Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel IV. De provincie Gelderland

Wisch.

Een in deze gemeente gevonden gepolijste vuursteenen bijl bevindt zich in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.

[p. 204]

Silvolde.

De ned. herv. kerk (H. Mauritius) is een geheel gepleisterd gebouw. Zij bestaat uit een schip (XIII) met gestucadoorde zoldering; een driezijdig gesloten choor (XV) met stuc-zoldering (XVIII c) en eenen toren (XIII A) met spits (XV), waarop open koepel. Zij bezit:

Eiken preekstoel (XVIII b).

Koperen lezenaar (1751).

Eiken heerenbank, gedeeltelijk (XVII) en dito heerenbank (XVIII).

Grafzerk (1607, afgesleten).

Twee zilveren bekers, dito kan en schotel (1804).

Twee klokken, eene (1641) en eene in 1671 gegoten door Peter van Trier en Rutger Peckel.

Uurwerk (1792).

De r.k. kerk (H. Mauritius), in 1836 gebouwd ter vervanging eener oudere (de parochie is tusschen 1234 en 1259 opgericht), en in 1880 belangrijk hersteld en met zijbeuken vergroot, heeft in het choor een herinneringssteen (1837). Zij bezit:

Helft van een Marianum (XVI b): ‘De Bedrukte Moeder Gods van Varseveld’ (de tegenhelft is in het klooster te Anholt).

Twee koperen kandelaars (XV).

Twee klokken, eene in 1671 door P. Hemony gegoten, en eene in 1721 door Jan Albert de Grave.

Sinderhoek.

In de kapel der Ned. Herv. Gemeente een memoriesteen (1662).

Terborg.

Boven den toreningang der ned. herv. kerk, een baksteenen gebouw, waarvan schip en toren (XVIII b) zijn, bevindt zich

[p. 205]

een herinneringssteen en het jaartal 1746. Het gepleisterde choor (XV) heeft een stuczoldering, Lodewijk XV. De kerk bezit:

Koperen lezenaar (XVIII c) en twee dito blakers.

Zes grafzerken: twee (1630), twee (XVII), een (1790), een (1791).

Drie koperen kronen (XVII).

De r.k. kerk (H. Gregorius), in 1843 gewijd, bezit:

Twee koperen kandelaars (1763).

Twee koperen kronen (XVIII).

Twee houten beelden (± 1500): Madonna en engel.

Kazuifel (XVI).

Het kasteel Wisch is een geheel gepleisterd complex van gebouwen (XVII-XIX meermalen gewijzigd). Bij het woonhuis, in welks muur een steen met: 1648, sluit zich een zware ronde toren aan, en vervolgens een vleugel met vierkanten toren op het eind. Ten O. van den ronden toren een oude toegang, waarboven een alliantiewapen.

Varseveld.

De ned. herv. kerk (H. Laurentius, volgens sommigen H.H. Pancratius en Odulfus) is een baksteenen gebouw, bestaande uit een schip (XV) met een noordbeuk (XV) en een zuidbeuk (XVI), beide rechtgesloten; een 5/8-gesloten choor (XVI), inwendig gewijzigd; en eenen toren (XVIII c, maar met overblijfselen van een bouw XII-XIII). Boven den westingang een memoriesteen (1723). De kerk bezit:

Eiken preekstoel (midden-XVIII) met koperen lezenaar (1751)

Deurtje (XVI a).

Twee koperen kronen (XVII), en een (1836).

Vier klokken, eene aan de oostzijde buiten de spits, en drie

[p. 206]

in den toren, waarvan eene in 1761 gegoten door Johannes Rugerus Voigt; eene in 1829 door W. Vollmering en Zoon, en eene modern.

In het Huis C 178 (Huis ‘Abtspol’) een steen met twee wapens.