De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 20

[p. 39]

Boekbeoordeelingen

I.
Een winter in het zuiderland, door Virginie Loveling, met platen. - Gent, algemeene Boekhandel van Ad. Hoste, uitgever, Veldstraat, 49. 1890.
Prijs: 6,00 fr.

In een prachtig boekdeel van ruim drijhonderd bladzijden, groot formaat, deelt Virginie Loveling (alias Livie Lane) ons hare reisindrukken mede over de zuiderlanden.

Geen letterkundig voortbrengsel doet de persoonlijkheid des schrijvers meer in het licht treden, dan wel reisverhalen:

De zoo gevierde reis naar het zuiden heeft reeds zoo menigen schrijver bekoord, en elk verhaal draagt in zich de eigenaardigheid, de eigendommelijkheid zijns ontwerpers. De lezing verraadt ons onmiddellijk den in begeestering dweependen kunstenaar, den droomenden dichter, den ernstigen, kouden wijsgeer, plannen smedende staatsman of immer rekenenden handelaar.

Zóó treedt ook Livie Lane op 1^o als de opmerkzame vrouw, die de kleinigheden 't eerst ziet en soms niets anders dan kleinigheden bemerkt. Het is als een getrouw verslagboek, waar niets in achtergelaten werd: het zoeken naar huisvesting (voor Nizza worden hieraan tien volle bladzijden gewijd); onaangenaamheden met koetsiers; bijzonderheedjes over het personeel der hôtels (Livie kent de namen van garçons, kamer- en keukenmeisjes enz.), alle kleine omstandigheden aangaande kleedsel of voorkomen der personen, die zij ontmoet, worden heel ernstig meegedeeld. Voegen wij daarbij dat de schrijfster aanstonds het woord gevonden heeft om hare personen kenmerkend juist voor te stellen. Zoo gaan u opvolgentlijk voorbij: een muggejuffertje, een toren, een Pacha, een schaapskop, een schoon voorhoofd, een ijsberg, een paardekop, een rapengezicht, een vroolijke kin. Allen zeer interessante personnaadjes, stellig!

2^o Als de oude jonge dochter, wier jeugdige meisjesdroomen, wier liefdesidealen door den tijd zijn vervlogen; wier warm gevoel is verkoeld, en, wen er nog een straaltje minnegloed zou opflikkeren; wen het hart nog eens even ontroerd zou worden, dan komt de kalme redeneering en.... Mister Fairban is nog enkel eene verre herinnering.

3^o Als de vrijdenkende, anti-katholieke vrouw, die niet kan

[p. 40]

gelooven in een beter ontwaken, in eene latere verrijzenis (213); die geërgerd is als men heur vraagt of ze 's zondags wel naar de mis gaat (89); die het beeld van Maria met het Kindje Jezus een beeld der dweepzucht noemt (216); die betreurt eene dochter te zijn van het ‘vervallen Vlaanderen met zijne verachterde, bijgeloovige rampzalige bevolkingen’ (265) (272); die op bladzijde 311 eenen pastoor (sic) woorden in den mond legt, die aan het onzinnige grenzen, neen onzinnig zijn; vrijdenkster, die in haar vooroordeel besluiten daarstelt op bewijsgronden, die zij in geen ander geval zelve zou aannemen, als waar zij zich uitlaat, bl. 226: Le Pape a perdu toute considération. De Paus wordt niet bemind; want de oppergarçon ‘Emiel, een Duitscher, die ook evengoed Fransch, Italiaansch en Engelsch spreekt’ heeft het gezegd. En.... de Italiaansche tafeldienaar Angelo heeft het bevestigd. Dus...................

Als zoovelen trok Livie Lane naar het Zuiden, hart en hoofd vol begoochelingen van: 't land der eeuwige zonne, der zoele warmte, frisch-geurende bloemen, prachtige steden, enz. Doch, wat al schaduwen aan dat tooneeltje. Livie meldt ze nauwkeurig, ook in 't Zuiden blaast de mistral ijzig koud, heeft het landschap vaak een winterachtig voorkomen, zingen geen vogeltjes in de boomen. Dan: de ‘Mont-Blanc’, van Lyon gezien, is maar een broodsuiker-pyramide; dat zoo geroemde blauwe water is morsig en troebel; de Vesuvius schijnt stil ingedommeld; de toren van Pisa staat niet scheef genoeg en zal nog recht kruipen; het zoo verheerlijkte Napels is vuil en geene terugreis weerd; aanhoudende stortregens; stinkende catacomben; vuile paters en bedelaars en andere onaangenaamheden meer hebben Livie ook nog die begoochelingen van het immer schoone, immer lachende Zuiden ontnomen.

