Vooys. Jaargang 1

[p. 23]

Bij de vertaling van Dryden

De dichterlijke activiteit van Dryden is sterk verweven met de politieke geschiedenis van Engeland. Dryden sluit zich aan bij de politieke idealen van hen die de macht hebben en schrijft zijn dichtwerken in het verlengde van de politieke idealen van de machthebbers: achtereenvolgens in de lijn van Cromwell (‘Heroic stanza's’ 1658), na Cromwell s val in de lijn van Karel de Tweede (‘Astraea Redux’ 1660). Hij brengt het ver, wordt onder Karel de Tweede hofdichter en schrijft in het verlengde van de idealen van de machthebbers zijn meest bekende satires ‘Absolom and Architophel’ (1681) en ‘The Medal’ (1682). Hij verliest zijn positie aan het hof na een principiële keuze voor het katholicisme in 1689.

Dryden had een jarenlange vete met zijn poëtische rivaal Shadwell (1642-1692). Beide dichters vielen elkaar aan via hun pen: in 1682 lieten zij satires op elkaar het licht zien: Shadwell ‘The Medal of John Bayes’, Dryden ‘MacFlecknoe’. Dryden bagatelliseert Shadwells werk door hem een zoon te noemen van Flecknoe, die algemeen als een ‘minor poet’ werd gezien. Het hier vertaalde zijn de eerste 28 regels van ‘MacFlecknoe’.

Ook al verliest Dryden poëtisch zeker niet van Shadwell, op sociaal terrein verliest hij wel: als hij in 1689 de titel ‘poet laureate’ verliest, wordt zijn opvolger Shadwell.

(Originele tekst van het gedicht overgenomen uit ‘The Oxford Book of English Verse, 1250-1930’, London, 1975.)

[p. 24]

The Crown Prince of Dullness

All human things are subject to decay,
And, when Fate summons, monarchs must obey:
This Flecknoe found, who, like Augustus, young
was called to empire, and had governed long:
In prose and verse was owned without dispute,
Through all the realms of Nonsense, absolute.
This aged Prince now flourishing in peace,
And blest with issue of a large increase,
Worn out with business, did at length debate
To settle the succession of the State:
And pondering which of all his sons was fit
To reign, and wage immortal war with Wit,
Cried, ‘'Tis resolved; for Nature pleads that he
Should only rule who most resembles me:
Shadwell alone my perfect image bears,
Mature in dullness from his tender years.
Shadwell alone, of all my sons, is he
Who stands confirmed in full stupidity.
The rest to some faint meaning make pretence,
But Shadwell never deviates into sense.
Some beams of Wit on other souls may fall,
Strike through, and make a lucid interval;
But Shadwell's genuine night admits, no ray,
His rising fogs prevail upon the day:
Besides, his goodly fabric fills the eye,
And seems designed for thoughtless majesty:
Thoughtless as monarch oaks, that shade the plain,
And, spread in solemn state, supinely reign.’

John Dryden (1631 - 1700).

[p. 25]

De kroonprins der saaiheid.

Elk mens'lijk ding moet in de tijd vergaan.
Als 't Lot gebiedt moet ook wie heerst er aan.
Dit vond ook Flecknoe, die - als Augustus eens -
Van jongs af aan de heerser was geweest -
In proza, vers werd hij door elk erkend
In welk gebied van Onzin ook bekend.
De Vorst, bejaard, in vrêe geheel in bloei,
Gezegend met een ruime kindergroei,
Zijn taak nu zat, geruime tijd bepraat
Een reeg'ling voor d'opvolging van de Staat;
Bepeinzend wie van al het meest bekwaam
Was om de krijg met Wijsheid aan te gaan,
Riep hij: ‘Geen punt: Natuur bepleit dat hij
Regeren moet die 't meeste lijkt op mij,
Perfect ziet men in Shadwell slechts mijn beeld
Door saaiheid, rijp in jeugd al toebedeeld.
Slechts Shadwell is uit hen de een'ge zoon
Die de totale stomheid steeds vertoont.
Zij geven voor een redelijk verband,
Maar Studwell wijkt nooit af naar het verstand.
Wat stralen van Verstand tot hen soms gaan,
Gaan door en helderheid komt even aan.
Geen straal die Studwells nacht bereiken mag.
Zijn misten overheersen steeds de dag.
Zijn knappe werk vervult het oog daarbij
En lijkt bestemd voor heerschappij.
Leeg als een koningseik, verduist'rend licht,
Gewijd hiertoe, tot heerschappij verplicht.’

Vertaling uit het Engels door Arthur Kooyman.