Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VII. De provincie Overijssel

[p. 1]

Almeloo (Stad-).

d. Wereldlijke openbare gebouwen.

Het voormalig raadhuis, thans politiebureau, heeft een eenvoudigen klassicistischen gevel (± 1800). Op het dak een koepel (XVIII).

e. Kerkelijke gebouwen.

1. De ned. herv. kerk (H.H. Mauritius en Georgius, omstreeks 1570 alleen H. Georgius), oorspronkelijk slotkapel der heeren van Almeloo, omstreeks 1390 geheel vernieuwd, in 1733 grootendeels afgebroken, in 1738 herbouwd blijkens opschrift, is een kruiskerk, bestaande uit een baksteenen schip en dwarspand (1738) met plint en hoeken van Bentheimersteen, een in Bentheimersteen opgetrokken ⅝-gesloten koor (XV d), en eenen vierkanten baksteenen toren (1738) met achtkanten koepel (1777). Consistoriekamer (XVIII) ten Z. van het koor. Aan de noord- en zuidzijde ingangen met gebeeldhouwde bekroning (XVIII, geverfd). In den meest oostelijken wand van het koor een dichtgemetseld spitsboogvenster met traceeringen. Inwendig: Onder den verhoogden vloer van het koor een grafkelder (in 1738 geheel vernieuwd) der heeren van Almeloo, overkluisd met riblooze kruisgewelven. Hierin, tegen een zuil, een opschrift en: 1771. De kerk bezit:

Preekstoel (XVIII, geverfd).

Gebeeldhouwde heerenbank (XVIII, wit gelakt).

Tochtportaal (XVIII, geverfd).

Grafzerken (XV-XVII), waaronder enkele priesterzerken.

Marmeren grafmonument (XVIII c/d) van Graaf Adolf Hendrik

[p. 2]

van Rechteren, met gebeeldhouwde wapens en kwartieren, tegen den oostwand van het koor.

Epitaaf (XVIII d) van Carel August van Rechteren, in den zuidwand van het koor.

Twee zilveren Avondmaalsbekers (1839).

Een zilveren doopbekken en drie dito collecteschalen (alles 1842).

Twee klokken: een in 1629 gegoten door Hendrik ter Horst, en een in 1638 gegoten door Casparus Coninck.

Eenige rouwborden, uit deze kerk afkomstig, zijn thans in het huis Almeloo.

2. De moderne r.k. kerk (H. Georgius) bezit:

Zandsteenen doopvont (XIV d), bestaande uit een achtkante kuip met ronden rand en een achtkant voetstuk. Op de kuip een steenhouwersmerk L.

3. De doopsgezinde kerk heeft een eenvoudigen halsgevel (± 1800). Ingang, geflankeerd door Ionische pilasters, bekroond door een driehoekig fronton.

g. Particuliere gebouwen.

1-4. Klompengang 10-16. Huisjes (XVII) in vakwerkbouw, met uitstekende balkkoppen.

5. Groote straat 62. Heerenhuis (XVIII d) met rechte kroonlijst. Deurtravee met versierde omlijsting. Inwendig: grijs-in-grijs geschilderd behangsel, voorstellende een Romeinschen triomftocht, en bestaande uit vier stukken en een deurstuk (1778, door And. Warmoes).

6. Groote straat 67. Halsgevel (XVII d). In den top gebeeldhouwde wapens. Pui modern.

Van de voormalige wevershuisjes aan het Schokland is er een overgebracht naar het Openluchtmuseum te Arnhem.

[p. 3]

h. Particuliere verzamelingen.

Verzameling H.E. ten Cate (Wierdensche straat). Schilderijen, teekeningen en etsen, waaronder van Rembrandt (gewasschen penteekening voor een der Staalmeesters), Jan Steen, J. en S.v. Ruysdael, J.v. Goyen, A.v.d. Neer, J.v.d. Capelle, J.v.d. Heyden, G. ter Borch en Ph. Wouwerman.

Verzameling-Mr. G.J. ter Kuile. Schilderijen, waaronder een Christus (XVIa, Hollandsche school) op weg naar Emmaus, en een portret (XVIII d), voorstellend Maria van Lelievelt, weduwe van Ds. W. van den Broeck, in gesneden lijst met hare acht kwartieren. Verzameling van praehistorische voorwerpen.