De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 18

[p. 76]

Twee tentoonstellingen

I. Arte et labore

Loom en zonder lust toog ik naar de Verlatzaal; tevreden, verrukt kwam ik er vandaan.

Ik had veel schoons gezien, ja, vóor meer dan een stuk echt kunstgenot gesmaakt zelfs, in aanmerking genomen natuurlijk, de betrekkelijke jeugd der schilders en beeldhouwers als zoodanig.

Het is mijne gewoonte niet, te spreken over alwat men tentoonstelt. Ik gewaag slechts van het beste, het schoonste, het eigenaardigste; van hetgeen zich in den grooten hoop onderscheidt door de eene of andere buitengewone hoedanigheid. Kortom ik vermeld slechts de uitverkorenen en zwijg van de geroepenen, altijd van ons standpunt uit beschouwd. Nooit vergeet ik opzettelijk, en waar ik niet loven kan, daar houd ik liever den mond dicht.

De heer Timmermans werd zeer opgemerkt door de gewetensvolle afwerking zijner drie schilderijen, waarvan de Naaisters, dat ook ik de grootste verdiensten toeken, al spoedig eenen benijdenswaardigen kooper had gevonden. Ik sta in beraad, wat ik meest zou prijzen, het vertrek of de figuren. Beide waren uitmuntend gezien en con amore gepenseeld.

De Hertoetser en In de drooge Dok zou men aan eene andere hand hebben kunnen toeschrijven. De eerste hadden wij elders nog gezien, en toen evenals thans beviel ons daarin voornamelijk, naast de zorgvuldige teekening, de malsche en toch krachtige kleur. Wat de tweede betreft, wij vonden er den toets wat hard van, alhoewel zij niet minder getuigde voor des kunstenaars bedrevenheid in den stiel.

De heer Van Aken had ditmaal zes stukken uitgepakt!... Ze waren wel wat eentoonig, altemaal te zamen beschouwd; maar al heeft men slechts éene snaar op zijnen boog, als 't eene goê is, kan men immer nog doeltreffen. Doch zijne kennis der doorzichtkunde faalde soms of speelde hem parten, en zijne kleuren schenen hier en daar met water in stede van

[p. 77]

met olie gemengd. Zijn Binnenzicht, Bij den Wever en De Spinster waren echter zeer verdienstelijk.

Van den heer Mortelmans, die ook twee bevallige Fruitstukken tentoonstelde, was zijne Krijtleurster het beste wat hij ooit maalde. Nu mogen wij stellig nog veel schoons van hem verwachten.

Enkele landschappen waren voortreffelijk, bijzonderlijk die van de heeren Verdonck, Brosens en Delderenne. Des laatsten twee puikstukken: Vijver in het Bosch en Naderend onweder, mogen zelfs de vergelijking doorstaan met menig doek, door de hand eens meesters geteekend.

Het Voorhof eener Pachthoeve van den heer Looymans mocht een uitmuntend paneeltje heeten in alle opzichten. Verder waren er goede genrestukken van de heeren Kokken, Halle, Dierckx, Nahon en anderen.

Grooten lof boven velen verdient de heer De Smedt, wiens Koopman in schilderijen algemeen de parel van de zaal werd genoemd. Vooral onder betrekking van coloriet was 't al wat men wenschen kon.

De beeldhouwkunst werd vrij wel vertegenwoordigd door fraai werk van den heer Best, 'nen leerling van Frans Joris, die zijnen meester eer aandoet. Benevens een marmeren borstbeeld had hij nog vier stukken in gebakken aarde uitgestald, welke alle te zamen het kenmerk van talent dragen en voor de toekomst veel beloven.

II. Emil Claus.

Deze reeds befaamde kunstenaar moet buitengewoon gemakkelijk werken. Immers, hij kon alweer 24 schilderijen te bewonderen geven, dat is 't woord, want onbeduidende zaken laat hij wijselijk niet buiten zijn atelier gaan.

Geen bezoeker die niet onder de betoovering geraakte der heerlijke poëzie, welke van de prachtige verzameling uitging, en geene hulde bracht aan den fijn bewerktuigden mensch, den gevoeligen dichter en bekwamen kunstschilder, die er zijne ziel had in uitgestort.

Er zijn dan toch nog artisten, die Vlaanderen schoon en in

[p. 78]

de Vlaamsche natuur hunne begeestering vinden! Wanneer zullen de Vlamingen hun land en hunne taal eens altemaal zoo vurig beminnen als de Duitschers, de Engelschen en de Franschen de hunne?... Ach! waren er meer Emil Clausen!

Een woord nu over de allerbeste zijner schilderijen.

De Vlaswiedsters is niets meer noch min dan een meesterstuk, waarmee ons gemeentebestuur de stedelijke verzameling zou moeten verrijken. Een twaalftal vrouwen en mannen zijn bezig met het pas opschietend vlas van onkruid te reinigen. Ehwel, slechts de ervaren hand van den heer Claus was in staat om zulke verbazende verscheidenheid daar te stellen in gelaatstrekken, houding en gebaar van zooveel figuren. Elk is een type.

De Herfst is eene bezielde fotografie eener brok natuur, schoon en waar te gelijker tijd.

Novembernevel beviel ons insgelijks uitermate. Die eindelooze weide met haar grazend vee, die van kille vochtigheid verzadigde lucht, het schilderachtig groepje van jonge en oude herders, die daar zitten of staan te bibberen rond een houtvuurtje, dat niet opvlammen wil: wees zeker dat het een beeld is uit de Camera obscura eens kunstenaars.

De Distels, Leieboorden, Janneken en Mieken, Bij Winterdag en Weg in 't Koren, welke fraaie stukken alle vijf! Men zou de bezitters er van benijden, als dat zoo leelijk niet ware.

De Baanwachter wierp eenen vreemden toon tusschen de min of meer bekende noten, maar geenen wanluidenden evenwel. Hoe uitstekend was de diepte daar aangebracht!

Een Minnepraatje is mede een uitmuntend tafereel, een verrukkelijk hoekje, gestoffeerd met twee zeer nauwkeurig opgemerkte figuren, vol belang.

De Koewachters - een oude en een jonge - trokken ook aller aandacht door de schalksheid, die er uit sprak.

Een heerlijk landschap droeg voor titel Het Opkomen der Maan terwijl de schilder zijne ervarenheid in het levendig weergeven van loof en bloemen aan den dag legde in Bij de oude Brug.

‘Een allerliefst paneeltje’, een ‘echt dichterlijk stukje’, zoo noemde ieder dat arme meisje, dat daar droomend tusschen de rijke korenaren doorwandelde. Als effect was 't heel aardig.

Eindelijk willen we nog in ieders herinnering terugroepen het waarlijk schoone doek In den Hooitijd. Met het oog daarop

[p. 79]

moest elke bezoeker erkennen: Stellig, Emil Claus is niet alleen een zeer talentvol schilder, maar tevens een natuurdichter van hooge waarde.

Wij danken onzen goeden vriend Claus voor het rijk genot, dat hij ons verschafte en roepen hem een hartelijk ‘tot weerziens!’ toe.

Frans Van Cuyck.