Amerika. De overzichtelijkheid van deze bundel wordt gewaarborgd door een thematische indeling in drie delen. Het eerste deel bestaat uit theoretische verhandelingen over multiculturaliteit en grensoverschrijding voor en na 11 september. Het tweede deel, ‘Cultural Reflections of the Unthinkable’, bevat interpretaties van romans, gedichten en films over de aanslagen, een uitweiding over fotografie en een analyse van de representatie van multiculturaliteit in Amerikaanse geschiedenisboeken voor en na 11 september. Het derde en laatste deel, ‘Transatlantic Dialogues’, bevat diepzinnige analyses van problemen rond slavernijmonumenten in New York en Amsterdam, het zogenaamde ‘multiculturele drama’ in Nederland en, zeer de moeite waard en mogelijk interessant voor een uitgebreidere studie, een bijdrage van Jaap Verheul waarin uiteengezet wordt hoe Amerikanen tegen het voorheen brave Nederland aankijken na de politieke moorden op Fortuyn en Van Gogh. Het doel van deze collectie, de eerste in een door Amsterdam University Press uitgegeven serie New Debates in American Studies (als opvolger van de gerespecteerde reeks European Contributions to American Studies van de VU University Press), is het bij elkaar brengen van onderzoekers
who focus largely on the cultural rather than the political context and implications of multiculturalism and on the ways these are reflected in cultural texts of different kinds. Moreover, in doing so (...) the contributors to this volume have tried to take into account (...) the impact of 9/11 on the dynamics of American multiculturalism in a transatlantic context. (11)
De bundel is hierin maar ten dele geslaagd, maar dit is geen punt van kritiek. De inleiders hebben gelijk als ze stellen dat de meeste contribuanten zich niet ten doel stellen de politieke context en implicaties van het debat rond multiculturaliteit te schetsen, maar ze doen dit impliciet wel. Dit komt mijns inziens de belangwekkendheid van deze studie ten goede.
Philip E. Wegner haalt in ‘“The Dead Are Our Redeemers”: Culture, Belief, and United 93’ bijvoorbeeld het debat aan over Ward Churchills uitspraken naar aanleiding van 11 september en de gevolgen daarvan. Churchill stelt dat veel van de omgekomenen in het WTC (in tegenstelling tot wat gewoonlijk verondersteld wordt) niet onschuldig zijn. De werknemers van de bedrijven in het WTC worden door Churchill als ‘little Eichmanns’ neergezet die zich verschuilen achter telefoontjes en aandelenhandel en daardoor de schade die ze aan de rest van de wereld berokkenen niet zien. (83) Naar aanleiding van zijn ongelukkige uitspraken heeft de universiteit waaraan Churchill werkzaam was, hem ontslagen.
Mathilde Roza schrijft in ‘“America under Attack”: Unity and Division after 9/11’ over de controverse rond het vermeende antisemitisme van Dichter des Staats van New Jersey Amiri Baraka in het als ‘nogal boos’ te omschrijven gedicht ‘Somebody Blew Up America’: ‘Who know why Five Israelis was filming the explosion / And cracking they sides at the notion.’ (111) Omdat Baraka niet ontslagen kon worden, is naar aanleiding van dit gedicht en de politieke oproer de functie van staatsdichter maar helemaal opgeheven.
Beide artikelen, die mijns inziens exemplarisch zijn voor de overige stukken in de grondige manier van onderzoek en schrijven, verhandelen over culturele teksten die tot grote politiek oproer hebben geleid: Churchill en Baraka zijn allebei hun baan kwijt geraakt omdat ze hun oprechte en soms zwaar aangezette meningen over nationaal en internationaal traumatische gebeurtenissen hebben gegeven. Uit deze studies blijkt dat het van het grootste belang was de ‘boel bij elkaar te houden’: dissidente, linkse en anti-oorlogsstemmen werden in de Verenigde Staten niet zomaar geaccepteerd.
Een artikel dat goed slaagt in het op een persoonlijke manier schetsen van het debat over multiculturaliteit, is ‘Indecent Exposure: Picturing the Horror of 9/11’ van Rob Kroes, emeritus hoogleraar Amerikanistiek van de Universiteit van Amsterdam. In persoonlijke terzijdes vertelt Kroes hoe hij te horen krijgt dat een vliegtuig in
Auteursrechtelijk beschermd
