De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 21

[p. 68]

Poëzie.

I.
Het weezenlied⁽¹⁾

Kindercantate voor koren en orkest.

MEISJES.

Op onze kleine, reine woon,

Als hemeldauw, de zegen viel;

En schoon somtijds het lot ons griefde,

Toch zat de vrede er op den troon;

Toch bleef de hoop in onze ziel,

Gesust door moeders warme liefde.

KNAPEN.

Hoe zalig was het rond den haard,

Wen 's avonds de arbeid was volbracht

En geen verzuim 't geweten smartte!

Dan waren wij in vreugd vergaard;

Dan vloeiden troost en goedheid zacht

Als honig uit het vaderharte.

MEISJES.

Wij waren moeders heil en zegen,

Haar zoetste vreugd, haar duurste pand.

KNAPEN.

En vader leidde ons bij de hand,

Het leven in, langs rechte wegen.

ALLEN.

Wij groeiden

En bloeiden

Als 't jeugdig klimop;

Dat weeldrig, langs oever en zoom,

Gesteund door den machtigen boom,

Gevoed door den lavenden drop,

Gekoesterd door 't milderend licht.

Zijn ranken en looverkens hemelwaarts richt.

(1) Getoonzet door den heer Albert De Vleeshouwer en opgedragen aan den heer G. GITS, Schepene van Antwerpen, Voorzitter der Maatschappij De Vrienden der Weezen. Werd uitgevoerd den 16^den Maart 1890 en den 1 Februari 1891, in de groote zaal der Koninklijke Harmonie te Antwerpen, door de jongens en meisjes der weesgestichten en het orkest van den Koninklijken Schouwburg.

[p. 69]

 

Toen schoof het somber wolkgevaart'

 

Een doodensluier voor de zon; en koud

 

En eendig werd het rond den haard....

 

De winden huilden door het woud;

 

De bliksem sloeg den eik ten grond....

 

Maar 't veil, dat zijnen stam omwond,

 

Hebt GIJ verplant in UWEN gaard.

 

 

 

Dáár rijst de zon met nieuwen gloed;

 

Dáár valt de dauw in overvloed;

 

Dáár wiegt de wind het bloemken zacht;

 

Dáár vindt het veil weer steun en kracht

 

En weeldrig heft het blad en knop

 

Ten hemel op!

DUBBEL KOOR.

MEISJES.

Wij komen u roemen;

Wij brengen u bloemen;

Wij zullen u roemen

En zegenend noemen

Zoolang ons het harte zal slaan.

KNAPEN.

Wij komen u danken

In hartige klanken;

Wij zullen u danken.

Als mannen, niet wanken,

Getrouw aan uw vroedig vermaan

MEISJES.

U roemen als een bron
Van heilgenot en levenslust;
U roemen als de zon,
Die 't zaad, dat in de voren rust,
Ontkiemen doet;
Die 't bloemken streelend wakker kust
En vruchten schenkt in overvloed.

U roemen,
Wen 't morgenrood door 't venster lacht
En wij verheugd aan 't werken gaan;
U zegenend noemen,
Des zomers, als de vruchten pracht.
En weeldevol te blozen staan,
En wij in ons gezin, met vlijt,
Vergaren
En sparen
En zorgen voor den wintertijd!

KNAPEN.

En drijven we later den ploeg door het zand,
Of nemen we hamer en beitel ter hand;
Het bliksemend zwaard voor ons dierbare land;
Wij zullen steeds dankbaar gedenken

Uw heilzame wenken,

Uw vroedig vermaan,

Hoe GIJ ons de VRIJHEID hebt leeren verstaan.

[p. 70]

 

ALLEN.

 

Liefdadigheid, aanbeden wezen.

 

O milde zon uit God gerezen,

 

Verspreid uw stralen over gansch deze aard.

 

Doe 't zaadje kiemen in den levensgaard;

 

De bloemen bloeien, de vruchten rijpen allerwegen;

 

Giet balsem op de wond, verzacht de zielepijn;

 

Geef moed, om in den zwaren kamp het lot te tarten;

 

Pleng geinde en ver uw wonderschat, uw troost en zegen;

 

Leg wijsheid in de hoofden, blijheid in de harten,

 

En maak, dat alle menschen ware broeders zijn!

