De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 20

Kroniek.

Tooneel- en letterkunde.

- Prijskampen. - In den tooneelwedstrijd uitgeschreven door de vereeniging Advendo van Amsterdam werd de eerste prijs niet toegekend.

De tweede viel te beurt aan de Morgenstar van Brussel, de derde aan Eendracht en Uitspanning van Amsterdam.

Beste liefhebber: prijs van uitmuntendheid den heer K. Posch; eervolle melding den heer E. Grégoir, beide van de Morgenstar van Brussel.

Beste liefhebster: Mev. Bataille, ook van Brussel.

De prijzen bestonden uit vergulde zilveren eerepenningen met grootere of kleinere geldsommen.

De jury bestond uit de heeren Bouberg Wilson, Rössing en L. Simons.

- Prijskamp van tooneelletterkunde. - De jury gelast met het beoordeelen van den prijskamp van tooneelstukken, voor de Laurentwerkersgenootschappen van Belgie, heeft eene premie toegekend van 75 fr. aan het tooneelstuk Huig Scott, van den heer Isidoor Albert, en eene premie van 50 fr. aan het blijspel Goede getuigschriften van den heer Pol Anri, onzer stad.

Eene nieuwe prijskamp zal uitgeschreven worden voor 1890-91. De voorwaarden zullen later bekend gemaakt worden.

- Op Zondag 23 Februari had te Antwerpen eene eerste bijeenkomst van

[p. 141]

tooneelschrijvers plaats, tot het stichten van eenen bond ter verdediging van de belangen der tooneelschrijvers, in den aard van diengene laatst te Brussel en te Gent tot stand gekomen.

De aanwezigen verklaarden zich bereid zich aan te sluiten bij de tooneelschrijvers van Brussel, Gent en elders, om eenen algemeenen tooneelschrijversbond over geheel Belgie te stichten, in den aard der Association des Auteurs et Compositeurs dramatiques van Parijs.

Door eenen der aanwezigen wordt er op gewezen, dat het ook noodig is de toonzetters, ten minste degenen die voor het tooneel schrijven, mede te verzoeken tot aansluiting bij den bond, dewijl hunne belangen rechtstreeks in verband staan met degene der woordenschrijvers van tooneelstukken. Dit voorstel werd gegrond erkend en aangenomen.

- In de maatschappij voor handswerklieden te Groningen behaalde Dr. Jan te Winkel dezer dagen veel sympathie en bijval met eene voordracht over Frans De Cort.

- In de reeks Onze Nationale Letterkunde, eene keuze uit de werken der beste Zuid- en Noord-Nederlandsche schrijvers, uitgegeven te Ninove, door de weduwe Jacobs en zonen, onder toezicht van Pol de Mont, is uitgegeven n^r 11: De Beren door Gustaaf Segers, die reeds zoo menig verdienstelijk kijkje leverde in het bestaan der Kempische boerkens, welke hij - zijne levensschets vooraan het werkje mag het wel zeggen - de visu et auditu kent. Het boekje vormt een deel van 36 bladzijden en kost slechts 25 centiemen. Onder opzicht van degelijkheid, goedkoop en zorg verdient deze uitgave ten warmste aanbevolen te worden.

- Bij de uitgevers H. en L. Kennis, van Antwerpen, ligt ter pers Coremans in de Volkskamer, bevattende de redevoeringen, aanklachten en wetbesprekingen van den heer Edward Coremans, die in de Kamer van volksvertegenwoordigers weerklonken, van 1869 tot heden, en vertaald en bijeengebracht werden volgens de Annales parlementaires.

Dit werk zal ook vergezeld gaan van den ambtelijken tekst onzer verschiilige taalwetten en van talrijke geschiedkundige bijzonderheden.

- Jhr. Mr. Nap. de Pauw heeft Madelghijs kindsheid uitgegeven, op last van de Kon. Vlaamsche Akademie.

- Bij den uitgever Sijthoff te Leiden verscheen dezer dagen het eerste deel eener goedkoope reeks van Nederlandsche classieken onder leiding van Prof. Jan ten Brink. Het bevat eenen roman van A. Loosjes, Het leven van Maurits Lijnslager, eene Hollandsche familiegeschiedenis uit de 17^e eeuw, verschenen in 1814.

