De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 17

[p. 525]

Kroniek.

Letter- en tooneelkunde.

- Goedkoope uitgaaf der werken van J.J. Cremer. Op blz. 496 van deze aflevering deelen wij, met toelating van den uitgever A.W. Sijthoff te Leiden, de levensschets mede van den gekenden Nederlandschen novellist Cremer. Zij werd geschreven door D^r Jan ten Brink, ter gelegenheid van de nieuwe uitgaaf van Cremers werken. Wij roepen de aandacht onzer lezers op deze goedkoope editie, welke in 12 deelen elk van ruim 400 blz., zal volledig zijn. Het eerste deel behelst den roman Dokter Helmond en zijn vrouw en telt niet min dan 424 blz. De prijs per deeltje is slechts 1 frank. Het zal wel onnoodig zijn bij onze lezers nog den lof te maken van den schrijver der Betuwsche novellen en andere meesterstukjes. Ook zijn wij overtuigd, dat deze frankeneditie bij het Nederlandschlezend publiek denzelfden bijval zal genieten als de volksuitgaaf der werken van J. van Lennep, welke aan dezelfde voorwaarden bij A.W. Sijthoff verscheen en op meer dan 10000 exemplaren verkocht werd.

- Het tooneelgezelschap van den Nederlandschen Schouwburg van Antwerpen is nagenoeg hetzelfde gebleven als verleden jaar. De enkele nieuwe aanwerving is die van Mej. J. Stevens, voor de dramatische rollen, in vervanging van Mevr. van den Berg, welke van de tooneelloopbaan afziet zooals wij vroeger bekend maakten. Gastvoorstellingen van Mevr. Catharina Beersmans en M. Louis Bouwmeester worden aangekondigd.

De schouwburg opende zijne deuren met de Vondelfeesten en de opgevoerde stukken waren den 1^en dag, dezulke welke betrekking hebben op Vondel, o.a. het zeer verdienstelijk, naar den naam des dichters getiteld tooneelspel van Van Peene. Hierin vond Mej. Steven al dadelijk gelegenheid haar talent te doen gelden in de hoogstondankbare rol van Anna en verwierf stande pede de vooringenomenheid van het publiek, dat haar dapper verwelkomde en toejuichte. Wij hopen dan ook dat deze dame door haar spel de gunst der toeschouwers steeds moge waardig blijven.

De tweede, de galavertooning, bestond uit Vondel's landspel De Leeuwendalers en eindigde met de onthulling van

[p. 526]

's dichters borstbeeld. - Eene uitvoerige beschrijving van dit landspel geven, valt niet in ons bestek. Enkel wijzen wij er op hoe dit stuk aan velen onzer spelers de bewijzen gaf dat zij zich aan andere stukken dan Duitsche possen of Fransche dramas mogen wagen en dezelve met eere kunnen vertolken. Dit zij een wenk aan den bestuurder om de vaderlandsche treurspelen voor het tooneel te benuttigen.

Op aanvraag van vele kunstliefhebbers werd eene tweede opvoering der Leeuwendalers gedaan.

De Heer Frans Gittens leverde een nieuw treurspel Parisina, dat met veel bijval werd ten aanschouwe gebracht. Verschenen bij Julius Vuylsteke te Gent.

- Oude Vrijsters is de titel van een nieuw tooneelwerk van Rosier Faassen, datte Rotterdam gespeeld werd.

- De openingsvertooning van den nieuwen Schouwburg te Brussel had Zaterdag, den 1ⁿ October, plaats.

Eene gelegenheids-cantate, van dichter Em. Hiel en P. Benoit, werd uitgevoerd, en een bedrijf van de schoone oorspronkelijke drama's Lena, door D. Delcroix, en Jane Shore, van F. Gittens.

Mej. Beersmans, die hierin de hoofdrol vervulde, heeft tevens een gedicht door Jan Van Beers voorgedragen.

- Verschenen: Stemmen uit het hart, gedichten door Omer Wattez. Het werkje bevat: De droom eener moeder. - De hut in 't woud. - Lente en Liefde. - Lentefantazie. - Treurige zaak. - Hou en trouw, benevens eenige kleinere stukjes verzameld onder den titel: Knoppen en Blaadjes. Het werkje is verkrijgbaar in den boekhandel J. Vuylsteke, aan 2 franken.

- Wazenaar (Dr. Amand De Vos) heeft een werk laten verschijnen, getiteld Prijskamp en Academie. Met het Woord vooraf bestaat het XIV-210 blz. en is verkrijgbaar, tegen 2.50 fr., bij den schrijver, Coupure, 233, Gent.

- Verschenen: De 1^e aflevering der goedkoope prachtuitgave van Jacob Cats' werken, in klein folio formaat, geïllustreerd met circa 200 platen naar de staalgravuren van Kaiser en met ophelderingen van Wolterinck. Compleet in 45 wekelijksche afleveringen à 65 Centiemen en betaalbaar in 9 termijnen à fr. 13.25. Men schrijft in bij den boekhandelaar Jan Boucherij, Antwerpen.