 

 

 

JACOB STINISSEN.

Antwerpen, 1890.

II.
Mensch en dier.

De cirk is proppensvol. Gevangen

In de ijzren kooie ligt de vorst

Der wouden, droomend van gezangen,

Van jacht en bloed waarnaar hij dorst.

Hij droomt van heete liefdenachten,

Van over zee, in 't dichte dal,

Terwijl 't publiek daar zit te wachten

Op 't spel dat straks beginnen zal.

Want iedren avond vóór den male

Des leeuwen doet de temmer schier

Een ongehoorden kamp herhalen:

Den kamp des menschen op een dier,

Dat droomt gewis van zijn leeuwinne

En van de welpen, die het won

Bij plantengeur en wilde minne,

In de eenzaamheid des Nijlen bron.

Daar springt - slechts met een zweep gewapend,

De temmer in het hok, en doet

Den leeuw ontwaken, die stom gapend,

Met schor gekroch den man begroet.

[p. 71]

 

Het fiere beest verheft den schedel

 

En blikt den mensch aan die het tart;

 

Het brult: ‘God schiep u goed en edel;

 

Ik noem een beul u zonder hart!’

 

 

 

't Vertoon vangt aan: zij draaien, wenden,

 

De leeuwe springt, de mensch gebiedt;

 

De zweep streept machtig om de lenden

 

Van 't dier, dat heen en weder vliedt.

 

 

 

Men hoort des leeuwen ademhalen,

 

Men ziet zijn tonge in d'open muil,

 

Zoo vurig rood als zeekoralen....

 

Hoerrah! de cirk barst van gehuil!

 

 

 

Uit eenen hoek het dier thans trekkend,

 

Dat weerstandloos schijnt als een hond.

 

De temmer steekt - o schrikverwekkend,

 

Zijn bleek gelaat in 's leeuwen mond!

 

 

 

Op eens, daar trilt de staart des leeuwen

 

Terwijl hij bonst op 't zweepgebaar....

 

Maar onder 't zegejuichend schreeuwen

 

Erkent de temmer een gevaar:

 

 

 

Van uit des dieren kinnebakken

 

Een akelige gil boorbeeft

 

Het ruim. De tanden, kraken, knakken;

 

De temmer valt ten gronde en sneeft....

 

 

 

Weer brullend schudt de leeuw zijn manen:

 

‘Ik voel der kooie slot en staaf,

 

Doch nooit zijn leeuwen onderdanen;

 

Gevangen wel, maar nimmer slaaf!’

 

 

 

Terwijl het lijk wordt weggedragen,

 

En met gejammer en geschreeuw

 

Men 't lot des temmers hoort beklagen,

 

Beklaag ik slechts den armen leeuw....

 

 

 

Victorien Vande Weghe.

Laken, 1890.

[p. 72]

III.
Allerzielen!

De Zomersche dagen

Zijn henengesneld,

De herfst met heur vlagen

Rooft 't groene van 't veld.

De boomen die treuren,

Beroofd van hun blaân,

En 't liefelijk geuren

Der bloem is gedaan.

Het zonneken watert

Zoo droevig en bang,

Het vogeltje schatert

Voor 't laatst nog een zang.

En ginds in de verte

Het klokkengebrom

Brengt weemoed in 't herte

't Is droefnis alom.

Allerzielen! Allerzielen!
Denk, ó mensch, aan hen die vielen

In den harden levensstrijd;

Stort een bede voor de vrienden,
Gaat ze op 't veld der dooden vinden;

't Geeft zoo'n troost aan hem die lijdt.

Zie, daar ginder gaat een vrouwe,
't Hoofd gebukt, het hart vol rouwe,

Stromplend naar een grafken heen;

Slechts een bloempje draagt ze mede,
Maar ze stort zoo meenge bede

Voor het houten kruisje kleen,

Daar nog smeekt tot de Albehoeder
't Kindje voor zijn brave moeder,

Die hem werd te vroeg ontrukt;

't Stamelt innig eene bede,
't Vraagt zoo vurig hemelvrede,

Knielend in het stof gebukt.

