De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 20

[p. 236]

Boekbeoordeeling

Jaarboek van het taalverbond, tweede jaargang, 1890. Gent, J. Vuylsteke, Koestraat, 15. - 1890.

Het ‘Taalverbond’ den 5 Juni 1887 te Antwerpen gesticht, omvat volgens zijn reglement eenen zeer uitgebreiden werkkring en is volgens het gedacht der ontwerpers bestemd om zich zoo in Noord- als in Zuid-Nederland voort te planten. - De werkzaamheden zullen verdeeld worden tusschen afdeelingen van Taalkunde, Fraaie Letteren, Kunstkritiek, Schoonheidsleer, Tooneel, Geschiedenis, Volkskunde en Onderwijs. Die afdeelingen schijnen echter slechts alleen op het papier te bestaan. De algemeene verslaggever drukt zich weinig bemoedigend daarover uit als volgt: ‘Wij moeten tot onze spijt bestatigen, dat het Taalverbond niet beantwoord heeft aan de groote en gegronde verwachtingen, die wij allen koesterden. Geene enkele afdeeling, behalve die van Onderwijs en Tooneel, heeft eene enkele vergadering belegd .................... en op de algemeene vergadering dezer laatste afdeeling van 2 December te Antwerpen waren slechts VIER leden aanwezig.’

‘Ontmoedigend’ zegt die schrijver en ik met hem.

Andere verslagen getuigen van iets of wat meer levenskracht; belangrijke vraagpunten werden besproken, waarvan echter de oplossing nooit zal verkregen worden dan door de gezamentlijke werking van alle Vlaamsche ‘lichamen’ zonder onderscheid van politieke denkwijze.

Wat mij na het lezen van al die verslagen eenigszins duister bleef is - 't zij in volle rechtzinnigheid gezegd - de noodzakelijkheid van het Taalverbond. Omdat? Omdat zijne werking gansch overeenkomt met die van het Willemsfonds; omdat het zich beweegt in denzelfden kring en dat derhalve volgens mijn bescheiden gevoelen de eene maatschappij de andere in den weg loopt!...

Het letterkundig gedeelte van dit Jaarboek bevat dichterlijke bijdragen van Is. Albert - die in flinken verzenbouw uiterst droefgeestige gedachten uitboezemt - van Antheunis - immer de gemoedelijke dichter van het huiselijk leven -

[p. 237]

van Pol de Mont - die in vier geharnaste rondeelkens de zoogenaamde Philistijnen hunne zaligheid zegt of liever hun met bloedige striemen zweept - van Leefson die twee fabeltjes geeft uit den koestal, waar hij ze best had laten liggen, - van Stinissen, die in bezieling over vrijheid dicht en met Victor Hugo dweept, - eindelijk van Helena Swarth die een dicht ten beste geeft met de volgende slotregels:

Zoo fel brandt de hel niet als liefdepijn,
Aan zijn hart zal de hel mij een hemel zijn!

Het proza gedeelte bevat: twee lieve legenden door Antheunis. 't Vogeltje van Bethlehem en 't Vogeltje van den Golgotha beide als kerstgeschenk aan zijne moeder opgedragen, en men voelt het met liefde geschreven; het volksvertelsel ‘de Koningsdochter en de Schoenmaker’ door A. De Cock in de omstreken van Denderleeuw opgeteekend; de legende van den vliegenden Hollander met de geschiedenis in verband gebracht door Joh. Kesler. C. Bake's artikel over Gerrit van de Linde (alias de Schoolmeester) en zijne gedichten lazen wij met genoegen. Geen betere geneesheer in dagen van kwaden luim dan de gedichten van den schoolmeester. Zoo een koppel rijmen zijn vaak een heel epos waard.

Leerrijk is het kernachtig artikel over Rassenkampen door Aug. De Vreught, hoewel wij eenige voorbehouding maken aangaande sommige strekkingen, die hier en daar even doorstralen.

Londen, de monsterstad, door Antoon Moortgat bevat in een kort bestek talrijke, heel wetenswaardige bijzonderheden over die wereldstad, over wier afmetingen wij ons moeilijk een gedacht kunnen vormen.

Hierbij zullen wij tevens den Reisbrief van Van Cuyck vermelden, die ons zijne opmerkingen meedeelt over zijne reis in Duitschland. Gevoel voor 't schoone in natuur en kunst stralen in deze bladzijden door.

H. Peeters geeft een voorspel uit een drama Jan Yoens;

D'Hondt bedenkingen over Critiek en Aanmoediging die al duizend malen gemaakt zijn en nog evenveelmaal zullen gemaakt worden, eer er voor onze Vlaamsche letterkundigen betere dagen aanbreken zullen.

Em. Rosseels legt eenige spreekwoorden uit, Is. Teirlinck doet ons kennis maken met een Zeeuwsch kunstenaar en insecten liefhebber uit de 17^e eeuw, Johannes Goedaert, wiens

[p. 238]

benamingen wezenlijk de aandacht verdienen. Vermelden wij nu nog eene studie van T'Sjoen over de prijskampen der middelbare scholen en de lezer zal zich min of meer een gedacht kunnen vormen over dit jaarboek van het Taalverbond.

Het is heel lezenswaardig; doch het bevreemdt ons dat de eigentlijke novelle niet vertegenwoordigd is; dat noch Sleeckx noch Rooses, noch Stijns, noch Gust. Segers, noch zoovele anderen geene enkele bijdrage plaatsten.

Dit weze ons voorbewaard tot naaste jaar.

E. Van Langenhoven.