- In den loop van dezen winter zal een werk van den heer H. Haerynck waarschijnlijk in twee deelen, verschijnen

[p. 527]

over Boendale. Daarbij worden ook Hein van Aken, Jan de Weert enz., in een woord, de heele didactische school van Van Maarlant behandeld, de mystiekers uitgezonderd, die feitelijk eene op zich zelve staande school vormen, althans wat den inhoud hunner werken betreft.

- We melden met genoegen, dat het stedelijk bestuur van Antwerpen eene jaarlijksche toelage van frs. 100 beschikbaar stelt, voor het groot Woordenboek der Nederlandsche Taal, van Dr. M. De Vries.

- Wij vernemen, dat Een hompje Kaas, blijspel in één bedrijf door Pol Anri, rot het genot eener tooneelpremie is toegelaten. Onze lezers zullen zich herinneren, dat dit werkje in ons tijdschrift is verschenen

- Vondel te Keulen herdacht. - Mevrouw Lina Schneider te Keulen bereidt, zooals bekend is, daar, ter stede, Vondelfeesten voor bij gelegenheid van 17 November a.s. Gaarne voldoen wij aan haar verzoek en sporen onze lezers aan, in zoo ver hiertoe in staat en lust gevoelende, de plechtigheid zooveel mogelijk door hunne aanwezigheid luister bij te zetten.

Vlaamsche belangen.

- Het grievencomiteit van De Vrije Vlamingen stuurt ons volgend stuk, waaraan wij gaarne plaats verleenen:

- Vlaamsch in de Gemeentebesturen. - Het volk kiest zijne vertegenwoordigers voor beide kamers, voor provincie- en gemeentebesturen; de gekozen moeten 's volks rechten en vrijheden, gelijk van welken aard zij ook wezen mogen, eerbiedigen en verdedigen. En onder alle volksrechten bekleeden, voor ons, Vlamingen, onze taalrechten de eerste plaats.

En nochtans hoevele gemeentebesturen zijn er niet, die onze taal en hare rechten miskennen en onder de voeten trappen?

Er zijn gemeentebesturen die in opene zitting eene vreemde, voor 't volk onverstaanbare taal voeren; die hunne briefwisseling uitsluitelijk in het Fransch houden en tot den gemeentestempel toe, verfranscht hebben.

Aan die gemeentebesturen vragen wij letterlijk met den ouden slenter af te breken en gansch hun bestuur te vervlaamschen.

Er zijn gemeentebesturen die deels Fransche, deels Vlaamsche briefwisseling houden, nu eens den Franschen dan weer den Vlaamschen stempel gebruiken.

Aan die besturen vragen wij het afschaffen van den Franschen

[p. 528]

stempel en het invoeren van eene uitsluitende Vlaamsche briefwisseling.

Er zijn eindelijk gemeentebesturen die de belangen hunner ingezetenen, de plichten van hun ambt inziende, hun bestuur, op eenen gansch Vlaamschen leest hebben geschoeid.

Aan deze besturen, onze beste gelukwenschen, onzen besten dank.

Sterfgeval.

- Désiré Delcroix, de gekende en geachte Vlaming, te Deinze den 23 September 1823 geboren, is op 3ⁿ October 1887 te Schaarbeek overleden. Hij was ridder der Leopoldsorde, van den Nederlandschen Leeuw en van de Eikenkroon, hij was vereerd met het burgerlijk kruis van 1^e klas; sedert jaren vervulde hij het ambt van afdeelingsoverste bij het Ministerie van Landbouw, Nijverheid en Openbare werken; hij werd, bij hare stichting, lid der Koninklijke Vlaamsche Akademie benoemd.

Désiré Delcroix mag aanzien worden als een der schoonste figuren van onzen Vlaamschen strijd. Het was grootendeels aan hem te danken dat het Vlaamsch bureel bij het Ministerie tot stand kwam, hetwelk zooveel diensten aan onze Beweging heeft bewezen. Jonge letterkundigen, en ook vele andere, hebben verplichtingen aan hem, die zijn aandenken in eere zullen doen voortleven; want Delcroix was de dienstvaardigheid zelve.

Bij vele letterkundige congressen was hij de vertegenwoordiger van het Belgisch staatsbestuur, een bewijs van vertrouwen en achting, hem door verschillende ministeries geschonken.

Als schrijver kennen wij van hem twee romantische verhalen, Geld of Liefde en Morgen, Middag en Avond; de Familietwist, drama: Drie dagen uit de geschiedenis van België, het alom gekende tooneelstuk Lena en het bekroonde drama Filipina van Vlaanderen, dat te Brussel met zooveel bijval gedurende bijna een jaar vertoond werd.

Nieuwe Uitgaven.

Makamen en Ghazelen. Proeven Oosterscher Poëzie door Jan Ferguut. Tweede druk, met het portret van den Dichter: 4^e formaat, 134 blz. met omlijstingen en versieringen. Roeselare, De Seyn-Verhougstraete Prijs: 7.30 fr.