Vooys. Jaargang 33

[p. 81]

Nieuwe buitelingen
Roos Lambooij
Gebeiteld gedicht

In de rubriek ‘Nieuwe Buitelingen’ neemt een van onze redacteuren u mee naar een bijzonder literair initiatief in Nederland. Voor deze zoektocht is geen uithoek ons te ver. Ditmaal neemt oud-redacteur Roos Lambooij u mee naar het historische centrum van Utrecht. Hier wordt elke week een steen uit de straat gelicht en door een steenhouwer voorzien van een letter. Zo vormt zich langs de Oudegracht, onder de voeten van winkelend en uitgaand publiek, langzaam maar zeker een gedicht.

Aan de westzijde van de Oudegracht wordt letter voor letter een gedicht in steen gebeiteld. Het gedicht begint ter hoogte van de Smeebrug en loopt richting Ledig Erf. Het toevoegen van een letter gebeurt elke zaterdag om 13.00 uur, maar niet elke zaterdag is de steen ook een donatie. Ditmaal doneren de grootouders van Lien voor haar tweede verjaardag een letter aan Stichting Letters van Utrecht waardoor aan de zijkant van de steen haar naam, een boodschap en de datum komt te staan. En ik ben er bij. Met een schroevendraaier wordt de steen ter grote van een halve baksteen zorgvuldig uit de straat gewipt.

Het gedicht dat zich vormt telt nu zestien regels. Ze zijn bedacht door leden van het Utrechts Dichtersgilde, twee à drie regels per dichter. Hoe het gedicht zich zal ontwikkelen is onbekend, maar er zijn grootse plannen. De plattegrond die laat zien waar de letters komen te liggen is er al wel, en het gedicht zal een flinke route afleggen. Michael Münker, die met dichter Ingmar Heytze het initiatief nam en ook bijna elke zaterdag aanwezig is, vertelt me dat het gedicht in 2130 aan de overkant van de gracht zal zijn. Het heeft dan een route in de vorm van een ‘U’ afgelegd. ‘Daarna gaan we rechtsaf richting de Nieuwe Gracht om de “T” te maken. Maar of er uiteindelijk inderdaad Utrecht komt te staan is voorlopig niet vast te stellen, want na de “T” zijn we zo'n driehonderd jaar verder. En of er dan nog gedichten worden geschreven weten we niet.’

‘Hebben jullie een bril op?’, vraagt de steenhouwer van vandaag, een van de vijfentwintig leden van het steenhouwersteam die allemaal twee keer per jaar aan de beurt zijn. Kleine steenscherfjes vliegen onder zijn handen vandaan terwijl hij een ‘N’ beitelt. De ‘N’ van LieN. Lien zelf heeft inmiddels haar geduld verloren en verstopt zich onder het reclamebord van het project. Ook de Utrechtse fietsers hebben weinig geduld, regelmatig worden we opgeschrikt door geïrriteerd geklingel. Steeds meer voetgangers haken daarentegen nieuwsgierig aan; hier is iets gaande! Er zijn ook twee

[p. 82]

Foto: Roos Lambooij

donateurs die alvast komen kijken, hun letter wordt over drie weken toegevoegd.

Voor Michael is vooral de conceptuele kant belangrijk. ‘Hoe meer mensen zich hieraan verbinden, hoe meer het ligt verankerd in de samenleving. Zolang er wezens zijn die kunnen lezen, schrijven en dichten, kan dit doorgaan. Als je langs de letters loopt, loop je richting de toekomst. Je weet niet wat er komt, maar wel dát er wat komt. De dichter is steeds een tijdgenoot en dat is leuk.’

Dan loopt Michael snel naar de donateurs want het contract moet nog worden opgemaakt. ‘Voor mijn kleindochter Lien die nu al iets met letters heeft’, komt op de zijkant van de steen te staan. Alleen voor ons is deze boodschap te zien, want hierna ligt de zijkant weer onzichtbaar onder de grond. De ‘N’ is bijna af, hij heeft een mooi schreefje aan een van de poten, een speciaal voor dit gedicht ontwikkeld lettertype. Ook krijgt de steen een nummer, en dan mag hij teruggelegd. ‘Lien? Jij bent aan de beurt!’ Fototoestellen worden gepakt, iedereen staat klaar, fietsers moeten maar even wachten en Lien legt de steen. De steenhouwer tikt hem voorzichtig verder de grond in.