De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 18

Kroniek.

Letter- en tooneelkunde.

- De voorafgaande, omvangrijke arbeid tot bezorging eener nieuwe geïllustreerde uitgaaf van de werken van J. Van den Vondel - indertijd uitgegeven door M.J. Van Lennep - is thans zóóverre gevorderd, dat weldra het eerste deel bij den heer A.W. Sythoff te Leiden het licht zal zien.

Gelijk vroeger werd gemeld, zal deze nu door den heer J.H.W. Unger, archivaris te Rotterdam, die door zijne Bibliographie over Vondel zich in de Vondel-literatuur zoo gunstig heeft doen kennen. - herziene uitgave worden opgenomen in Sythoff's zoo gezochte ‘franken-editie,’ waarin de werken van Van Lennep en Cremer reeds voorkomen.

Deze nieuwe uitgave zal verschijnen in series van 6 deeltjes, doch niemand is verplicht zich voor het geheel te verbinden.

Intusschen is het met Vondels werken niet enkel bij eene herziening gebleven, maar zijn ze door den heer Unger ook bijgewerkt in verband met datgene, wat sedert Van Lennep zijne zoo belangrijke uitgave bezorgde, omtrent Vondel en zijne werken nader is bekend of ontdekt geworden.

De tekst wordt zoo nauw mogelijk naar de oorspronkelijke, eerstbekende uitgaven gevolgd, terwijl de noten en ophelderingen eveneens met de meeste zorg zijn bewerkt.

De gedichten zullen worden gegeven in eene chronologische volgorde. De drie eerste deeltjes bevatten o.a.: I. Gysebreght van Aemstel en Elektra. - II. Pascha, Den Gulden Winckel en De Vaderen. - III. Vorstelijke Waranda der Dieren.

Ook de plaatjes zullen naar de oorspronkelijke uitgaven worden weergegeven. Aangezien de kunst in het reproduceeren daarvan in den laatsten tijd zulk eene zeldzaam hooge vlucht genomen heeft, is de uitgever in de gelegenheid de menigte afbeeldingen het geheele werk door te doen opnemen voor weinig geld, nl. tegen eene geringe verhooging van slechts tien cents per deeltje.

[p. 340]

Het geelachtig getint papier, dat voor deze uitgave gekozen is, leent zich uitstekend voor de illustraties.

Het geheel belooft - niettegenstaande den zeldzaam lagen prijs, waarvoor het verkrijgbaar wordt gesteld - inderdaad een prachtwerk te worden, beantwoordende aan de tegenwoordige eischen der typographie en den dichter waardig.

In verband daarmede zal de uitgever, voor wie zulks verlangen, voor elk deel, eveneens tegen zeer billijken prijs, een band verkrijgbaar stellen, uitgevoerd in het eigenaardig karakter van het zelf en dus daarmede één geheel vormende.

Wat velen bovendien niet minder welkom zal zijn en daarbij de waarde van het geheel niet weinig verhoogt, zijn de woorden, waarmede Vondel door diens bekenden bewonderaar prof. dr. Jan Ten Brink met deze uitgave opnieuw bij onze landgenooten wordt ingeleid.

Moge de Leidsche uitgever ondervinden dat Ten Brinks waardeering bij duizenden weerklank vond in de twee deelen van Nederland.

- Van het Woordenboek der Nederlandsche Taal, door M. de Vries, L.A. te Winkel, E. Verwijs, P.J. Cosijn en A. Kluyver, imp. 8^o ('s Gravenhage en Leiden, Nijhoff, Thieme, Sijthoff) zijn tot hiertoe verschenen: 1^e reeks, letter A. - Alvolmaakt. Een deel volledig (CXXVII bl. 880 Gz.) en twee aflev. 1864-82. 3^e reeks, letter G. - geslepen. Elf aflev. 1872-87. 2^e reeks, letter O. - Onderrichten. Negen aflev. 1869-76.

Prijs: Guld. 32.11

- De Koninklijke Belgische Akademie heeft in zitting van 9 Mei den ‘prijs de Keyn’ van 1500 franks, toegekend aan professeur J. Stecher, van Luik, voor zijne Fransche Geschiedenis der Nederlandsche Literatuur in België.

Een prijs van 1000 franks voor de beste Duitsche spraakleer viel ten deel aan den heer Pol de Mont, leeraar bij het Antwerpsch athenaeum, voor een werk, dat op den titel den naam van Pol de Mont draagt en dien van Hebbel, leeraar in de Hoogduitsche taal aan zelfde athenaeum.

