De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 18

[p. 397]

Poëzie

I.
Het graf mijner moeder⁽¹⁾

‘Là dort dans son espoir celle dont le sourire
Cherchait encor mes yeux, à l'heure où tout expire.’
De la Martine.

Volzalig baadde zich de delling⁽²⁾ in het goud
Der avondzon; het zoeltje koosde bloem en blad;
De nachtegaal van liefde zong in 't ruischend hout;
Uit 't bronzen hart van d'ouden reus, die waakt op stad
En wijde velden, klonk een stemme plechtig-luid
En noodde 't vredelievend volk tot bidden uit.

Alleen, door zielesmart geslagen,

Ik nederzonk ter heilge steê,

Waar moeder werd ter rust gedragen.

Ik zag heur lieve beeltnis dagen;

En 'k dacht, bij 't preevlen eener beê:

Gij hebt uw krachten mild gegeven

Voor 't welzijn van uw klein gebied;

Geen onspoed deed u angstig beven;

Hoe aaklig soms de wolken dreven,

Verloort gij toch uw ijver niet.

Gij hebt bemind, gehoopt, genoten;

Drie zoons, twee dochtren groot gebracht,

En kwam de hulk op klippen stooten,

Gij stondt aan 't roer steeds onverdroten,

En hieldt als een heldin de wacht.

'k Herinner mij met welgevallen,

o Moeder, onzen reinen haard;

Ik hoor de kindren jolig kallen;

Ik zie uw gullen lach voor allen,

Uw vreugd met hunne vreugd gepaard.

(1) Ontslapen, den 21 Mei 1888.

(2) Vallei der Dommel.

[p. 398]

 

'k Was krank - ik zal het nooit vergeten -

 

En koortsig woelde ik op mijn spond.

 

Ik zie hoe nevens mij gezeten.

 

Gij toen mijn lijden wist te meten,

 

En voor mijn smerten balsem vondt.

 

 

 

Gij waart een moeder uit den heelen;

 

En droegt te recht uw' schoonen naam.⁽¹⁾

 

Geen pracht kon uwe zinnen streelen;

 

Uw kindren waren uw juweelen;

 

Gij sloot hen in uw harte saâm.

 

 

 

Ellendig zijn uw laatste dagen

 

Geweest; toch hebt gij niet gebeefd.

 

Gij hebt uw smart vol moed verdragen;

 

Gij zijt gestorven zonder klagen,

 

Vol hoop, zooals gij hebt geleefd.

 

 

 

Vol hoop; omdat gij 't goed beleden

 

En steeds het goede hebt gedaan.

 

Vol moed, omdat gij hebt gestreden

 

Uw leven lang. In kalmen vrede en

 

Gezegend zijt ge heengegaan.

 

 

 

Vaarwel, o moeder uitgelezen!

 

Vaarwel tot in een beter oord!

 

- Die weldeed hoeft geen straf te vreezen -

 

Gij sluimert zacht in 't Opperwezen,

 

En leeft in uwe kindren voort.

 

 

 

Jacob Stinissen.

Antwerpen, Mei 1888.

(1) Cornelie. Men denke hier aan de gekende woorden van Cornelia, dochter van Scipion den Afrikaan on moeder der Gracquen.

[p. 399]

II.
Kennst du das land?...
door Pol Anri.

Ze waren beiden nog zoo jong - och armen! -
en hadden niemand, niemand meer ter wereld!...

Zij waren kindren van het zoele zuiden;
doch honger dreef hen uit het land der weelde
naar 't noorden heen, het kouë, grauwe noorden,
waar nooit een straal dier milde zonne doorbrak,
die ginds zoo vaak het blauwe zwerk gekleurd had
in eene zee van purper en saffier!...
En ach! zij leden honger nòg - en koude!...

Zoolang hun moeder hun was bijgebleven,
gevoelden zij den honger niet zoo hevig, -
want moeder spaarde voor de kleinen immers
het schamel brood, dat schooien op kon brengen,
doch boette ras haar liefde met den dood!...
Maar thans - o thans! - Hoe vaak was 't voorgevallen
dat zij des nachts van kou en honger rilden,
en op hun stroozak om hun moeder snikten,
of huivrend dichter bij elkander drongen,
als wilden zij elkaar de warmte ontleenen,
waar ze alle twee zoo zeer behoefte aan hadden!
En toen de dag in 't weiflend oosten grauwde,
verlieten zij hun leger met het denkbeeld
dat weer een dag van koude en lijden daar was!...

