De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 21

Kroniek.

Letter- en tooneelkunde.

- Koninklijke Vlaamsche Akademie. Vergadering van 18 Maart 1891. De Akademie beslist dat zij den heer Minister van Binnenlandsche Zaken zal verzoeken zijnen steun te willen verleenen aan de uitgave van Huygens' werken, die door D^r Worp wordt bezorgd.

Daarna komt nogmaals ter sprake het lange uitblijven der afkondiging van het verslag der jury voor den vijfjaarlijkschen wedstrijd van Nederlandsche Letterkunde, die nog altijd niet in het Staatsblad is verschenen. Na eene lange beraadslaging wordt besloten dat aan den heer Minister van Binnenlandsche Zaken zal gevraagd worden dit verslag zoo spoedig mogelijk in het Staatsblad te laten opnemen.

Vervolgens worden door de vergadering de prijsvragen voor 1892 vastgesteld. Het tijdstip, waarop de antwoorden zullen moeten zijn aangekomen, zal met het oog op de ontworpen verandering van den datum, waarop de jaarlijksche feestzitting plaats grijpt, eerst later kunnen bepaald worden.

Wij laten hier de verscheidene uitgeschreven prijsvragen volgen:

Oudgermaansche Taalkunde. - 1. Men vraagt eene verhandeling over het gebruik van naamvallen, tijden en wijzen in den Heliand.

Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde. - 2. Verhandeling over de klank- en vormleer in de werken Van Jan van Ruusbroeck.

Nieuwere Taal- en Letterkunde. - 3. Het Vlaamsch tooneel gedurende de XVII^e eeuw.

Geschiedenis. - 4. Huiselijk leven, zeden en gewoonten in eene

[p. 205]

Vlaamsche gemeente gedurende de XVIII^e eeuw vóór de Fransche Omwenteling.

- Letterkundige prijskamp te Brugge. - In de algemeene vergadering van den Vlaamschen Broederbond, heeft men beslist een letterkundigen prijskamp uit te schrijven. die zal bestaan in het vervaardigen van een Vlaamsch gedicht ter nagedachtenis van wijlen prins Boudewijn en voor titel dragende: Prins Boudewijn herdacht.

Al de letterkundigen van het land zullen aan den prijskamp mogen deelnemen.

Het gedicht zal ten minste 250 regelen moeten behelzen.

Een gulden eeremetaal en eene som van 300 fr. zullen aan den schrijver van het bekroonde werk geschonken worden.

De stukken zullen voor 1 October 1891 moeten ingezonden worden.

- Tooneelprijskamp, uitgeschreven door den Belgischen Bond der genootschappen van werkmeisjes en werkjongens, voor 1890-1891. - Uitslag: Er is geen eerste prijs; maar de jury heeft de volgende onderscheidingen toegekend:

1.	Frans Ackerman, door M. Pol Anri, eene premie van 150 fr.
2.	Kreupele liefde, door M. Fréchier en De Coster, eene premie van 50 fr.
3.	Eendracht maakt macht, door Mej. Anna Bevel, eene premie van 50 fr.
4.	Misstap en wroeging, door P. Matton, eene premie van 50 fr.

Eene eervolle melding wordt verleend aan De dochter der Visschersweduwe en aan Levensstrijd.

- De Fransche schrijvers en komponisten maken zich zeer bezorgd over hunne schrijversrechten in België en Zwitserland, welke landen, naar aanleiding van het opzeggen der handelsverdragen door Frankrijk, op hunne beurt de letterkundige overeenkomsten met dit land willen opzeggen. De commissie der tooneelschrijvers en komponisten heeft met de Société des gens de lettres eene bijeenkomt belegd van gedelegeerden der verschillende letterkundige en muzikale vereenigingen, om bij de regeering te protesteeren tegen het douanentarief.

- Te Kopenhagen is een internationale boekententoonstelling geopend, ter herdenking van de 400 jarige toepassing van de boekdrukkunst in Denemarken. In 1491 werd te Kopenhagen het eerste Deensche boek gedrukt door Gottfried van Ghemen.

- Op 4 April is De Portefeuille, het Amstermdamsche weekblad aan kunsten en letteren gewijd, haren 13ⁿ jaargang ingetreden onder de redactie van N. van Harpen.

- Naar wij vernemen zal M. Frans van Cuyck, die vroeger reeds een paar bundels novellen en een roman liet verschijnen, eerlang een nieuw boek uitgeven, een aantal verhalen bevattende.

- Het woordenboek der nederlandsche taal.

Met een tusschenruimte van een half jaar, is onlangs weer eene aflevering van het groot Woordenboek verschenen, de tweede van het vijfde deel. Wel wat later dan zij beloofd en verwacht werd; maar als men ze gelezen heeft, en zich dus zoo ongeveer kan verbeelden wat arbeid eraan besteed werd, begrijpt men dat het moeielijk anders kon.