[p. 73]

 

Zoo gedenkt elkeen die dagen

 

Boezemvrienden, trouwe magen,

 

Heengegaan naar de Eeuwigheid;

 

Bidden moet die zielen helpen,

 

Bidden zal de tranen stelpen

 

Om hun afzijn vaak geschreid.

 

 

 

Karel Stessens.

IV.
Het Park.

Als witte blokken marmer tusschen groene boomen,
Zoo blikken uit 't verschiet van 't groenend veld der droomen
Al de uren mijns bestaans mij roerloos zwijgend aan,
D'herinn'ring is een park met kronkelende wegen,
Waarin des avonds lange schimmen zich bewegen
En siddren voor het ruim met kouden wind belaân.

Ik ook dwaal in dit park om de uitgesproken woorden
Der schoonen van voorheen, die mijne ziel bekoorden,
Als eertijds nog te hooren, kweelend zacht in 't mos.
Der smalle streep der maan ontvalt van ginder boven
Een halflicht, dat het zwart des parks niet kan ontrooven;
Een doffe snik beheerscht de stemmen van het bosch.

De bloemen, die bij dage steeds gesloten hangen,
Gaan open van 't gekweel der zoete minnezangen,
Die uit den slaap des doods nu weer zijn opgestaan.
En streelend zweeft de zucht der oudbekende geuren,
Als nevel om de stemmen die in 't loover treuren
En zeggen: ‘Alle droomen zijn als rook vergaan.’

Al. Vanneste.

Kortrijk, 1 November 1890.

[p. 74]

V.
Op het graf van Prins Boudewijn.

Thans over heel de Vlaamsche gouw

Herdreunt de klok van ramp en rouw;

Het leeuwenschild is met de krip der smart omweven:
De kroonprins heeft den lande voor den dood begeven?

Wij hebben naar het doodenveld

Het lijk met zijnen stoet verzeld,

En met het Belgisch volk geweend den traan der smarte
Voor hem, die gistren nog het on weêr moedig tartte.

Gewonnen had hij - de eedle Prins,

Ons aller hart en hoogmoed. sinds

In Brugges oude vest hij 't krachtig woord liet hooren:
Eens worde 't Vlaamsche recht, zijn eerrang weer herboren!

Van ons regeerend stamhuis was

Hij de eerste die van 't Vlaamsche ras

Zijn eigen taal haar vollen eerbied heeft bewezen;
De taal die bij zijn troon geen vreemde meer zou vreezen.

Men wees hem reeds, als vorstenkind,

Naar 't zoete woord dat ‘volksgezind’

De grootste deugd, het heil moet zijn van een gebieder,
Om door het volk bemind, geacht te zijn van ieder.

Men leerde hem dat prinsenplicht

Alleen niet in vertooning ligt

Van hoofsche praal Maar dat bij 't volk, in zuivre klaarheid,
De vorstenschole heerscht, wel droefsoms, maarin waarheid.

Daarom, betreurde vorstenzoon,

Scheen uwe taak, uw zending schoon,

Wen in 't verschiet men zag een heldre toekomst dagen....
Maar nu wordt al die hoop naar 't somber graf gedragen.

[p. 75]

 

Doch neen! Want thans, verdwenen vorst,

 

Zoolang nog in een Vlaamsche borst

 

Het hart zal kloppen en nog geest en brein zal denken.

 

Zal ons uw vroom gemoed, uw kloeke zin steeds wenken;

 

 

 

Want uwe dood snoert thans den band

 

Nog vaster tusschen Vorst on Land

 

Om met volhardingen beraden steeds te streven

 

Naar vrijheid, Belgies roem; naar vrede, Belgies leven.

 

 

 

Wij treuren met uwe ouders meê,

 

En met den Koning, die vol wee,

 

De rampen niet meer telt, hoe slag op slag hem griefde;

 

Doch hij - hij staat daar pal, omschanst door volkenliefde.

 

 

 

De rouwvaan waait gansch Belgie rond,

 

De doodenklokke dreunt en kondt

 

De droeve maar langs steden, dorpen, vlekken, wallen:

 

De Kroonprins is den volke door den dood ontvallen!

 

 

 

Victorien Vande Weghe

Laken, 28 Januari 1891.