Voorbeeldig vertellen

Middelnederlandse exempelen

De kuise herdersdochter

In een dorp woonde eens een herder met zijn dochter: een vroom, kuis meisje. Zij hielp haar vader bij het hoeden van de dieren in het veld, waarop ook een bouwvallige kerk stond. Het meisje liep vaak de kerk binnen en bad dan voor het beeld van Onze Lieve Vrouwe Maria te wier ere de kerk destijds was gesticht. Er stond nog altijd een prachtig beeld van Maria met haar kindje op haar schoot; maar omdat de kerk vervallen was en door de mensen werd verwaarloosd, werd ook dat beeld niet erg vereerd. Het beeld was op armoedige wijze versierd, hetgeen men kan verwachten in zo'n vervallen kerk. Uiteindelijk kreeg het meisje, dat vaak voor het Mariabeeld bad, medelijden met het beeld, omdat het er zo armoedig uitzag. Klagend zei ze: ‘O hemelse Koningin en gezegende Maagd Maria, moeder van mijn Heer Jezus Christus, u bent niet mooi getooid; maar ik heb helaas niets, waarmee ik u zo mooi zou kunnen maken als ik graag zou willen. Maar ik zal u tooien met mijn gebeden, zo innig en liefdevol mogelijk.’ Zo diende dit meisje jarenlang Maria; en toen het moment kwam dat Maria haar dienares wilde belonen, was het meisje ziek en lag ze op bed.

In die tijd wilden twee broeders door een bos trekken waarin zich moordenaars ophielden. En toen de broeders in het bos waren, kreeg één van hen hevige slaap. Hij zei tot zijn metgezel: ‘Ik krijg opeens zo'n slaap.’ Maar de ander zei: ‘Als we hier gaan slapen, zullen er vast en zeker moordenaars komen die ons doden.’ ‘Dat kan me niet schelen,’ zei de eerste weer, ‘ik ga toch

[p. 76]

een dutje doen.’ Daarop ging hij liggen slapen en de andere broeder ging bij hem zitten, sloeg zijn Bijbel open en begon te lezen en te bidden. Terwijl hij zo in gebed was, zag hij een grote groep meisjes komen, die allen gestreepte kleren droegen. De broeder stond voor hen op en boog met eerbied in hun richting; de meisjes bogen daarop terug naar hem en gingen voorbij zonder iets te zeggen. En meteen daarop kwam een volgende groep, die nog mooier was: deze meisjes hadden allemaal witte kleren aan. De broeder boog ten tweeden male, en zij naar hem, en ook zij passeerden zwijgend. Toen kwam een derde groep; zij waren nog veel mooier en hadden kleren aan die helemaal rood waren. Onmiddellijk daarna volgde een schitterende dame: zij was de meest lieftallige om te zien; ze was het mooist gekleed van allemaal, met witte en rode rozen, en ze had een fraaie krans van rozen op haar hoofd. De broeder stond ook voor haar op en boog met grote eerbied en deemoed; hij wilde graag weten, wie die beeldschone dame wel mocht zijn. Toen de mooie dame merkte dat hij dat wilde weten, boog ze welwillend naar hem toe en zei: ‘Ik ben Maria, de moeder Gods, die geen enkele zondaar die mij aanroept, verstoot.’ En omdat de broeder ook graag wilde horen wie toch die schone meisjes waren die daar voor haar uitgingen, antwoordde de lieftallige Maagd Maria: ‘De eerste groep met de gestreepte kleren bestond uit meisjes voor wie het in hun leven nauwelijks uitmaakte, of ze zouden trouwen of niet. Maar ze zijn in kuisheid gestorven en daarom hebben ze gestreepte kleren aan; hun zaligheid is zeer groot. De volgende groep die u zag, die met de witte kleren, was nog mooier. Dat zijn de meisjes die in hun leven trouw hebben gezworen aan de kuisheid en met die belofte gestorven zijn. Daarom is hun vreugde nog groter dan die van de anderen. De derde groep die u zag, met de rode kleren, bestaat uit meisjes die kuisheid hebben beloofd en daarvoor zelfs martelares zijn geworden, omdat ze hun bloed ervoor hebben vergoten; dat alles uit liefde voor hun beminde bruide-

[p. 77]

gom, mijn geliefde kind. Zíj hebben de allergrootste lof en vreugde.’

Nadat Maria de broeder zo vriendelijk antwoord had gegeven op zijn vragen, wilde hij ook nog weten, waar ze zo genadig naar toe wilde gaan met al die schone meisjes. ‘Wij willen hier naar het dorp gaan,’ antwoordde zij, ‘naar een meisje dat nu op haar sterfbed ligt. Wij willen haar opnemen in onze groep, omdat ze mij vroom heeft gediend en mij aldus heeft getooid met haar gebeden.’ Toen zei de broeder: ‘Wij willen graag meegaan en dat meisje bezoeken.’ En nadat Maria van hem was weggegaan, maakte hij zijn metgezel wakker; deze stond verheugd op en zei: ‘Ik heb zalig geslapen, en ik heb in mijn slaap gezien, wat jij al wakende hebt gezien. Laten we meegaan om te zien hoe het meisje zal sterven.’ Zo gingen ze naar het dorp en vroegen daar naarstig naar een ziek meisje. Maar alle mensen zeiden dat ze niets van een zieke afwisten. Teleurgesteld wilden de broeders weer weggaan uit het dorp, tot iemand wist te vertellen, dat er aan de rand van het dorp een meisje, een herdersdochter, ziek lag. De broeders gingen er verheugd heen en ze vonden het meisje, liggend op stro. Maar ze zagen niemand in haar nabijheid. Ze begroetten het meisje en spraken met haar. ‘Broeders,’ zei ze toen, ‘doe uw kappen af en vraag God of Hij u het schitterende gezelschap wil laten zien, dat hier bijeengekomen is.’ Toen lieten de broeders zich op hun knieën vallen, deden hun kappen af en zagen alle schone meisjes, die hen onderweg gepasseerd waren, en talrijke engelen daarbij. En ze zagen ook Maria, die de mooiste was van allemaal en een krans in haar hand had. Ze begonnen allen prachtig te zingen, en daarna namen ze de ziel van het meisje in hun groep op. Maria zette haar de krans op het hoofd, en zo voerden ze haar met liefelijk gezang naar de eeuwige vreugde.