Antonio bezocht de koffiehuizen,
waar rijke heeren fijne dranken slorpten,
en speelde hun op zijn harmonica:
Kennst du das Land, wo die Citronen blüh'n?
- zijn lievlingslied, dat gansch zijn wee vertolkte. -
En telkens dacht hij aan het boeiend lustoord,
waarvan alleen een droom hem was gebleven,
maar oh! een droom uit wondre teeënsprookjes!
En telkens glom een traan in 't donker oog hem,
en kwam een krop hem in de kele steken!...
Toen nam hij van zijn glanzend zwarte lokken
den vilten hoed, en deed de ronde, - smeekend, -
en kreeg een cent, of kreeg een rauwen vloek soms!

[p. 400]

IV.

 

Zijn zusje, zij - de teere, bleeke Blanca -

 

ging rond met krijt, dat vast niet witter zijn kon

 

dan haar gelaat. Een mandje op hare schouders,

 

bood zij van huis tot huis haar waar te koop aan;

 

doch somtijds hadden lang de breede riemen

 

de fijne huid met striemen als doorkorven,

 

voor zij het eerste geldstuk had ontvangen.

 

 

 

Zij waren beiden nog zoo jong - och armen! -

 

en hadden niemand, niemand meer ter wereld!...

Bijwijlen troffen zij op hunnen zwerftocht
elkander aan: gewoonlijk aan een kelder
der Vlaandrenstraat, waar Neel, de bakker, werkte.
Afgunstig keken dan de kleinen - huivrend -
den kelder in, naar 't kronklen van de vlammen,
die spelend spookten op de zwarte muren.
Soms wel deed Neel het keldervenster open,
zoodat de hitte door den rooster heendrong.
Hoe dicht er bij dan hielden zij de handjes,
verkleumd van kou, na uren, uren loopens!
Zij voelden zich - als 't ware - gansch herleven,
en snoven diep den goeden, warmen geur op,
die van het verschgebakken brood omhoogsteeg.
En was het bloed in hunne vingertoppen
teruggekeerd, dan telden zij de centen
die zij dien dag met beedlen mochten garen.
En - zoo dat kon - trad Blanca in den winkel,
en kocht een brood, dat Neel - de goede ziel! - soms
een oordje of twee aan 't meisje beterkoop liet;
en - kon het niet, dan hadden zij dien avond
genoeg aan 't zicht der vlammen in den oven,
en aan den geur van 't brood, dáár, in den kelder.

Toen de eerste zwaluw nu in aantocht was,
drong de ademtocht van 't lauwe lentewindjen
in tak en twijg, en zoefde er zacht: ‘Wordt wakker!’
En op die stemme schudde 't knopje schuchter
den kluister los, die 't blaadje hield omsloten;
en 't botje zoog de zachte zonnestralen
met wellust op, en werd een lief juweelken,
waaruit genot en levenswonne straalde.
En alle polsen in het rijk der Lente, -
ze joegen luid van jeugd on kracht en leven!

[p. 401]

VII.

 

Eén bloem alleen bleef van het sap verstoken,

 

dat al haar zusters trillen deed van vreugde;

 

één bloem alleen: de teere, bleeke Blanca!

Het mandje krijt stond lang reeds in het hoekjen;
en vingren dik lag 't stof er op gestapeld.
De kleine kon sinds weken niet meer opstaan,
doch nimmer kwam een klacht heur op de lippen.
Zij lag soms uren, uren lang te staren
naar 't hoekje blauw, dat zij van op haar stroozak
kon zien - zoo klein, zoo klein en hoog en verre!...
‘Antonio!’ was alles wat ze zei dan.
Toen nam de knaap zijn speeltuig weer in handen,
en klagend klonk zijn liedje naast de kranke:
Kennst du das Land, wo die Citronen blüh'n?

't Was Pinksterfeest. Het zachte lenteweerken
had menigeen naar 't lachend land gelokt,
waar myriaden pinkelende bloemen
haar tooverglans om strijd ten tooge spreidden.
Antonio had ook de stad verlaten;
maar niet om 't schoone der natuur te aanschouwen,
noch om de borst met reiner lucht te sterken,
maar om er brood te schooien, brood voor Blanca,
die dag aan dag verzwakte, en - meer gebrek leed!

