Volk. Jaargang 2

Prisma

Rond het grafmonument Paul van Ostayen.

- Het lijkt wel of het ‘geval’ van dezen jongen dichter, die te vroeg stierf om zijn talrijke en ingewikkelde jeugd-krisissen te overleven, en te laat om den gaven roem te verwerven die het deel is van de jonge dichters welke het geluk haalden te verdwijnen voor zich in hun werk de fatale overgang van de beminnelijke Sturm und Drang-escapades naar het definitief stadium der verantwoordelijke scheppingen voltrok, en over wie de officieele kritiek dus nog altijd niet met haarzelf akkoord is omtrent het probleem of hij tot de grooten in onze letteren behoort, dan wel tot de figuren welke een middelbaar-onderwijs-student niet heeft te onthouden voor zijn examen; - het lijkt wel zeg ik, of het geval van dezen dichter sedert zijn eenzaam overlijden in de afzondering eener Waalsche kliniek, definitief tot het domein der tragiek behoort. De laatste paar weken kregen wijlen Professor Persijn en dichter René de Clercq hun respectievelijke grafmonumenten, het laatste gebaar waardoor het de vrienden van een overleden kun-

[p. 32]

stenaar gegeven is zijn gedachtenis te huldigen, en de laatste gelegenheid welke d[e]zen die zijn werk blijmoedig en dankbaar in herinnering dragen, rond zijn graf bij elkaar brengt. Op initiatief van Dr. Jozef Muls werd enkele jaren terug een fonds gesticht om het stoffelijk overschot van den dichter van Miavoye naar Antwerpen te laten overbrengen, en een gedenkmaal op zijn graf te plaatsen. De overbrenging geschiedde, en het grafmonument - een granietblok dat een met toegevouwen vleugels neergestreken engel voorstelt, die op de groene zoden boven het graf van den dichter zou moeten geplaatst worden - werd uitgevoerd door een van van Ostayen's beste vrienden; het werd echter niet geplaatst tot nog toe, wegens de onwilligheid van den beeldhouwer die weigerde het beeld te laten plaatsen zoolang niet de laatste penning van het bedrag door het om-fondsen-verlegen comité betaald werd. Een voorstel tot regeling vanwege het comité, waarbij het nog te betalen bedrag verminderd werd tot een globale som die beslist als een normaal honorarium voor dit monument kan beschouwd worden, werd door den beeldhouwer van de hand gewezen. Men kan dit een tamelijk zonderlinge manier van handelen vinden vanwege een ‘vriend’ van den overleden dichter, aan wie hij overigens voor een niet gering deel zijn reputatie dankt; het geval krijgt echter een ander uitzicht wanneer men bedenkt dat door de houding van deze hetvolle-pondgewicht-eischende kunstbroeder, de hulde en de herdenkingsdag waarop Paul van Ostayen recht heeft, uitgesteld worden tot een onafzienbare toekomst. Er zijn verschillende mogelijkheden: ofwel publiceert het comité namen en getallen omtrent dit incident, - een alleruiterste houding -, ofwel plaatst het comité den gedenksteen dien het reeds gedeeltelijk betaalde en in zijn bezit heeft, ondanks den beeldhouwer; ofwel dienen de openbare besturen zich het geval aan te trekken: de stad Antwerpen die zich reeds bereid verklaarde den beeldhouwer te ontlasten van de plaatsings-onkosten, of het Antwerpsen Provinciebestuur. Desnoods kan ook de ‘Vereeniging van Letterkundigen’ met haar verbazingwekkend aantal leden welke een zeer hooge jaarlijksche bijdrage betalen, hier een dankbare gelegenheid vinden om een geste te stellen die de zeldzame moties en protesten van deze Vereeniging bij even zeldzame aanleidingen, kon uitbreiden tot een serieuze daad, waardig van haar naam en doelstelling. Dit geval is niets minder dan een troebele toestand, en een schande die men niet het recht heeft te dulden. Wij willen dat dit grafmonument in de eerstkomende maanden geplaatst worde; desnoods blijft het onzerzijds hiertoe niet bij dit korte memorandum.

O.P.

Twee groote dooden. -

Tien jaar geleden overleden ongeveer te gelijker tijd twee Nederlandsche dichters: Karel van den Oever, († 6 Oktober 1926), de don Quichotte van het absolute, en de jonge dichter-criticus Gerard Bruning († 8 Oktober 1926) die uit meer dan één oogpunt het geestelijk spiegelbeeld was van den Antwerpsenen dichter. Beiden behoorden ze tot het soort geestelijke non-conformisten aan wie velen zich destijds geergerd hebben; beiden behoorden ze tot het soort menschen waarvan de literatuur-geschiedenis later getuigt dat ze de synthese belichaamden van de markantste kunstenaars-groep van hun tijd; hun tragiek en hun geluk tegelijk is het dat ze gewoonlijk sterven voor ze het besef moeten ondergaan dat ze eigenlijk alleen staan omdat de meesten van hun vrienden zich spoedig plegen af te wenden van wat ze naderhand noemen: hun Sturm und Drang-drijverijen. Ik weet niet of ze beiden elkaar persoonlijk gekend hebben, het is zelfs niet eens waarschijnlijk; voor wie hun arbeid gevolgd heeft, is het echter duidelijk dat hun werk opvallend dezelfde geestelijke trekken vertoonde, evenals hun persoonlijkheid; hun gezamenlijke dood is eveneens niet zonder een zekere aangrijpende symboliek. Opvallend is het dat deze beide dichters buiten het groepsverband van hun vrienden vrijwel niet herdacht werden naar aanleiding van hun tienjarige overlijdensdatum, en bovendien werd Bruning in de Vlaamsche pers heelemaal niet herdacht, evenmin als van den Oever in de Noord-Nederlandsche, voor zoover we konden nagaan. Misschien is het de gewone gang voor de wezenlijk belangrijke figuren dat de tijd die hen onmiddellijk volgt, geen aandacht heeft voor hun beteekenis. Wij katholieken, buigen ons diep voor hun arbeid en hun herinnering.