De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 19

Vlaamsche Studentengouwdag van Oost-Vlaanderen, te Gent.

De Oostvlaamsche studentengouwdag, die op Woensdag 28^e Oogst, om 10 ure 's morgens gesteld, in de groote bovenzaal van het gasthof De roode Hoed Klein Turkije, te Gent, begon eerst om 11 ure.

Nemen plaats aan het bureel, de heeren advokaat Lebon, voorzitter, Bruyninckx, hoofdman der Oostvlaamsche studentengilde te Leuven, Julius D'Haenens, Achilles D'Haenens, P. Dierickx, bestuurleden, O. Van Malleghem, advokaat te Gent en P. Bolsens, schrijver.

De heer Lebon staat recht en in eene vloeiende en medeslepende taal, wenscht hij de talrijk opgekomen studenten (omtrent 175) hartelijk welkom in de hoofdstad van Oostvlaanderen. Hij bedankt de Rodenbachsvrienden van Gent en de Oostvlaamsche studentengilde van Leuven en wenscht hun geluk voor het goede en praktische gedacht welk zij hebben opgevat, eenen Gouwdag te Gent te beleggen. Die studentengouwdagen zijn er hoogst noodig. Immers de studenten

[p. 451]

zijn de hoop der toekomst, want zij zijn geroepen om later invloed uit te oefenen op al wie hen omringt.

In korte doch duidelijke woorden, maakt spreker een overzicht der taalwetten, welke de Vlamingen in de laatste 15 jaren hebben bekomen, en toont aan dat al deze schoone wetten, maar boter aan de galg zijn, zoolang zij worden tegengewerkt door hen die ze moeten doen uitvoeren.

Wij hebben, zegt hij, eene wet gekregen op bestuurlijk gebied, en wat zien wij?

De ambtenaars zelve staan er tegen op. Wij hebben eene taalwet, die de zaken op rechterlijk gebied regelt bekomen, en wat zien wij?

Het feit-Josson te Brussel en het gekke besluit der rechtbank van Dendermonde zijn daar, om te bewijzen dat men schoon wetten te maken heeft, als diegenen die geroepen zijn ze uittevoeren er zich tegen verzetten.

Daaruit blijkt tevens dat men geen volk verandert door wetten; dat men dus beginne met de Vlamingen te vervlaamschen, 't is te zeggen dat men hun een Vlaamsch onderwijs geve en men zal uitvoerders en nalevers hebben maar geene dwarsdrijvers meer.

De vervlaamsching van het onderwijs is dus voor ons de voornaamste zaak. Vereenigen wij ons om zulks te bekomen, doch bepalen wij ons niet tot vertoogschriften, dit zijn oude en versleten middelen.

Krachtig en doortastend moet er gehandeld worden. De jonge Vlamingen mogen maar één bondsleger uitmaken, en moeten met vereenigde krachten de verfransching te keer gaan en zich door hunne vijanden doen vreezen.

Dus, niet meer gepraat en nog min geslapen, maar krachtig gehandeld. (Langdurige en luide teekens van bijtreding).

De heer spreker deelt eenen brief mede des heeren De Bock, de Voorzitter der Rodenbach'svrienden die verklaart, in de volstrekte onmogelijkheid te zijn den gouwdag bij te wonen, alsook eenen brief van bijtreding, toegezonden door de Brabantsche en Antwerpsche studenten-gouwgilden van Leuven, waarbij deze heeren melden dat zij den 4 September aanstaande te Heyst-op den-Berg eenen gouwdag zullen houden.

De heer Lebon spoort de Oostvlaamsche studenten aan er in massa heen te trekken.

De heer Leo Bruyninckx wenscht de studenten van Leuven en ook de Gentsche hartelijk geluk, omdat zij in de laatste jaren zulke krachtige houding hebben aangenomen. Eerstgenoemden stichten talrijke en bloeiende gouwgilden en laatstgenoemden brachten een letterkundig genootschap, de Rodenbachsvrienden tot stand, dat onder de ernstigste vereenigingen der Gentsche hoogeschool mag gerekend worden.

In eene welsprekende taal, wijst hij er op dat sommige oudere strijders de wel is waar soms wat al te opbruisschende studentenjeugd, uitkrijten voor waaghalzen, jongens zonder ondervinding, lichtzinnige vooruitloopers, en al meer. Zij hebben ongelijk, zegt hij, want, indien wij zoo ervaren en bedaard niet zijn als de oudere kampioenen, wij hebben een machtig voordeel op hen, omdat wij eene hoedanigheid bezitten welke zij volkomen missen. Wij hebben de kracht en het leven dat zij met de jaren verloren hebben.