- Koninklijke Vlaamsche Akademie. - Van de Verslagen en mededeelingen verscheen de 1^e aflevering: Januari-April 1888. Onder de letterkundige bijdragen in deze aflevering opgenomen, bemerken wij: het tweede deel van het gedicht Van Maerlant, door Em. Hiel; De Schelde Vrij, zanggedicht, door Frans Willems; eene Verhandeling over Anthoon van Hernest, Remigius van Eertborre en Frans Amelry, Nederlandsche schrijvers uit de eerste helft der 16^e eeuw door H. Sermon; en Willem Ogier en zijn tijd, door D^r A. Snieders.

Deze aflevering sluit met een warme en welverdiende hulde aan het onlangs overleden eerelid, doktor Renier Snieders.

De tweede aflevering (Mei 1888) geeft verslag over de zitting van 16 Mei; en bevat eene belangrijke studie over ‘de Taalstrijd in het land van Wallis,’ door M.A. Prayon-Van Zuylen, briefwisselend lid.

[p. 341]

- Akademie van Oudheidskunde! - De Akademie van Oudheidskunde heeft in hare zitting van Zondag, 3 Juni, na de lezing van het proces-verbaal der vorige zitting, de kennisneming der briefwisseling en der verschillige belangwekkende mededeelingen, zich beziggehouden met het drijeeuwfeest van Plantijn.

Ten gevolge van eene mededeeling van M. Max Rooses, heeft de Akademie haren ondervoorzitter, M.Ch. Ruelens en haren secretaris M. den generaal Henrard afgevaardigd om deel te maken van eene kommissie gelast met het opmaken van een ontwerp om aan de overheden te onderwerpen

M. Bamps heeft eene memorie nedergelegd: Objets principaux trouvés dans les substructions fouillées à Neêrhaven et Reckheim; les monnaies exceptées.

De Akademie heeft vervolgens verschillige maatregelen genomen aangaande het oprichten van het grafmonument van den Antwerpschen geschiedschrijver Lodewijk Torfs.

Het overige der zitting werd besteed aan het onderzoek van het wetsontwerp voor ‘het behoud der merkwaardige gebouwen in België en het herzien der statuten van de koninklijke kommissie van Monumenten.’

Het ontwerp werd met eenparigheid van stemmen aangenomen en zal aan het Staatsbestuur en aan de Kamers overgemaakt worden.

- De oudheidskundige en muziekkenner Edm. Van der Straeten en de beeldhouwer Hambresin, zijn tot ridders der Leopoldsorde benoemd.

Prijskampen.

- Het bestuur van DE PORTEFEUILLE, Kunst en Letterbode, looft uit: Een prijs van 100 gl., een premie van 50 gl. en een premie van 10 gl. voor een oorspronkelijk episch gedicht, in te zenden vóór 1 November 1888, aan de redaktie van de Portefeuille te Amsterdam.

Van de inzendingen zullen eenige, naar keuze der redaktie, achtereenvolgens in de Portefeuille worden opgenomen (zonder dat echter de volgorde de waarde aangeeft), en de geabonneerden zullen worden uitgenoodigd, bij meerderheid van stemmen uit te maken, aan welke gedichten de prijs en de premiën zullen worden toegekend.

De inzendingen moeten voorzien zijn van een motto en een korrespondentie-adres, en ze moeten geschreven zijn door een andere hand dan die des opstellers.

Alleen vorm en inkleeding moeten oorspronkelijk zijn, de stof kan ook bijv. aan Froissard, Chrestien de Troyes of Soeteboom, of aan eenige Italiaansche, Fransche, Engelsche of Duitsche verzameling verhalen ontleend zijn; de omvang wordt geheel vrijgelaten.

- Toonkunde.

- Vlaamsche kunst te Londen. Wij vernemen een nieuws, dat voor onze Vlaamsche nationale kunst zeer vereerend is.

[p. 342]

Lucifer, het oratorio van onzen Peter Benoit, woorden van Emanuel Hiel, zal op 16 Januari van het komende jaar uitgevoerd worden te Londen, in de Albert Hall, door de beroemde zangmaatschappij Royal Choral Society.

Lucifer werd de eerste maal uitgevoerd te Brussel, in September 1867.