[p. 206]

Het is eene puike aflevering; eene zulke, waarnaar men het geheele werk kan beoordeelen.

Van tijd tot tijd zijn er afleveringen verschenen, waarin artikels voorkomen, die ontzag inboezemen, om de wetenschap, die erin verborgen is. Zoo b.v. in het 4^o deel, de artikels Gaan, Geest, Genade, om er slechts enkele te noemen. In deze aflevering is 't het artikel God, dat voor alle andere de aandacht trekt. Het is een echt meesterstuk.

Aan de ruimte, welke dit woord in deze aflevering beslaat: 61 kolommen, kan men nagaan welke rol het begrip, erdoor vertegenwoordigd, in het leven van een volk speelt. Men kan om zoo te zeggen niets uitdenken, waarbij dat woordje God niet te pas komt; en het is ter oorzake van het vele werk, dat de heeren Muller en Beets ermede gehad hebben, dat de geheele aflevering niet vroeger verschenen is.

Den beiden Redacteuren kan men dan ook geen te grooten lof toezwaaien. Niettegenstaande het opstellen van een woordenboek alles behalve opwekkende arbeid is, valt nergens afmatting te bespeuren. Overal dezelfde nauw gezetheid, dezelfde nauwkeurigheid, dezelfde zorg. Een artikel van drie regels is een geheel zoo afgerond als een van dertig. Aan de omschrijving der beteekenissen bespeurt men, dat de geest van den hoogvereerden meester de Vries steeds in de studeercel der jongere medewerkers omwaart.

Men kan niet beter op de hoogte van zijn tijd en veelzijdiger zijn dan het woordenboek. Niet alleen vindt men aanhalingen uit de laatst verschenen boeken, maar ook uit tijdschriften, couranten (kol. 175. 190.), ja zelfs uit eene assurantiepolis (kol. 224).

Met elke aflevering kan men eene gelukkige nieuwigheid vaststellen. Meer dan eens is er geklaagd geworden, dat er al te veel voorbeelden aangehaald werden. Daarom worden nu de onmisbare voorbeelden aangehaald, maar een of meer andere, om een of andere reden van belang aangewezen, De Redactie heeft in Zuid-Nederland een hulpvaardigen vriend gevonden, die moedig aan het zoeken naar voorbeelden is.

Zooals uit het Bericht op de binnenzijde van den omslag dezer aflevering blijkt, zal Dr. Beets het 5^o deel alleen voortzetten. Dr. J.W. Muller is reeds aan het derde deel, dat van BO- tot het einde der F zal gaan, begonnen.

Er bestaat gegronde hoop, dat dit jaar elk redacteur twee afleveringen zal voltooien.

Het Woordenboek der Nederlandsche Taal is een werk, waarvoor alle Vlamingen warme belangstelling moeten koesteren. Tot voor weinige jaren heeft het reusachtige werk niets dan tegenspoed beleefd. De geschiedenis van het Woordenboek is eene lijdensgeschiedenis. Het is nu drie jaren geleden, dat een beter tijdperk is aangebroken. Het past ons, Flaminganten, het onze bij te dragen, opdat die voorspoed een duurzame weze. Dat degenen dus, die hunne taal goed willen kennen, ook om haar zelve, en het Woordenboek nog niet bezitten, er op inteekenen.

Vlaamsche belangen.

- Het Verbond der Grievenkomiteiten ontving dezer dagen een brief van den Minister van onderwijs, waarin

[p. 207]

deze verzekert, dat in het toekomende de rechten der Vlaamsche leerlingen (het stellen der vragen in het Vlaamsch voor de jaarlijksche prijskampen) niet meer zullen miskend worden.

Beeldende kunsten.

- Lord Francis Pelham Clinton-Hope heeft aan het South Kensington Museum, te Londen, eene hoogst belangrijke en kostbare verzameling van Hollandsche en Vlaamsche schilderijen in bruikleen afgestaan. Deze schilderijen zijn bijeengebracht door verscheidene geslachten van den tak der Schotsche familie Hope, die zich in de 17^e eeuw te Amsterdam vestigde en in de personen van de twee broeders Thomas en Henry Philip Hope tijdens de Fransche revolutie naar Groot-Brittannie terugkeeede.

Gedurende verscheidene jaren vormden deze stukken een gedeelte van de welbekende Hope-collectie van schilderijen in het huis van den heer Thomas Hope, te Londen. In 1839 gingen zij over aan den heer Henry Thomas Hope, door wiens weduwe zij ongeveer 23 jaren geleden gedurende eenige maanden in het South Kensington Museum tentoongesteld werden, waarheen zij thans misschien wel voor goed terugkeeren.

- In Antwerpen plaatst men, ter herinnering aan beroemde mannen, gedenksteenen in de gevels der huizen, waar zij het levenslicht zagen.

