Volk. Jaargang 1

[p. 196]

Kroniek

Een nieuw weekblad.

Te Utrecht verschijnt sedert begin Februari een nieuw katholiek weekblad onder den titel ‘Vrijdag’. Het is évident dat de stichting van dit schriftuur pas over een paar maanden zal doorgedrongen zijn tot Vlaanderen, waar om de week een wagonlading exemplaren van Candide, Nouvelles Littéraires, 1936, Cassandre, Rex, e.d. verkocht worden. Er is overigens nog een reden waarom dit weekblad hier met nonchalante onverschilligheid zal ‘begroet’ worden: het is namelijk op katholiek gebied van een combattiviteit die in dit land, waar ‘de leiders’ van het katholiek openbaar leven - om te zwijgen van het Vlaamsch leven - immers sedert lang alles afdoende voor mekaar gebracht hebben, sinds eenigen tijd ondenkbaar is. Hier stichten afgetakelde politiekers weekbladen met de bedoeling de maagdelijkheid van hun gehavende reputatie te herstellen. Katholicisme heeft immers in den grond zoo weinig te maken met een ministerzetel, met het stemmen van militaire begrootingen en geheime militaire verdragen met een buurstaat. De beginselverklaring van dit nieuwe weekblad heeft een kordaten klank: ‘Vrijdag’ erkent voor het maatschappelijk leven onveranderlijke wetten die het afleidt uit de natuur. Het weet dat de inrichting van de natuur doelmatig is; dat deze doelmatigheid in laatste instantie gericht is op God; dat op deze doelmatigheid niet straffeloos inbreuk gemaakt kan worden; dat derhalve de maatschappij zich daaraan te houden heeft; dat, zo de maatschappij dit in eenig opzicht negeerde, zij overeenkomstig die doelmatigheid hervormd moet worden. ‘Vrijdag’... acht slechts het katholicisme in staat de natuurwetten volledig te achterhalen en hun consequente toepassing veilig te stellen...’. In de verschenen nummers geven de diverse gewone rubrieken den indruk uitstekend geredigeerd te zijn en in hoofdzaak georiënteerd in den zin der hooger geformuleerde doelstelling. In de lijst der medewerkers noteeren we Prof. Dr. Titus Brandsma, Mag. Doodkorte, Albert Kuyle, Henk Kuytenbrouwer, Pater Molenaar, Fr. van Oldenburg-Ermke, Ad. Sassen, Bernard Verhoeven, Moderator Visser. Joep Nicolas, Otto van Rees, Charles Eyck, Cuno v.d. Steene e.a. leverden prettig illustratiewerk. Redactiesekretaris van dit weekblad is Mr. Jan Derks, terwijl de firma Paul Brand te Hilversum de uitgave in handen nam. De nrs. kosten 15 cent (fl. 1.50 per trimester). Wie zich de luxe van buitenlandsche periodieken kan permitteeren - in onze stations-aubetten worden elke week heele pakken van de ‘Haagsche Post’ verkocht - raden we beslist een abonnement op dit weekblad aan.

Het Thijmfonds.

Na de schuchtere, vermoedelijk nu reeds doodgeloopen poging van ‘Het (Eindhovensche) Poirtersfonds’ heeft Noordnederland, dat toch al ruim gezegend was met velerhande goedkoope édities, een zusteruitgave gesticht van het Davidsfonds onder de hoede van een aantal vroede mannen en met de hulp van een reeks uitnemende auteurs en dichters. Eigenlijk is het naast elkaar stellen van de namen dezer beide ‘fondsen’ niet heel gelukkig, al dekt de formuleering der doelstelling van het Thijmfonds ongeveer wel de formule van het Davidsfonds. De stichters van het Th. F. ‘beschouwen het katholiek boek... als een waarachtige cultuurpost van onschatbare beteekenis,... want in het scheppen van een edelen, cultureelen achtergrond waarop ons bloeiend godsdien-

[p. 197]

stig leven zich voornaam zal afteekenen, blijft aan het katholieke boek - als drager van onze katholieke ideologie - de voornaamste taak toegewezen. Tegen de ontzaglijke nivelleering die zich in het hedendaagsch Europa voltrekt, moeten wij in het verweer treden, door het katholieke boek - als een karaktervolle en doelbewuste uitdrager onzer katholieke levensbeschouwing - in onze k. huisgezinnen een voorname plaats te bezorgen’. Aldus het inleidend prospectus. De beheerraad is verder - tot onze lichte verbazing - van oordeel dat de katholieke geestescultuur in Nederland een beduidende achterstand noteert ten overstaan van de politieke veroveringen aldaar. Aldus hoopt het Th. F. nadat het dagblad en de radio veroverd werd, ook de sterke kultuurpost die het boek is, te bezetten. Samen met het prospectus en de vooruitzichten voor het loopend jaar - er wordt werk van Gertrud von Le Fort, Fr. van Oldenburg-Ermke, Kees Meekel, Jan Nieuwenhuis, Bernard Verhoeven, Anton van Duinkerken, Pieter v.d. Meer de Walcheren e.a. voorzien - ontvingen we het eerste boek, een nieuwtijdsche reëditie van de bekenden Thijm-almanak, die thans om het jaar zal voortgezet worden. Het is mooi werk, misschien wat sterk opzettelijk in de aloude almanak-traditie gehouden, doch als getuigenis van de kansen en mogelijkheden der katholieke letteren in Nederland een glanzend, hoewel misschien wat eenzijdig tijdsdokument. Er is werk van vrijwel al de voornaamste en ook van minder belangrijke auteurs - men wist er o.m. noode Antoon Coolen en Albert Kuyle - die elk een stuk of wat bladzijden afstonden om dit ook teknisch mooie boek te maken tot het specimen van een model-aflevering van het katholieke tijdschrift dat Nederland met wat meer ruimte van denken en wederzijdsch begrip zou kunnen rijk zijn (Jan Derks en Pater Molenaar verbroederen hier overigens met A.J.D. van Oosten en Panhuysen), terwijl het literatuur-overzicht van Fr. van Oldenburg-Ermke beslist eerlijk, objektief werk is. Het is jammer dat de overigens zeer schappelijke prijsberekening de vulgarisatie van het Th. F. in Vlaanderen in den weg zal staan; God weet of wij hier aan zulkdanig werk nood hebben! Het Davidsfonds moet er beslist eens een reisje naar Rotterdam aan riskeeren, en ons en haar astrologisch aantal lezers van de vruchten derzelve laten profiteeren...

Wij weten dat wij gemaakt zijn om de wereld te beheerschen en niet om er door beheerscht te worden.
(Claudel)