Volk. Jaargang 4

[p. 95]

Prisma

Renouveau der Kerstmisviering. -

De christen middenstandjeugd heeft bij den handeldrijvenden middenstand een propaganda op touw gezet voor een ruimer en doelmatiger vulgariseeren van de Kerstmisviering. Eén der gepropageerde ideetjes is het uitstallen van een kerstkribbe in de uitstalkasten der middenstandshandelaren. Eén der interessantste suggesties van de chr. middenstandsjeugd is wel dat de handelaren in kwestie zoo'n kerstkribbe liefst en best zouden ineensteken bij middel van de koopwaren waarin zij handel drijven. Dàt is nu eens een practische, doelmatige katholieke actie, die recht op den man af gaat! En óf de uitvoering van dit plan op groote schaal in alle handeldrijvende middens bijval zal hebben, en óf het waarachtig de Kerstmisgedachte dieper en inniger zal doen doordringen in de harten en nieren der klandisie! En bedenk even wat een oneindig aantal varianten bij dergelijken kribbebouw mogelijk zijn! De bakker kneedt zijn kribbe uit verschen speculatiedeeg; de beenhouwer bouwt zijn krib met prima bloedworst; de kruidenier kan porei en selder bezigen om een oostersch landschap te verbeelden, en hij maakt de kribbe met doosjes van Marie Thumas; de kachelsmid legt het Kribbekind op een geutijzeren rooster; de kaasboer snijdt een stalleken uit een klomp oude Gruyère; de schoenmaker bouwt zijn stal met gummihakken, merk Wood Milne; de corsettenwinkel... hm, ja, hier kan wellicht aardig gewerkt met bustehouders, al blozen wij, rechtuit gezegd, om dergelijke fantasieën te rangschikken bij de suggesties van de middenstandsjeugd. Och Heere, we weten immers dat het doel de middelen heiligt? Verheugen wij ons in dit en andere, gelijkwaardige initiatieven: 't Geloof zal er schitterend door verstevigd en verspreid worden. Eens hebben wij een Conscience gevierd op een manier à la middenstand; de kroegbaas zette een flesch genever vóór zijn venster, met het motto: Wat een vader lijden kan...

Er waren méér van die geestigheden. Het was ontroerend. Het is nóg ontroerend, zelfs in dié mate dat wij geen onderscheid meer zien tusschen Conscience en Ons Heer.

Wilden wij bitter zijn, wij strooiden assche op ons hoofd om den triestiqen geestestoestand van dat jeugdige arme Vlaanderen!

Nederlandsche Kultuur. -

Kunst-organismen als daar zijn: De opera te Antwerpen, de Vlaamsche schouwburg te Brussel en te Gent zijn tegenwoordig - waarom smoesjes verkoopen? - triestige ambassades voor onze Nederlandsche kultuur.

De opera is een soort folies-bergères geworden; de Jan Poot-vesting blijft haar droevige tradities getrouw; Gent is op dramatisch en muzikaal gebied ellendiger dan ooit... Intusschen kwaken wij over kultuur, maar zakken wij van lieverlede naar het zoeloe-peil. Er zou in dit land een drastische schoonmaak moeten gebeuren, en, om te beginnen zouden al de onbenulligheden, die door politiek-patroneerende instanties vóór jaren in de hier bedoelde - en nog zoovele andere - organismen aan de leiding werden geplaatst, categoriek aan de deur moeten gezet. Wij gaan ten onder aan mediocriteit, en die mediocriteit wordt door schouwburg (en radiowezen) in de hand gewerkt, ja, tot traditie gemaakt. Loge en Jodendom zijn hier andermaal de dikke vriendjes om de Nederlandsche kultuur, die christelijk is in beginsel en oriëntatie, methodisch te ondergraven en te vernielen, en de tactiek voorziet als eerste zone voor die moderne beeldstormerij het lichtgeloovige en kinderlijke Vlaanderen. Een stad als Brugge (1302!) heeft een eigen schouwburg, waarin het Fransche repertorium 95% van het winterprogramma vertegenwoordigt. En de Nederl. schouwburg te Antwerpen? Een troep geroutineerde acteurs; voor 't overige: wat vraagt het ‘volk’! Met die vluchtige notities kan een liefhebber van statistieken van wal voor een essay over ons kultureel peil in den jare '38. Wij hebben reeds een allerjongst overzicht der Vlaamsche letteren, zoo juist verschenen: morgen krijgen wij een boek over de tooneelbeweging... maar er is reden om te vreezen dat de ondergrond van wat wij op literair, dramatisch en radiofonisch gebied beleven, veronachtzaamd wordt in onzen roes om europeeschgroot te blaaskaken over Nederlandsche kultuur! Er moet in dit land nog ontzettend veel veranderen eer we gezonde groeikansen voor die kultuur bereiken. Intusschen gaan we bergaf, stelselmatig bedrogen door waanwijze en kuipende politikasterij.

W.R.