Hij was zoo moe: zoovele lange nachten
had hij geen oog geloken naast de kranke.
Hij was zoo moe! - Geen wonder moest het heeten,
dat hij dien dag als tegen wille speelde.
En waar hij in eene afspanning zich aanbood,
kreeg hij geen cent, zoo men hem niet de deur wees!
Wat moest men heden zich 't genot vergallen
door 't klagend liedje van dien kleinen schooier?

Toen nu de knaap - bedroefd - weer huiswaarts keerde,
moest hij voorbij een kleine bidkapel,
waar het naïef geloof der dorpbewoners
het beeld der Maagd met groen en was omsierd had.
Betrouwvol deed de kleine een schrede nader,
en knielde neer, en vouwde zijne handjes;
hij sloeg een kruis, en prevelde eene bede:
‘Ave Madona, Blanca heeft zoo'n honger;

[p. 402]

 

zij is zoo ziek, en ik kan haar niet helpen:

 

ik kreeg geen cent! O machtige Madona,

 

schud van uw kleed slechts een dier zilvren paarlen,

 

die gij toch niet behoeft, daar in den hemel,

 

en waarmee ik voor mijne zuster vleesch koop!’

 

En om de Maagd te beter te vermurwen,

 

bad hij opnieuw met halfgesloten oogen,

 

en stak de hand naar 't rijkgetooide beeld uit:

 

‘Ave Madona, Blanca heeft zoo'n honger!...’

 

 

 

Hij was zoo moe: zoovele lange nachten

 

had hij geen oog geloken naast de kranke.

 

Hij was zoo moe! - En waar hij zat te bidden,

 

was hij weldra in zachten slaap gezonken,

 

en droomde hij van glanzend zilvren paarlen,

 

die - blank als sneeuw - de blauwe lucht ontvielen.

Daar zonk de zon in stroomen gouds ten westen....
En stroomen gouds ontrolden ook den keeltjes
van 't vooglenheir, in 't groene loof verscholen.

Onmerkbaar traag, kwam - door het mul - een paartje....
Niet één van beiden vond een woord tot spreken;
want stap bij stap bekroesden zich hun zielen
door hemelgeur, dien 't windje zoevend wiegde,
door hemelklank, die sprankelde als een vuurwerk!
Niet één van beiden vond een woord tot spreken;
maar luide sprak hun in de borst een stemme
van een geluk, dat de engelkens benijden!

Onmerkbaar traag, kwam - door het mul - het paartje...

Zij waren thans de bidkapel genaderd.
- ‘Och Frederik! die arme, vreemde jongen!’
sprak 't meisje zacht, door medelij bewogen.
En kwistig als 't verliefden enkel kunnen,
lei Frederik in 's jongens open handjen
een zilverstuk, en ging toen weer zijns weges,
bij hemelgeur, dien 't windje zoevend wiegde,
bij hemelklank, die sprankelde als een vuurwerk!

Een korte poos mocht 's knaapjes droom slechts duren...
Maar hoe - die droom?... - 't Was dan geen droom, maar waarheid?

[p. 403]

 

- ‘O dank, Madona!’ kreet de kleine juichend,

 

‘dat gij mijn bee voor zusje-lief verhoord hebt:

 

wij zijn gered! O dank, o dank Madona!’

 

 

 

Hij was zoo moe! - Maar ijlen deed hij, ijlen,

 

naar stad terug, - den zolder op, - naar binnen!

 

 

 

De zilvren maan bescheen den vunzen stroozak,

 

waar Blanca lag, de teere, bleeke Blanca.

 

 

 

- ‘Zie, zuster, zie!’ kreet blij Antonio:

 

‘dat gat mij op mijn bidden de Madona -

 

voor u! Neem aan! -’

 

Hij duwde 't zilverstuk

 

haar in de hand; maar och! - die hand! -

 

Als marmer

 

zoo koud was zij.

 

Het meisje was bij moeder!

 

 

 

De zilvren maan bescheen den vunzen stroozak,

 

waarop zoo vaak het meisje lag te staren

 

naar 't hoekje blauw, terwijl haar broertje speelde:

 

Kennst du das Land, wo die Citronen blüh'n?

Gent, 10ⁿ Augustus 1888.