Het boek is eenvoudig, door en door eenvoudig geschreven, somtijds schijnen de bladen van het notitieboekje als ‘copij’ voor den zetter gediend te hebben. De zinnen hebben allen denzelfden bouw op zijn Fransch: onderwerp, gezegde enz. Dat maakt allengs eenen vervelenden indruk. Om den lezer een gedacht te geven zal ik hier op goed geluk eene bladzijde overschrijven. Ziehier:

‘Het is avond, toen zij te Genua aankomen. Het is Kerstavond. De stad heeft een buitengewoon levendig uitzicht: het is alsof al de bewoners op de straat waren; dronkaards

[p. 41]

ziet men niet. Levenslust en vroolijkheid heerschen overal; nergens twist, maar veel gelach en veel gebaren. Uitstallingen van allerlei koopwaren in de lange smalle straten, waar men bijna niet door kan van al het gewoel; kramen met groenten, gevogelte, fruit; een winkel, uitsluitend van macaroni en vermicelle. Groote luchters hangen buiten uit de huizen en verlichten de te koop gestelde voorwerpen. Mannen en kinderen loopen met bellen, sommige dezer zijn van aardewerk. De klokken luiden.
's Nachts was er gezang en gerucht van menschen en rijtuigen tot 's morgens toe.
Kerstdag, schoon weer en zeer veel volk in de stad. De kerk van l'Annunziata is met veertien witte marmeren trappen op; schilderingen op het plafond; rijke vergulde autaren langs den muur; al de kolommen zijn van gekleurd marmer met groote verscheidenheid. De zware pijlers ook zijn van rood en wit marmer. De voorgevel is een Griekschen tempel gelijk. Nu treft hen de rijkdom der kerk, later in Italië zullen zij zien dat het regel is.’

Geene enkele herinnering uit het verleden der oorden, die zij bezocht; weinig, heel weinig over dat onnoembaar aantal kunstschatten, die Italië aanbiedt; geene beschouwingen over aard en zeden des volks moet men in het boek gaan zoeken. Cosmopolitische typen en tooneeltjes uit hôtels zijn naar waarheid geschilderd.

E. Van Langenhoven.

II.
Eene bladzijde uit de geschiedenis der stad nieupoort, enz. door Edw. Vlietinck. Oostende, J. Vlietinck, uitgever. 1889.

Wij hebben met veel genoegen deze verhandeling gelezen, die het tijdperk van 1489 tot 1889 uit de geschiedenis van Nieupoort omvat. Het is eene belangrijke bijdrage, die vele wetensweerdigheden doet kennen over de oude zee stad, over hare instellingen, hare gebruiken en zeden, als ook over hare gebouwen, hare gilden en maatschappijen, hare ontwikkeling en bevolking en haar bestuur.

De haringvisscherij was de bron van Nieupoort's voorspoed en de schrijver wijdt er eenige merk meerdige bladzijden aan toe, evenals aan de betrekkingen, die tusschen deze haven en andere steden van Vlaanderen bestonden. Het magistraat

[p. 42]

verzuimde dan ook geene pogingen om dien gewichtigen handels- en nijverheidstak te bevorderen; de opsomming van deze doelmatige middelen verschaft tevens over den handel uit die dagen uitmuntende inlichtingen, die de meeste aandacht verdienen. Nieupoort speelt eene groote rol tijdens de inwendige verdeeldheid van Vlaanderen onder de regeering van Maximiliaan, waarvan schrijver kortbondig de voornaamste gebeurtenissen schetst. Hij doet verder den invloed kennen dien zij uitoefenden, zoowel op staatkundig als op handelsgebied. Hij vermeldt belangrijke feiten uit de belegering van Nieupoort en de vrede die er op volgt en deelt vele bijzonderheden mede over de krijgskunst en de gebruiken van dien tijd. Het werk sluit met eene geschiedkundige schets over de St. Jansprocessie, hare instelling en hare voortplanting, en dit hoofdstuk bevat menig merkweerdig feit, niet alleen over de geschiedenis zelve, maar ook over onze oude rederijkers en hunne letterkunde, en verdient niet het minst in aanmerking genomen te worden.

Wij aarzelen niet te zeggen dat de Heer Edw. Vlietinck een degelijk geschiedkundig werk geleverd heeft, gesteund op ambtelijke oorkonden; wij hopen dat hij het bij deze hoogst verdienstelijke bijdrage niet laten, maar ons wel eens op eene volledige geschiedenis van de stad Nieupoort vergasten zal.

Het boek is in eenen behaaglijken stijl geschreven, vrij van de stijfheid en dorheid, die vaak gewrochten van dezen aard voor den lezer onmogelijk maken; ook de taal is goed verzorgd, ofschoon hier en daar ontsierd door eene gewestelijke uitdrukking die we - alhoewel ze niets ontneemt aan de weerde van het werk - in de toekomst liever vermeden zagen.

Antwerpen, December 1889.

J.V.H.