Volk. Jaargang 1

[p. 105]

[Nummer 4]

Frans Mertens: Bij 't werk van Prosper de Troyer

De Troyer exposeerde tijdens de 2e helft van Januari te Antwerpen; het werk van dezen grootmeester der Vlaamsche dynamische schilderkunst werd - wegens zijn àl te agressief karakter? - door de meeste bladen met een eervol stilzwijgen voorbijgegaan. Deze bijdrage bedoelt vooral een hulde te zijn van een der jongere bewonderaars van den meester, géén ontleding van het werk.

Het werk van Prosper de Troyer heeft niet enkel een eenzijdige waarde zooals voor velen de meeste kunstwerken, beschouwd van uit een louter kunststandpunt, slechts 'n beteekenis hebben los van de verdere draagkracht en ruimeren zin der kunst in verband met het volksgebeuren.

Het werk van de Troyer is als 'n symbolum der volksopstanding!

Het is het getuigenis, en de bevestiging der onvernietigbare traditie!

Het geeft ons 'n ongeschonden en volwaardig beeld van het verleden, 'n onloochenbaar beeld van het heden, 'n onverwerpelijk-profetisch beeld der toekomst!

Hij getuigt daarvan met een manifesteerende kracht die het geweld van een heel volk insluit, om het oude en het nieuwe, om heel het Volk tot zijn hoogste waardigheid en grootheid op te voeren.

De kracht van zijn werk is, zooals de levensdrift, organisch en één met het leven; een immer-voedende stroom die uit het volk zelf opwelt en die zich niet laat bepalen door het theoretisch-wijsgeerig geleuter der aestheten! Zijn werk is vrij naar den geest onzer Dietsche ziel gegroeid, en ontwikkeld volgens de wetten van zijn adellijk mensch-zijn.

De Troyer openbaart ons ons Volk zooals het wezenlijk was en herwor-

[p. 106]

den moet; een Volk dat zwanger van schoonheid, bewust van zijn grootheid en waardigheid, de glorie verwacht.

Heel zijn oeuvre is de heilbrengende voorbode der bevrijdende glorie die nog straalt uit onze kathedralen en belforten die hun grootschheid in jubilatie uitzingen naar God!

Die glorie, het is de uitstraling van heel het volk in de kunst, heel de dietsche kunst in den laaienden lichtenden gloed der volksopenbaring die straalt uit het werk van den fijngevoeligen Jan Van Eyck, die woelt in den fantastischen Jeroen Bosch, die jankt in den zoo tragischen Pieter Breughel; het is de glorie van het licht van Rembrandt van Rijn, het is de eenvoud die hangt over het oeuvre van Jacob Smits, die glorie, het is de ‘geestblije-levensdrift’ die ons bespringt van uit het stoere, taaie, gezonde werk van Prosper de Troyer.

Prosper de Troyer, gezant van de glorieuze traditie onzer Dietsche kunst;

Heraut der Volksopstanding;

Priester der Schoonheid; ge zijt niet welkom binnen de muren dezer Stad, waar eenmaal kunstenaars werden genoodigd en als prinsen waren te gast; daar vermeien zich nu de officieele beheerders en verpolitiekte artisten met de gezanten der volksontbindende machten. Ze ploeteren lijk zwijnen in den dras van hun verwording en sleuren het volk ten gronde door den modder van hun verval.

Prosper de Troyer, ge zijt niet welkom onder de doodgeborene burgers dezer stad, evenmin onder de levenden die u evengoed miskennen en schuwen omdat ge niet waart in hun rangen toen de heilige overerving van ons volkswezen werd versjacherd of ingeruild voor ersatz van verdacht allooi.

Prosper de Troyer, steen des aanstoots voor de politieke schildersgasten; akademische ververs van portretten van onbenullige historische helden en zelfverwaande politische Jan-klazen!

Niets dan vijandschap voor u in deze vervloekte bezeten stad van den verglaasden waanzin, waar de honingzoete verliefdheid op gepolychromeerde heiligenbeeldjes of de bedwelmende extase voor doorschijnende naaktpostuurkens de basis vormen waarop alle Schoonheid wordt neergehaald en ontwaard.

Prosper de Troyer, ge zijt niet welkom in deze demokratische metropool waar het intellectueel en politiek gespuis het monopolium houdt der prostitutie aller schoonheid, waar de kunstenaars zooals de volksdemagogen, sluipmoordenaars geworden zijn van onze Dietsche Volksziel! Wij wenschen er u geluk om!