken doophek (XVII d).

Koperen lezenaar (1683), zandlooperhouder (XVII d), en drie koperen blakers (XVII d).

Banken (XVII en XVIII).

Orgel (1847), vervaardigd door C.F. Naber.

Grafzerken (XVI), en een (1604).

Overblijfselen van muurschilderingen in het koor en tegen den oostmuur van den noordbeuk.

Twee koperen kronen (1781).

Grafsteen (1545) van Frederik van Twickello.

Vier zilveren bekers, waarvan twee met een gegraveerde afbeelding der kerk, benevens eenig tinwerk worden in het kasteel Twickel bewaard.

Twee zilveren bekers (XVII d).

Een klok, in 1632 gegoten; een, in 1780 gegoten door Alexis Petit, en een, in 1786 gegoten door Petit en Zonen.

Wijzerplaat (XVII d), in de kerk.

Vóór den ingang van het kerkhof een ijzeren rooster.

2. De r.k. kerk (H. Blasius) bezit:

Houten doopvont (1834).

[p. 20]

Zilveren monstrans (± 1500).

Kelk (± 1500).

g 1. Huis A 31. Halsgevel met aanzetkrullen en gebogen fronton, waarin twee druiventrossen en: 1750.

2. A1. Dergelijke gevel. (De Posthoorn.) In het fronton een kroon en: 1764. Gevelsteen.

3. A 60. Puntgevel (XVIII c). Bovendeel vakwerkbouw, uitspringend boven het in tegelwerk en baksteen opgetrokken benedengedeelte.