Vooys. Jaargang 1

[p. 26]

 

Lang heeft Sinterklaas staan denken

 

wat hij dit jaar aan jou zou schenken.

 

‘Ja’, hij dacht, ‘wel heb ik van mijn leven,

 

wat moet ik jou geven’

 

maar hij wist het niet, nee, nee,

 

en hij had ook geen idee.

 

 

 

Dus hij keek in alle hoeken

 

waar hij maar kon.

 

Ook zijn Piet hielp mee met zoeken,

 

maar die wist ook al niet waar hij aan begon.

 

en de Sint zuchtte,

 

wat hem opluchtte.

 

Hij zei: ‘wat is het moei-

 

lijk om iets te verzinnen, foei.’

 

 

 

Opeens had S'klaas een leuk idee

 

en dus kocht hij dit cadeau.

 

Dit present bracht hij vanavond mee.

 

Nee, het is geen radio,

 

Je weet dat Sinterklaas je niet laat zakken,

 

ga het nu maar gauw uitpakken.

 

Als je het niet mooi vindt, hoef je niet te huilen,

 

je kunt het ruilen.

 

 

 

Sinterklaas

[p. 27]

Een interpretatie ...

A. Taalkunde

1. zinnen:	2. Aard van de zinnen:
z.1 regel 1-2	z.1 samengesteld (ondersch.)
z.2 regel 3-6	z.2 samengesteld (onder- resp. nevensch.)
z.3 regel 7-8	regel 3: tussenzin?
z.4 regel 9-10	z.3 samengesteld (ondersch.)
z.5 regel 11-12	z.4 samengesteld (nevensch.)
z.6 regel 13-14	z.5 samengesteld (ondersch.)
z.7 regel 15-16	z.6 samengesteld (ondersch.)
z.8 regel 17	z.7 samengesteld (nevensch.)
z.9 regel 18-20	z.8 enkelvoudig
z.10 regel 21-22	z.9 samengesteld (nevensch.)
	z.10 samengesteld (nevensch.)

3. woordvolgorde: inversie: regel 1 - 15 - 16 - 17 - 21.

prolepsis: regel 21 uitstellen hoofdzin.

4. lidwoorden: regel 18 - 20 - 21 - 22: ‘het’ is hier een lidwoord van bepaaldheid, zelfstandig gebruikt.

B. Poetica

1. Herhaling als uitgangspunt van de versbouw.

1.1 Herhaling betreffende de strofenbouw: 6+8+8 regels.(= 22 regels)

1.2 Herhaling betreffende de versregels:

1.2.1 Definitieve bepaling van de versregel door het wit.

1.2.2 Facultatieve markering van de versregel d.m.v.:

1.2.2.1. Aantal syllaben: 8-9-10-6-7-7/8-4-8-11-5-6-6- 8/10-7-9-7-11-8-12-5. De versregel lengte is onregelmatig, van 4 tot 12 syllaben.

1.2.2.2 eindsignaal van het rijm:	eerste strofe:	gepaard rijm (2× vrouw.; 1× mann.)
	tweede strofe:	gekruist rijm (1× vr.; 1× mann.)
		gepaard rijm (1× vr.; 1× mann.)
	derde strofe:	gekruist rijm (mannelijk)
		gepaard rijm (vrouwelijk)
	vierde strofe:	gepaard rijm (vrouwelijk)

1.2.2.3 metriek: geen versregelmarkering door een vast metrisch patroon.

1.3 Herhaling betreffende de versvoet: scanderen en verticale telling leveren geen vast metrum op. 5-14 accenttoppen per versregel.

[p. 28]

1.4 Herhaling betreffende de klank.

1.4.1 Rijm

1.4.1.1 Rijmschema: aabbcc / dedeffgg / chchiijj Rijm: zie 1.2.2.2 Assonantie: Sinterklaas - staan - jaar (r. 1/2); geen - idee (r.6); Piet - hielp; (r.9); Sinterklaas - laat (r.19). Middenrijm: waar - maar (r.8). Alliteratie: niet - nee - nee (r.5).

2. Conflicten tussen het linguistische en poëtische systeem

2.1 Conflicten op het niveau van de strofe: geen.

2.2 Conflicten op het niveau van de versregel: enjambement: regel 7/8; in sterke mate in regel 13/14.

2.3 Conflicten op het niveau van de versvoet: antimetrie: lang - staan (r.1); zou (r.2); ja (r.3). ook (r.9); Nee (r.18); ga (r.20).

3. Beeldspraak en stijlfiguren

3.1 Beeldspraak: cliché (r.3); retoriek (r.14); pars pro toto (r.7).

3.2 Stijlfiguren: inversie (zie A3); repetitio (r.5, r.6, r.17); chiasme (r.16:17). retorische vraag (r. 3/4); allusie: Sinterklaas, Piet (verwijzing naar algemeen cultureel erfgoed en naar mythe).

4. Interpretatie

Sinterklaas had eerst geen idee wat hij iemand zou geven. Hij spande zich zeer in om iets te vinden, geholpen door Piet. Op het moment dat hij ten einde raad was, kreeg hij een ingeving. Hij laat ons in het ongewisse over wat het cadeau is. Gelukkig houdt hij de mogelijkheid het cadeau te ruilen, als het niet mooi wordt gevonden. Tot zover de anecdotische laag. In diepste wezen gaat het hier echter om een poëti- caal gedicht. Zoals Sinterklaas zich inspant om een cadeau te vinden, zo spant de dichter zich in om ‘het’ gedicht te vinden. Hij vindt hiervoor echter niet de juiste woorden, en kan het slechts omschrijven door een ontkenning: ‘het is geen radio’ (= het gedicht is het tegenovergestelde van zinloos gewauwel, en ook van de actualiteit). Tot regel 11 wordt er een spanning opgebouwd, die zich ontlaadt in een zucht (zucht = een ademstroom, die niet wordt vervormd door stembanden en keelholte, het ongevormde woord). Dan wordt er voor het eerst gesproken (vergelijk r.3 en r.13). Let op het knappe enjambement in r. 13. De als rijmdwang aandoende splitsing moei - lijk benadrukt nog eens extra met wat voor moeite de dichter zijn gevecht levert met de vorm, hoe hij zijn woorden moet plaatsen in de zin (ver zinnen). Na regel 14 volgt de omslag: de Sint, en daarmee de dichter, heeft een ‘idee’. Wat is dat idee? ‘dit cadeau’! ‘dit’ verwijst direct naar het gedicht zelf: de

[p. 29]

zoektocht naar het gedicht is het gedicht. ‘Cadeau’ wil zeggen: de dichter neemt afstand, hij heeft het niet zelf gemaakt maar gekregen, het is plotseling ‘present" (r.17). Dit (bijna mystieke) moment van euforie kan echter maar kort gehandhaafd blijven, zoals blijkt uit de cynische laatste twee regels: Het gedicht wordt inwisselbaar met ieder ander, het is slechts één van de vele pogingen om het absolute gedicht te vatten.

Petrus Academicus