[p. 96]

Een katholieke gala. -

De politieke katholieken van Antwerpen organiseerden in de opera een gala-avond, waarmede zij, naar wij braaf veronderstelden, tevens de christelijke kultuur wilden dienen. Het comité koos echter voor dien avond Verdi's Rigoletto, een amalgaam van melodramatische romantiek, gekruid met bedenkelijke amours en met een paar moorden en zelfmoorden, kortom een model van veristisch heidensch spektakel... Wij hopen dat de bevoegde comitéleden tijdens de pauze een telegram naar den Paus zullen gezonden hebben: Duizend katholieken, vereenigd in opera Antwerpen, trouw aan richtlijnen encyclieken en katholieke actie, enz. enz. Rigolons, Rigoletto! Edoch, wij lachen groen, en met reden!

Nog over dien gala. -

Benoit, Blockx, Keurvels, De Boeck, Gilson, Schrey, van Hoof, en nog andere Vlaamsche opera-componisten werden verdonkermaand voor een Verdi, die lijnrecht tegenover onzen Nederl. volksaard staat. Morgen bestijgen de Vl. Katholieken weer hun kiesplatform en roeren de harten met hun heldhaftig katholiek Vlaamsch idealisme. Quantum mutatis ab illo...

Is Vlaanderen een land van vrijdenkers?

- Men zou het kunnen meenen, en in elk geval doen vele officieelen in den lande hemel-en-aarde-beroerende pogingen om vooral tegenover het buitenland dien indruk te wekken. Daar is bijvoorbeeld de gemeente ‘Ixelles’ uit de Brusselsche agglomeratie, die zich thans zoozeer vereerd voelt wegens het feit dat de nieuwe gebouwen van het N.I.R. op haar grondgebied werden opgericht, dat ze zich in het aanschijn van gansch het land en de geheele beschaafde wereld erover schaamt dat het plein waarop dit gebouwen-complex werd opgericht, sedert vele jaren den mooien christelijken naam voert: ‘Heilig Kruis-plein’. Daarom werd in allerijl besloten dat de plaats zou gesierd worden met den zeer merkwaardigen en in dit verband zéér aangepasten naam ‘Eugeen Flageyplein’. Tot hiertoe was het ons nog niet mogelijk den vroegeren onsterfelijken bezitter van dezen naam te achterhalen, evenmin als de instantie welke den stillen wenk gaf tot deze hernieuwing van den doopselnaam van gezegd plein. Dat de bewoners ervan met heftigheid en uitdrukkelijk protesteeren tegen het verheidenschen van het openbaar leven in hun gemeente, is waarschijnlijk evenmin doorgedrongen tot de mandatarissen der katholike ‘openbare meening’ in ons land als het feit zelf. Waar blijven de protesten en de activiteit der organismen die het handhaven van de godsdienstige vormen in het openbaar leven in hun programma geschreven hebben?

Is Vlaanderen een Calvinistisch land? -

Wij ontvangen het volgend schrijven: ‘Ik las in den loop van het vorig jaar in een der nummers van uw maandschrift een bijdrage over het incident rond de mooie fontein van Minne met de zes bronzen knaapjes, waarover het Comité voor Zedenadel zich destijds zoo druk maakte.

In mijn omgeving gebeurde echter dezer dagen iets wat naar mijn bescheiden meening evenmin moeilijk de weergave kan zijn van het opzet van hoogergenoemd comité, en alvast de noodzakelijke actie voor het zedelijk saneeren van het openbaar leven verlaagt tot een soort caricatuur. Het geldt het volgende: in de stad waar ik verblijf, had zoopas een tentoonstelling plaats der katholieke pers, waaraan vele uitgevers hun medewerking verleenden.

Ook het Davidsfonds had aan deze tentoonstelling deelgenomen met een zending boeken en een diagram waarop de belangrijke uitbreiding welk dit hoogstaand kultuurorganisme de laatste jaren nam, aangegeven was. Deze groei was op de bekende conventioneele wijze weergegeven door de silhouette van een knaap die geleidelijk groeit tot een hoogstaltigen man; het knaapje was ‘knaapsgewijze’ gekleed met sportkousen en korte broek, zooals elken dag een paar honderdduizend jongens naar de school gaan. De toevallig aanwezige voorzitter van de plaatselijke afdeeling van ‘Zedenadel’ verzette zich echter formeel tegen het ophangen van dit plakkaat, daar deze affiche-knaap ‘onzedig’ gekleed was! Men zou zich kunnen afvragen of we hier in een land van Calvinisten en bigoten wonen, en of maniakken en pathologen de bevoegdheid in handen gegeven wordt een belangrijk werk van katholieke actie als dit hier, onsterfelijk belachelijk te maken? Men zou zich kunnen afvragen of ‘Zedenadel’ geen ernstiger werk te verrichten heeft in den lande, en, zoo den reinen alles rein is, het dubbel negatief van dit evangeliewoord waarschijnlijk even zoo waar is. In alle geval sta ik in voor de authenticiteit van de anecdote, met naam, datum en plaats als ‘Zedenadel’ dit verlangt.’

D.M.