biografie, merkwaardigerwijs nog steeds slechts in het Italiaans beschikbaar. Ook wil ik wijzen op de kleine maar fijne biografie, enkel in het Engels beschikbaar, van de Amerikaanse Dantekenner bij uitstek Robert Hollander. Veel omvangrijker is Barbara Reynolds' Dante, de dichter, de denker, de mens een nodeloos vrije vertaling van de Engelse titel: Dante, the poet, the political thinker, the man. Gelukkig, laat ik dat meteen zeggen, is de verdere vertaling van het boek deskundig en in vloeiend Nederlands. Ik heb het niet zin voor zin gecontroleerd, maar heb de Nederlandse versie met hetzelfde plezier gelezen als daarvoor de Engelse. Slechts een enkele keer zocht ik houvast in het origineel. De vertaler heeft zich bovendien verzekerd van de steun van gerenommeerde Dantevertalers al kende hij blijkbaar niet Frans van Doorens vertaling van Folgore da San Gimignano's gedicht Corona dei mesi (uitgeven door Ambo!), want hij volgt de verwijzing naar de Engelse vertaling. Kleinigheden in een rijk en doorwrocht boek.
Barbara Reynolds, inmiddels 95 jaar oud en bezig met een biografie over Petrarca, heeft een groot deel van haar academische en literaire leven aan Dante gewijd. Bepalend daarin was haar vriendschap met Dorothy Sayers, ten onzent wellicht het best bekend gebleven via haar detectives maar zelf wil zij vooral herinnerd blijven door haar Dantevertaling, een van de eerste en meest succesvolle boeken in de Penguin reeks en nog steeds verkrijgbaar. Ook haar Papers on Dante verdienen vermelding. Reynolds schreef een inleiding bij het eerste deel in 1953 en toen Sayers in 1957 plotseling overleed, aangekomen bij canto 21 van het Paradijs - zoals bij Boccaccio is ook het moment van haar overlijden in Dantes tekst gegraveerd - was zij de aangewezen persoon Sayers vertaling te voltooien. Hoe belangrijk de inspiratie van Sayers bleef, blijkt uit een boek van enkele jaren geleden, The passionate intellect, waarin Reynolds de ontmoeting van Sayers met Dante indringend en liefdevol beschrijft.
Met de vertaling van Reynolds' boek beschikt de Nederlandse lezer nu over een kwalitatief hoogstaande, uitvoerige Dantebiografie. Zoals haar illustere voorgangers reconstrueert ook Reynolds de schrijver uit zijn werk. Alle aspecten en het totale oeuvre komen aan de orde. Het hoofdaccent ligt duidelijk bij de Divina Commedia, die ook de belangrijkste biografische bron biedt. Daardoor gaat de biografie over in een parafrase van Dantes reis door de drie rijken en ontstaat er een boek in een boek. Dat heeft een negatief effect op de balans van het geheel, maar het levert behalve biografische ook veel literaire informatie op.
Voor lezers die Dante minder goed kennen is het boek in zijn compleetheid en leesbaarheid een fraaie inleiding. Voor gevorderden staan er opmerkelijke vondsten en beschouwingen in. Ik noem Reynolds' originele interpretatie van het befaamde tra feltro e veltro. Het aantal interpretaties is eindeloos en de vertaler gaat in een voetnoot zelfs in op de interpretaties van Nederlandse Dantevertalers. Volgens Reynolds verwijst Dante naar papier dat tussen vilt (feltro) gedroogd werd en daarmee weer verwijzend naar de teksten van het civiele en canonieke recht die op dergelijk kostbaar papier geschreven werden. Reynolds presenteert haar interpretatie als de definitieve oplossing van een aloud probleem, bijna als de ontknoping van een detective daarmee tredend in de voetsporen van haar al even zelfverzekerde leermeesteres. Wellicht heeft ze gelijk, en zo niet dan blijft het mooi gevonden.
Spannender nog is haar veronderstelling dat Dante de psychedelische werking van enkele kruiden kende en dat sommige passages in zijn werk verwijzen naar beproefde ervaring op dat gebied. Tegelijkertijd treft de lezer die met Dante bekend is vooral in de pagina's lange parafraseringen van de Komedie wel erg veel aan dat hij of zij al wist, of dat men beter maar meteen bij Dante zelf zou
Auteursrechtelijk beschermd