Ieder deel zal 50 cents of 1.10 fr. kosten.

- De Maatschappij der Vlaamsche Bibliophilen van Gent heeft in hare laatste vergadering besloten de uiterst zeldzame Sermoenen (1520) van pater Nikolaas Peeters te herdrukken en het Cartularium der Leughemeete uit te geven, met gekleurde platen voorstellende de beroemde muurschilderingen der 14^e eeuw van de oude kapel op den Begijnengracht te Gent.

Prof. Acqoy van Leiden, die in vervanging van wijlen Chalon tot lid gekozen werd, zal de inleiding der Sermoenen schrijven en de heer Baron Jan Bethune bezorgt het Cartularium der Leughemeete.

Ook het tweede deel der onuitgegevene Gedichten van Anna Bijns is reeds in bewerking. De uitgever is Prof. van Helten van Groningen.

Verder zal Prof. Vercoullie van Gent de Prozawerken van Zuster Hadewyck

[p. 142]

uitgegeven en de heer Bethune het Cartularium van het Kinderen-Aleyns-Hospitaal te Gent.

- Koninklijke Vlaamsche Akademie. - In eene der laatste zittingen werd besloten de uitgave te doen van eene Levensschets der in Belgie geboren Nederlandsche schrijvers. Met dit doel werd eene kommissie benoemd uit leden der Akademie, welke reeds eene voorloopige lijst van namen heeft opgemaakt.

Beeldende kunsten.

- Tot nu toe was er nog geene enkele schilderij gevonden van den Haarlemschen schilder Albert Van Ouwater, een tijdgenoot en misschien een leerling van Van Eyck. Hij was alleen bekend door het boek van Karel Van Mander, die twee stukken van hem beschrijft: het zoogenaamde Romeinsche altaar in de groote Kerk te Haarlem en eene Opwekking van Lazarus. Dit laatste werk, waarvan hij alleen de kopie kent, is, volgens Van Mander, na de inneming van Haarlem in 1573 door de Spanjaarden buit gemaakt.

Lazarus beschrijft hij als eene naakte figuur, van schoone en zuivere behandeling, omgeven door lieden uit het volk aan de eene en apostelen aan de andere zijde. De Kunstkroniek deelt nu mede dat D^r Schneibler kort geleden het origineel van dit stuk gevonden heeft in eene verzameling van eene familie te Genua, die het thans aan het kunstmuseum te Berlijn heeft afgestaan.

Ook de bestuurder van die inrichting, D^r Bode, is het met D^r Schneibler eens, dat deze schilderij de Lazarus van Van Ouwater is; waarschijnlijk is het stuk met den hertog van Alva naar Genua gekomen, daar deze na zijne terugroeping uit de Nederlanden daar een tijdlang vertoefde. De schilderij is nog in voortreffelijken toestand; haar zoo frisch koloriet en fijne teekening worden bijzonder geroemd.

- Op 31 December 1889 liep het tienjarig tijdperk ten einde, voor hetwelk de kommissie, ingesteld om de werken van Rubens in gravuur of in fotografie te verzamelen, benoemd werd. Gedurende dien tijd bracht zij 1505 stuks bijeen, waaronder 907 gravuren, en 598 fotografieën, die, gevoegd bij de verzameling, welke reeds aan de stad Antwerpen behoorde, deze tot de rijkste van haren aard maakt, welke ergens bestaat. Van de aangeworven fotografieën zijn er 233 op last en voor rekening der kommissie uitgevoerd naar schilderijen en teekeningen, waarvan nog geene afbeelding bestond. Ook heeft de kommissie een verzameling boeken en plaatwerken aangelegd, betrekking hebbende op Rubens' werken. Deze bevat 289 nummers. Het stadsbestuur heeft beslist de kommissie te laten voortbestaan om aan te vullen wat er nog ontbreken mocht aan de verzameling en wat er verder nog zal verschijnen. De schepene Van den Nest is tot voorzitter benoemd in vervanging van wijlen den schepene Allewaert.

- Museum van Antwerpen. De plechtige opening van het nieuw Paleis der Schoone Kunsten op de gronden van het Zuiden gebouwd, zal plaats hebben in de maand Augustus aanstaande, tijdens de gemeentefeesten.