Deze onderscheiding werd reeds bewezen aan: Hendrik Conscience, P.-P. Rubens, J. Jordaens, M. De Vos, Jan Breughel I, Jan Breughel II, David Teniers I, David Teniers II, Quinten Metsys, Adam van Noort, Frans Floris, Jozef Lies, Hendrik Leys, Willem Herryns, A. Brouwer, Jan Erasmus Quellin, Gustaaf Wappers, Cornelis Schut. Barth, Ommeganck en Willem Ogier.

- Aan de stad Amsterdam is door de familie De Clercq een kostbaar geschenk aangeboden, bestaande in de volgende schilderijen:

1^o de portretten van Lucas de Clercq en van zijne huisvrouw Feyna van Steenkiste, geschilderd door Frans Hals in 1635.

2^o een geschilderd plafond, voorstellende den dageraad en de daarbij behoorende geschilderde vier hoekstukken, voorstellende de vier jaargetijden, door Jacob de Witt in 1744 vervaardigd;

3^o vier schildeijren van onbekende meesters, voorstellende het eene een legerkamp en de drie anderen portretten uit Friesland afkomstig, waarvan de namen der afgebeelde personen zijn verloren gegaan, doch die belangrijk zijn met het oog op hunne kleederdracht.

- De Sint-Lucasschool te Gent zal dit jaar de 25^e verjaring harer stichting beleven en plechtig vieren.

- In het Künstlerhaus te Weenen zal eerstdaags eene tentoonstelling gehouden worden uitsluitend van werken van den grooten Nederlandschen kunstschilder Jozef Israëls.

- De bijzonder fraaie Ruysdael, onlangs door Dr. Bode voor het Berlijnsche museum gekocht, was afkomstig uit de collectie Wells te Manchester. Dr. Bode kocht ook een portret van Rembrandt, portret van een grijsaard, en een fraaie Terburg, voorstellende twee musiceerende dames.

- Naar Rubens' Heilige Cecilia in het museum te Berlijn, waarvan

[p. 208]

tot nog toe alleen zeer slechte lithografische reproductiën bestaan, wordt binnenkort eene gravure gemaakt door Gustaf Eilers.

- Te Antwerpen heeft zich eene kommissie gevormd, welke den schilder en schrijver Karel van Mander een gedenkteeken wil stichten in zijne geboorteplaats Meulebeke, West-Vlaanderen. De Belgische regeering heeft eene subside toegestaan van 10,000 frank, Van Mander is de schrijver van het beroemde Schilderboek, dat de levensbeschrijving behelst van alle Zuid- en Noord-Nederlandsche en Duitsche schilders van 1366 tot 1604; eene eerste bron voor de geschiedenis der Nederlandsche schilderkunst van de laatste helft der zestiende eeuw. De schrijver stierf in 1606 te Amsterdam.

Sterfgevallen.

- De heer Victor Van Hove, kunstschilder, is te Koekelberg overleden. Aleer hij zich op de schilderkunst toelegde, was hij beeldhouwer en had reeds verscheidene belangrijke beeldhouwwerken voor den Staat uitgevoerd. Eene zijner voornaamste schilderijen is de Hollandsche Weesmeisjes. Hij werd in 1828 te Ronse geboren.

- Een onzer medewerkers de heer Lodewijk Janssens, onderwijzer te Esschen, is na eene kwijnende ziekte overleden in den ouderdom van 31 jaren. Hij was een begaafd en veel belovend man, die slechts vrienden telde.

Op het graf werden drij redevoeringen uitgesproken: door M. Verhoeven, schepene; door M. Van Dyck, hoofdonderwijzer; en door M. Huybrechts, hoofdonderwijzer te Stabroek.

Nieuwe Uitgaven.

In de Ton. Verhaal door Reimond Stijns. Met 2 teekeningen door Franz Meerts. Rotterdam, drukk. P.J. Verlooy. In-8^o, 334 blz. Prijs: fr. 2.60.

Geschiedenis van de Gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen. Zevende reeks. GENT, van den oudsten tijd tot heden, door Frans de Potter, 11^e afl. In-8^o, 296 bladz. met talrijke platen. Prijs: fr. 5.00.

Volksgeneeskunde in Vlaanderen door A. De Cock. Uitgave van het Taalverbond n^r 4. In-8^o 368 blz. Gent, J. Vuylsteke.

Uit het Leven door L. Smits. Uitgave van het Taalverbond n^o 3. In-8^o 204 blz. Gent, J. Vuylsteke. Prijs: fr. 2.25.

Aangekondigde Werken.

Gedichten van Nestor De Tière. Boekdeel van 188 blz. uit te geven door Winand Klock, te Hasselt. Prijs: fr. 2.00.

Honger! dramatisch schouwspel in 1 bedrijf, door Nestor De Tière. Bij denzelfden uitgever. Prijs: fr. 1,00.

Novellen en Schetsen van Gustaaf d'Hondt, uit te geven door de Elsevier-maatschappij te Rotterdam. In geillustreerden omslag, zal het een lijvig boekdeel vormen. Prijs: fr. 3.00.