M. Fétis, de bestuurder van het konservatorium, zegde alsdan: dat grootsche werk zal geheel de wereld door bewonderd worden.

Zijne voorzegging wordt bewaarheid. Reeds is het prachtig oratorio uitgevoerd in de voornaamste steden van België, in Holland en in Parijs. Binnen eenige maanden wordt het in Londen gezongen en verder wordt er gesproken van uitvoeringen in Italië en Duitschland.

Sterfgevallen.

- D^r Nolet de Brauwere. - Donderdag, 21 Juni, is D^r Nolet de Brauwere, te Vilvoorden overleden. Hij had den ouderdom van 73 jaar bereikt; hij was geboren den 25 Februari 1815 te Rotterdam.

Reeds in 1825 kwam hij naar België ter kostschool, deed zijne studiën te Leuven en vestigde zich, na afloop van deze, te Brussel en later te Vilvoorden. D^r Nolet de Brauwere was een man met goede klassieke studiën, veel belezenheid en grondige letterkundige wetenschap.

Weinigen hadden, zelfs tot in de laatste dagen zijns levens, een scherpen geest. Meer dan één geschrift dat hiervan getuigenis aflegt, bestaat in onze letterkunde. Als kritikus stond hij op den eersten rang, ofschoon men niet altijd met zijne bemerkingen kon instemmen.

D^r Nolet de Brauwere was een grondig taalgeleerde.

Reeds in 1840 gaf hij uit Noami, een gedicht, een jaar later Ambiorix. Wij kennen verder van zijne begaafde pen Dichtluimen (1842); Ernst en Boert (1847); Zwart of Wit (1847); het Pausdom (1860) en in proza Een reisje in het Noorden (1843); Redevoeringen, enz. Zijne gedichten en proza vormen vijf deelen.

In alle Vlaamsche en Hollandsche tijdschriften en jaarboekjes komen bijdragen voor van zijne pen.

De overledene was lid der Koninklijke Vlaamsche Akademie, ridder der Leopoldsorde en der orde van den Nederlandschen Leeuw, kommandeur der orde van de Eikenkroon en van verschillende buitenlandsche orden; lid der Académie royale, enz.

- De heer Jan Van der Plaetsen, kunstschilder, gekend door zijne schildering van de kapel der Graven van Vlaanderen te Kortrijk, en door het schilderen van het Laatste Oordeel in gemelde stad, is zaterdag te Ukkel overleden. Hij was geboortig van Gent.

- De Nederlandsche Letterkunde heeft een groot verlies gedaan. De heer Karel Vosmaar, geboren den 20 Maart 1826, is overleden te Montreux den 13 Juni 1888.

[p. 343]

Door zijn dood, zegt de Portefeuille, is eene plaats ledig geworden, die voor het oogenblik door niemand kan worden vervuld. Vosmaar toch mocht geacht worden, als hoogepriester der letterkundige kunst, de fraai letteren te doen eerbiedigen, door erkenning te vorderen voor de studie ter wille dier kunst. Niemand zooals hij, kon eene zoo grondige kennis der beeldende kunst aanwenden bij de beoefening der letterkunde. Voor hem waren bij zijnen letterkundigen arbeid vorm en kleur geen woorden, maar vruchtbare gedachten.

Het nageslacht zal, gelijk thans tijdgenoot en vreemdeling doen, met lof en bewondering gewagen van de schoone werken, die hij aan Rembrandt, aan Frans Hals, en aan Cornelis Troost wijdde, zal spreken over Amazone, dat ongetwijfeld eenmaal, in zeer vele talen vertaald, internationaal eigendom zal worden.

Maar ook zij, die geen dezer werken grondig kennen, zullen, zoo zij de letteren ernstig beoefenen, zijn zegenrijken invloed hebben ondervonden. Hij heeft door kleiner geschriften (saamvergaard tot een bundel Over Kunst) door populaire werken (de Kunst in huis) of door biographieën (De Schilderschool en Nederlandsche Schilders) de aandacht der natie gevestigd op den schat harer penseelkunst: de opvoedende waarde en kracht der beeldende kunst en de beteekenis van de kunst voor het dagelijksch leven.

Hij was het, die altijd jong, van geenerlei nieuwe richting of beweging afkeerig, die huldigde en steunde, wanneer zij dit verdiende, maar ze onberispt en onaangevallen liet voor wat ze was, wanneer de innerlijke waarde ontbrak.