Op aanvraag der bijzondere kommissie gelast met het tijdig overbrengen en het plaatsen der kunstwerken te bezorgen, heeft het college van burgemeester en schepenen beslist den dag der sluiting van het oude Museum op 15 Maart aanstaande te bepalen.

Deze maatregel wordt ten volle gebillijkt door de belangrijkheid der voorbereidende werkzaamheden, waarmede de commissie zich onverwijld moet kunnen bezig houden. Van den anderen kant, doet het bestuur de werken van bepaalde geschiktmaking en inwendige stoffeering van het nieuw Museum met de grootste bedrijvigheid uitvoeren.

Te dezer gelegenheid zal in de benedenzalen de verzameling der gravuren en fotografieën naar Rubens werken ten toon gesteld worden.

[p. 143]

Toonkunde.

- De talentvolle Antwerpsche komponist Jan Blockx heeft dezer dagen te Brussel, in de zaal van den Cercle Artistique, op verzoek van het bestuur dezer maatschappij, een zang- en instrumentaal concert gegeven, uitsluitelijk samengesteld uit een aantal zijner gewrochten.

De zoo gewaardeerde toonkundige, wiens Milenka hem in de hoofdstad op den eersten rang heeft geplaatst, heeft met zijn concert den grootsten bijval verworven. 't Was voor hem een ware triomf, waarvan de waarde nog vergroot werd door de aanwezigheid van de Koningin en van de gravin van Vlaanderen, die meer dan eens het teeken van toejuiching gaven, door geestdriftig in de handen te klappen.

Al de bladen van de hoofdstad spreken met den meesten lof over de werken van den heer Blockx, wat des te meer beteekenis heeft, daar al de zangen in het Vlaamsch werden voorgedragen.

H.M. de Koningin en H.K.H. de gravin van Vlaanderen hebben den componist bij zich ontboden en hem in vleiende bewoordingen geluk gewenscht. Langen tijd spraken zij met hem... in het Fransch.

Eensklaps echter begon de Koningin in het Vlaamsch te spreken - in zuiver Vlaamsch - en zegde:

- Uw lied, Ons Vaderland, heeft grooten bijval verworven; 't is dan ook een uwer best gelukte stukken.

De gravin van Vlaanderen verklaarde echter De Spinster te verkiezen.

De heer Blockx antwoordde natuurlijk in het Vlaamsch, en zette het gesprek aldus voort tot het einde in dezelfde taal. Hij bedankte de Koningin en de gravin van Vlaanderen voor het belang dat zij in de Nationale Kunst stellen.

In den loop van het onderhoud sprak H.M. ook over het ballet Milenka en andere gewrochten, die, zegde zij, haar uiterst bevallen hadden.

Voegen wij erbij, dat het lied Ons Vaderland na elke stroof warm werd toegejuicht, en ten slotte door de gansche zaal gebisseerd. Maar het werd ook overheerlijk en met vuur voorgedragen door Blauwaert.

Ook de Harpzang werd gebisseerd.

Nogmaals dus eene overwinning door de Vlaamsche kunst behaald!

- De Antwerpsche Muziekmaatschappij heeft den Requiem van Mozart, Maandag 17 Maart in de groote zaal van den Cercle Artistique uitgevoerd.

Het is ons niet mogelijk, in uitvoerige kunstbeschouwingen te treden over dit beroemde werk, hetwelk dank vooral aan de welverzorgde uitvoering, onder de leiding van Peter Benoit, niet beneden de hooggespannen verwachting bleek te zijn, waarmede wij dit kunstfeest hadden afgewacht. Zekere bladzijden hebben ons vooral diep getroffen, en indien dit met andere gedeelten niet in dezelfde mate het geval was, dan meenen wij dit alleenlijk hieraan te moeten toeschrijven dat het uiterst moeilijk, zooniet onmogelijk is, na eene enkele uitvoering, een volledig en juist oordeel uit te spreken over een werk van dit gehalte.

Zonder dat wij in het werk van Mozart dat karakter van overweldigende grootschheid hebben teruggevonden, hetwelk aan de Mattheuspassion van Bach eigen is, die wij van dezelfde maatschappij, een paar jaren geleden, hebben gehoord, heeft de Requiem ons getroffen door de innigheid van den toon, en door die dramatische uitdrukking der gevoelens, waarin Mozart een meester is.