Daarna toont hij aan wat al voordeelen de vervlaamsching van Vlaanderen medebrengt.

De vervlaamsching van ons Vlaanderen is, zegt hij, eene waarborg voor het behoud van onze onafhankelijkheid, ons geloof en onze zeden. Deze drie punten legt hij in 't lang en in 't breed uit en doet nagenoeg de volgende redenen gelden:

[p. 452]

Wij bewerken het behoud onzer onafhankelijkheid door de moedertaal, omdat wij er het eenige middel in zien, om vrije Vlaamsche mannen te blijven en ons te onttrekken aan de vreemde slavernij.

Het Vlaamsch is ook de machtigste dijk tegen de vrijdenkerij en het ongeloof.

Het Vlaamsch is eindelijk de lichtbaak die eeuwen lang reeds den weg aanwijst, aan hun die getrouw willen blijven aan God en Kerk en verdienstelijk zijn jegens het vaderland.

Verder weêrlegt spreker de domme aantijging welke de vijanden van ons ras dagelijks naar het hoofd der Vlamingen gooien; aantijging waardoor zij ons beschuldigen verdeeldheid en oneenigheid te zaaien tusschen Walen en Vlamingen.

Deze beschuldiging is dom en onverdiend, want de vervlaamsching in plaats van scheuring te verwekken is er integendeel hoogst noodig, voor de goede verstandhouding tusschen Vlamingen en Walen.

Eendracht onder de twee rassen door gelijkheid en gelijkheid door rechtvaardigheid, ziedaar onze leus. (Langdurig handgeklap).

Hij bespreekt verder de beste middelen tot de vervlaamsching die, het kan niet geloochend worden, eene door en door maatschappelijke kwestie geworden is, en eindigt met den volgenden praktischen uitroep:

Willen wij ons volk goed en Vlaamsch zien, laat ons beginnen met ons eigen te vervlaamschen. (Luide bravos).

In een laatste woord tot de Gentsche studenten, raadt hij hun aan onder hen eenen kring van Vlaamsche rechtsgeleerdheid te stichten, gelijk de Leuvensche studenten weinige jaren geleden hebben gedaan.

De heer Adolf Claeys, student in het kollege te Eekloo, klaagt bitter over een artikel onlangs in de Klaroen verschenen, en waarin het kollege van Eekloo als een franskiljonsch nest wordt uitgekreten en bijgevolg onder een verkeerd daglicht is geplaatst.

Hij toont aan wat er in het kollege te Eekloo zooal gedaan wordt, en bewijst, door feiten, dat het dáár hoegenaamd niet slechter gesteld is dan elders. Het Vlaamsch wordt er goed en degelijk onderwezen.

Hij eindigt met voortestellen, eenen bond te stichten onder de leerlingen der klas van rethorika onzer Vlaamsche kollegiën. - Een kleine inleg zou betaald worden en met de opbrengst ervan zou men inschrijven op de Vlaamschgezinde dagbladen en tijdschriften, die hunne lezers op de hoogte houden der Vlaamsche werkingen.

Dit verbond zou jaarlijks te Gent eene algemeene vergadering hebben. (Algemeene goedkeuring).

De heer Edmond Goedertier van Wetteren, treedt het gevoelen bij van den voorgaanden spreker. Het Vlaamsch wordt in het kollege van Eekloo geëerbiedigd, het is dus maar al te waar dat de Eekloosche studenten reden hebben zich te beklagen over het artikel in de Klaroen verschenen.

Hij dringt verder aan op de vervlaamsching der leesbibliotheek van het Eekloosch kollege, die, zegt hij, bijna geene Vlaamsche werken behelst.

De heer P. Dierickx van Leuven, spreekt over het Vlaamsch in bestuur, leger, hooger en lager onderwijs.

Zijn besluit is: geven wij het voorbeeld; laat ons overal Vlaamsch zijn, gebruiken wij de Vlaamsche taal, altijd en overal; want het is hoogst noodig, indien wij onzen ergsten vijand, de hoogere burgerklas, die volkomen verfranscht is, willen overwinnen.

[p. 453]

Dit echter is nog niet genoeg, wij moeten, zegt hij, met lijf en ziel werken tot verspreiding der Vlaamsche katholieke drukpers, die altijd op de bres staat voor de rechten en de belangen der Vlamingen. De Vlamingen bezitten thans bladen, die op de hoogte zijn hunner Fransche konfraters.

Onder deze noemt hij het flinke Land van Brussel en het Fondsenblad van Gent, dat dapper den strijd voor het goede strijdt. (Ovatie aan deze twee bladen).