De Spectator was inderdaad het Kapitool, waar Vosmaer wel geen lauwerkransen uitreikte, maar waar hij toeliet, die hij eene wijding waardig achtte. Hij ontdekte het genie en hij steunde en leidde het, waar hij kon.

De adel der kunst vond in hem zijn vertegenwoordiger.

Nooit afstootend en altijd jong, trad hij zelf steeds verjeugdigd op; zijn Londinias vervulde oud en jong met de frischheid die er afstraalde, en later deed Nanno hetzelfde en hij volbracht het wonderwerk, dat hij den Ilias vertaalde en Homerus zóo deed lezen, dat herhaalde herdrukken, zelf een goedkoope druk mogelijk werden.

Bij al zijne studie en zijn kritische scherpzinnigheid was hij een man vol gevoel, bij al zijne kennis een man van de grootste bescheidenheid. Zijn Vogels van diverse Pluimage legt een even heerlijk getuigenis af van den adel van zijn hart als van de reinheid en zachtheid van zijn gemoed en de diepte zijner kennis.

De slag, die ons in Vosmaar's overlijden treft, is voor 't oogenblik onherstelbaar.

Verheffe zich spoedig een man, die op waardige wijze den koningsmantel vermag te dragen, die aan de schouders van den grooten doode is ontgleden.

[p. 344]

Nieuwe Uitgaven.

-	Joost Van den Vondel. - Verslag der Antwerpsche feesten ter gelegenheid der 300^e verjaring van Vondels geboorte, benevens zeven studiën over het leven en de werken van Nederlands groot sten dichter, door Gustaaf Segers. Antwerpen, Drukk. H. en L. Kennes. (Niet in den handel).
-	Plan van den grooten Wederlandschen Wedstrijd voor Wetenschap en Nijverheid, met eene kaart van Brussel en 20 stadsgezichten, vergezeld van een beschrijving. Brussel, maatschappij de Internationale Kunstdrukkerij. Prijs: 0.50 fr.
-	J.J. Cremer. Volksuitgaaf. Betuwsche novellen. Een reisgezelschap. 10^e deel der volledige Uitgaaf. Antwerpen, Jan Boucherij. 326 blz. Prijs: gebonden 1.60 fr.; ingenaaid 1.00.
-	Biografisch Woordenboek der Noord- en Zuidnederlandsche letterkundigen. Nieuwe, gansch omgewerkte uitgaaf, bijeengebracht door J.G. Fredericks en J. Jos. Van den Branden. Afl. 1, 64 blz. over 2 kolommen. Volledig in 15 afl. Antwerpen, Jan Boucherij. Prijs per afl. 2.00 fr.
-	Willem Ogier, door Arthur Cornette. In 8^o, 16 blz. met portret. (Niet in den handel; overdruk uit De Vlaamsche School). Antwerpen, Druk. J.E. Buschmann.
-	Volledige Werken van D^r Aug. Snieders. Afl. 30-33. Antwerpen, Van Os-De Wolf. Prijs per afl. van 16 blz. 0.10 fr.
-	Geïllustreerde Encyclopedie. Afl. 243-244. Blz. 177 tot 272 van het 16^e deel. Amsterdam, Uitgeversmaatschappij Elsevier. Prijs per afl. 0.50 fr.
-	Charles Dickens geïllustreerde werken. Volledig in 100 afl. aan 0.60 fr. elk. Afl. 72, vervolg van Samuel Pickwick. Verkrijgbaar te Antwerpen, bij Jan Boucherij.
-	Simon Stevin, koor in 4 stemmen, woorden van vrouwe Courtmans-Berchmans, muziek van Edward Gregoir. 7 blz. Antwerpen, druk. Jos. Dirix.
-	Schoolzsang. Verzameling van een-, twee- en driestemmige liederen, feest- en gelegenheidszangen, ten gebruike der onderwijsgestichten van lagere en middelbare graad, door Jules Daems, bestuurder der stedelijke muziekschool van Deinze. Roeselare, Jules De Meester-Van Nieuwenhuyse, 16 blz. woorden en muziek. Inhoud: 1. Bij het Naamfeest des bestuurders, tweestemmig koor met solo en duo, 6 blz. - 2. Het Sijsje, romance, 4 blz. - 3. De speeltijd, eenstemmig koor, 3 blz. - 4. Op Moeders Naamfeest, tweestemmig koor met solo, 4 blz.