Het Recordare, het Lacrymosa, en den Benedictus rekenen wij tot de schoonste gedeelten dezer alleszins waardige partituur.

Koren en orkest hebben zich voortreffelijk gekweten van hunne moeielijke taak. De leiding van het werk deed beurtelings de voornaamste bijzonderheden

[p. 144]

uitkomen, nu eens aan den zang en dan weer aan de orkestratie het overwicht gunnende, volgens de rol die zij in het geheel te vervullen hebben, maar zonder dat het eene element het andere ooit versmachten kon, zooals dit maar al te zeer het geval is bij minder grondige bestudeering der werken.

De eer van den avond komt in ruime mate toe aan de vier solisten, waarvan slechts ééne een onbekende was voor het Antwerpsch publiek. Mej. Wally Schauseil, van Dusseldorf, bezit eene krachtige en welluidende sopranostem, die veel genoegen heeft gedaan. Nevens haar traden op: Mevrouw M. Soetens-Flament (alt), en de hhn. Duzas (tenor) en H. Fontaine (bas). Het zou overbodig zijn, hier den lof dezer drij uitmuntende artisten te maken, die van al onze lezers zoo zeer gekend en zoo terecht gewaardeerd worden. Wij kunnen slechts met een enkel woord zeggen: Alle vier de solisten waren elkander volkomen waardig, en vormden het beste quatuor dat men maar wenschen kon.

Kortom de uitvoering van 10ⁿ dezer, is voor de Antwerpsche Muziekmaatschappij een nieuwe triomf geweest, te voegen bij zoo menige genotvolle avonden, die wij haar reeds verschuldigd zijn.

Sterfgeval.

- De gekende tooneelschrijver, Felix Van de Sande, is Dinsdag, 11 Maart, te Koekelberg, bij Brussel, overleden. Hij werd den 9 November 1824 te Mechelen geboren. In 1853 trad hij op als tooneelspeler bij het Nederlandsch tooneel te Antwerpen en later werd hij te Brussel bestuurder van den Nederlandschen Schouwburg. Sedert tal van jaren was hij boekbewaarder bij het gerechtshof van Brussel, welk ambt hij zoo verdienstelijk vervulde, dat hij tot ridder dor Leopoldsorde werd benoemd.

Hij heeft eene menigte dramas, blijspelen, alleen- en tweespraken geschreven. Met zijn tooneelspel Het vijfde Rad van den Wagen werd hij destijds met den driejaarlijkschen prijs bekroond.

Ziehier de titels zijner bijzonderste werken:

Drama's: Kermisklok, doodsklok, in 4 bedrijven; Willem Rijnvisch, in 4 bedrijven; Leid ons niet in bekoring, in 5 bedrijven; de Jenever, in 9 tafereelen; Geef ons heden ons dagelijksch brood, in 5 bedrijven.

Tooneelspelen: Als de kat van huis is, in 1 bedrijf; Veel geschreeuw en weinig wol, in 1 bedrijf; de Kap over de haag, in 4 bedrijven; het vijfde Rad van den Wagen, in 3 bedrijven.

Blijspelen: Hoe schoon is de natuur, operette; Schampavie, zangspel; de Markies op jacht, id.; Hij is niet jaloersch; de verwachte Schoonzoon, enz., enz.

Nieuwe Uitgaven.

	Onze nationale Letterkunde, onder toezicht van Pol de Mont. Afl XI. De Beren, novelle door Gustaaf Segers. Ninove, wed. Jacobs. In-8^o, 36 blz. 0.25
-	Jaarboek van het Davidsfonds voor 1890. In-8^o, 216 blz. Leuven, drukkerij Karel Peeters.
-	Verslagen en mededeelingen der Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. 1890, Januari. In-8^o, 68 blz. Gent, A. Siffer.
-	Eene Koningsdochter. Treurspel in 3 bedrijven door Alfons Dekkers. Antwerpen, Jan Boucherij. In-8^o, 52 blz. Prijs fr. 1.25
-	De zeden en gebruiken van ons volk in de 13^e en 14^e eeuw, volgens de gedichten van dien tijd, door Frans De Potter. Antwerpen, Jan Boucherij. In-8^o, 102 blz. Prijs fr. 2.-