Spreker eindigt met eenen oproep tot allen, om hen aan te zetten deze bladen geheel Vlaanderland door te verspreiden, want, zegt hij, deze twee koene strijders helpen ons het Vlaamsche land ontbasteren.

De heer Remi Ghesquiére, van Kortrijk, drukt zich uit in Westvlaamschen tongval. Als leerling van het Gentsch konservatorium, waar alles uitsluitend in het Fransch geschiedt, (alleen de driemaandelijksche kwijtschriften van het schoolgeld zijn ook in de moedertaal opgesteld), komt hij verzet aanteekenen tegen dien droeven staat van zaken.

Hij breekt eene lans ten voordeele der verkoninklijking van het Antwerpsche konservatorium; spreekt den wensch uit dat te Gent, nevens eene Vlaamsche Hoogeschool, ook eene Vlaamsche muziekschool verrijze, en besluit met aan te dringen, opdat voortaan de Vlaamsche zangers en muziekanten werken van Vlaamsche toondichters zouden uitvoeren.

De heer Bolsens van Leuven brengt hulde aan den heer Lebon, den welsprekenden advokaat die zoo bereidwillig aanvaard heeft den Gouwdag voor te zitten. Hij bedankt ook de heeren seminaristen die in de zaal aanwezig zijn en spreekt eindelijk over het hooger onderwijs, waar niets, over het middelbaar onderwijs waar iets en over het lager onderwijs waar onder Vlaamsch opzicht nog niets, radikaal niets is gedaan.

Hij meent dat er hard moet gewerkt worden op de schoolmeesters en men trachten moet, zoowel in de stad als op den buiten, den Vlaamschen zang meer en meer te verspreiden, want daarin ligt eene dubbele bron van vervlaamsching voor de Vlamingen besloten.

Men mag er echter niet te traag bij vallen, geene lamlendigheid meer, er dient krachtig door gewerkt en, willen wij iets bekomen, wij moeten het verkrijgen door de zweep. (Langdurige toejuichingen).

De heer V. Delille; weekbladschrijver en gemeente-ontvanger te Maldegem, maakt de geschiedenis der opkomst van de Vlaamsche studenten. Hij treedt verder op maatschappelijk gebied; herdenkt den volkslievenden bisschop, wijlen Monseigneur Lambrecht en spoort de Vlamingen aan op dit terrein de voetstappen te volgen die hun zoo vastberaden door den doorluchtigen aflijvigen kerkvoogd werden voorgedrukt.

Hij wijst op den taaien strijd welken het Fondsenblad te Gent tegen het socialism voert en roept uit: Zoo ooit de Vlamingen zich mogen verheugen in den val van het socialisme, dan zullen wij mogen verklaren dat wij die zegepraal grootendeels aan het Fondsenblad te danken hebben.

(Langdurig handgeklap en kreten: Leve het Fondsenblad).

Hij zegt ook nog eenige woorden over de onlangs gestemde wetten betreffende de werkmanswoningen en de ontslaging der personeele belastingen, en legt eenige besluiten neer.

De heer Maesen, student te Gent en bestuurlid der Rodenbachsvrienden, bedankt het Gouwdagbestuur voor de goede pogingen tot verbroedering, welke het met zulke goede gevolgen heeft aangewend en spreekt den wensch uit, dat al

[p. 454]

de Vlaamsche studenten, in October aanstaande, naar Gent zullen komen, om de plechtige inhuldiging te helpen vieren van het vaandel der Rodenbachsvrienden. (Van alle zijden: ja, ja!)

De heer Lebon, voorzitter, bedankt nogmaals de aanwezigen en wijst op de overwinning welke de Vlamingen van Oostvlaanderen in de laatste tijden hebben behaald. Hij wil spreken van de laatste stemming in den raad dezer provincie, stemming waardoor de rechten onzer moedertaal in dit lichaam worden herkend en gehuldigd.

Hij wijdt ook eenige woorden aan de nagedachtenis van wijlen Monseigneur Lambrecht, den Vlaamschen bisschop bij uitmuntendheid en eindigt met te zeggen, dat een machtig wapen tot vervlaamsching, tot nog toe, om zoo te zeggen, ongebruikt is gebleven.

Dit wapen is het tooneel.

Spreker brengt hulde aan den heer H. Planquaert, den onlangs bekroonden laureaat, ook in de zaal aanwezig, die, hoopt hij, ons helpen zal dit machtig wapen te hernemen. Vooruit tot bemachtiging van het tooneel, vooruit zonder aarzelen! Er is geene kwestie meer zich te verdedigen, wij moeten aanvallen! (Langdurig en levendig handgeklap).

De zitting wordt geheven onder het zingen van den Vlaamschen Leeuw; 't is 1 ure.

Gent.

K. Lybaert.