De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 17

[p. 321]

Een bange nacht.

Het is al lang geleden - ik was slechts een knaap van twaalf jaar - doch ik herinner het mij nog zoo goed, alsof het gisteren gebeurd ware.

‘Ik ben den Zeeduivel tegengekomen,’ zeide vader tot moeder, toen hij 's middags te huis kwam; ‘en hij heeft mij ge vraagd, of hij, voor een enkelen keer, hier mocht vernachten.’

Zeeduivel!... Iedereen begrijpt gemakkelijk dat ik, bij het hooren van dezen naam, vreemd opkeek en nieuwsgierig de ooren spitste.

‘Is hij weer in de stad!’ riep moeder uit, en sloeg van verbazing hare handen ineen. ‘Hoe durft hij het wagen!’

‘Hij scheen in 't geheel niet op zijn gemak, hoewel hij mij verzekerde, dat hij niets te vreezen heeft. Bij middel van valsche papieren doet hij zich voor een Amerikaan, met name John Curter, doorgaan. In alle geval, hij zal ons niet lang lastig vallen, want morgen reist hij terug naar Nieuw-York.’

‘En hoe ziet hij er uit? Is hij veel veranderd?’

‘Neen, hij is nog altijd hetzelfde ruw beest,’ antwoordde vader wrevelig. ‘Ik had grooten lust om vlakaf te weigeren hem te ontvangen.

Geheel dien middag rolde het gesprek mijner ouders over den Zeeduivel, zoodat ik, toen vader terug naar zijn werk moest, eenigszins bekend was met den stichtelijken levenswandel van onzen toekomstigen gast.

_* * _*

Hij heette eigentlijk Frans Senters, en was een verre bloedverwant mijner moeder.

Frans was nog bitter jong toen zijn vader overleed, en zijne ziekelijke moeder was te zwak om den wilden bengel in toom te houden. Op zestienjarigen ouderdom ging hij als kajuitjongen naar zee, en er verliepen eenige jaren, zonder dat men in zijn geboortedorp Aardegem, dat een paar uren van Antwerpen ligt, iets van hem hoorde of zag. Er begonnen reeds geruchten te loopen dat zijn schip met man en muis vergaan was, en zijne moeder, die een winkeltje had opgericht en goed den kost won, was sinds lang ongerust over hem, toen hij eensklaps voor den dag kwam. En hij zette het dorpje, waar het anders zoo vredig toeging, geheel in rep en roer.

[p. 322]

Grijsaards bespotten, jongelingen tergen en meisjes beleedigen, daarin vond hij zijn grootste genoegen. Zelden ging dan ook een dag voorbij, zonder dat hij twist kreeg en slag leverde. Hij dronk als een Pool, en braakte zulke helsche godslasteringen uit, dat menige dorpeling stellig geloofde, dat hij van den duivel bezeten was. Algemeen werd voorspeld: ‘Hij zal niet op zijn bed sterven: vroeg of laat geraakt hij aan de galg!’

Iedereen was blij toen hij vertrok, en sommigen wenschten uit den grond van hun hart, dat de Zeeduivel - zoo had men den dolleman gedoopt - spoedig door de haaien mocht verslonden worden.

Doch de haaien moeten daartoe de gelegenheid niet gehad hebben, want twee jaar later deed hij opnieuw zijne intrede binnen Aardegem. Hij scheen zeer in zijn voordeel veranderd. Nooit zag men hem dronken, het schimpen en plagen scheen hij verleerd te hebben, zelden ontsnapte hem een vloek. Zijne moeder kon den lof van haren voortreffelijken zoon niet genoeg verkondigen.

Helaas! zekeren morgen vond men de brave vrouw dood in hare slaapkamer - opgehangen aan den stijl van haar bed!

Frans werd aangehouden, als verdacht de misdaad gepleegd te hebben, doch aldra weer losgelaten, wijl het gerechtelijk onderzoek had bewezen, zoo 't scheen, dat de dood van vrouw Senters aan zelfmoord moest worden toegeschreven.

De Zeeduivel maakte al wat zijne moeder naliet te gelde, en trok naar Antwerpen, waar hij eenige weken vroolijk teerde en smeerde. Wat hij in 't vervolg misdreef, ben ik nooit recht goed te weten gekomen, doch zeker is het, dat hij voor langen tijd in de gevangenis zou geraakt zijn, indien hij er niet in geslaagd ware zich door de vlucht aan zijne straf te onttrekken. 't Was derhalve niet zonder rede, dat hij zich van valsche papieren voorzien had, eer hij opnieuw de Antwerpsche kaaien betrad.

_* * _*

De tafel stond dien avond juist gedekt, toen onze gast binnenkwam. Hij begroette mijne moeder met een onverstaanbaar gebrom, terwijl een soort van grijnslach zijn mond vertrok. Mij scheen hij in 't geheel niet op te merken. Hij was een lange, struische kerel, met een ouden zuidwester op en een versleten pijjakker aan; zijne broek stak in hooge, smerige laarzen.

[p. 323]

Onder het eten zat ik rechtover den Zeeduivel, zoodat ik hem goed kon opnemen. Dat hij dien dag veel jenever gedronken had, rook ik terstond aan zijn adem. Op zijn gelaat, door weer en wind gebruind en met een ruigen rosachtigen baard bezet, lag een norsche uitdrukking. Zijne wenkbrouwen waren gefronst, en daaronder rolden zijne oogen woest en onrustig als die van een roofdier. Ik kon mijne blikken niet van hem afwenden, en hoe meer ik hem bezag, hoe meer vrees hij mij inboezemde. Hij moest verbazend sterk zijn, want zijn hals was dik als die van een stier, en de handen mijns vaders waren, in vergelijking met de stevige knuisten des Zeeduivels, slechts kinderhanden.

‘Wanneer denkt gij nogmaals naar Antwerpen te komen, Frans?’ vroeg mijne moeder.

‘Ik geloof niet, dat ik er nog ooit een voet zal inzetten,’ antwoordde hij grimmig. ‘Nergens heb ik zulke vervloekte rakkers ontmoet als de Antwerpsche policiemannen. Ik kan hier niet door de straten gaan, of zij bezien me, alsof ik iets gestolen hadde. Als zij maar zoo slim zijn uit mijn vaarwater te blijven, of, bij den duivel! zij zullen van mijn mes proeven! Ik kan dat volksken niet lijden. Het moet u niet verwonderen, als gij den een of anderen dag hoort, dat ik een van die snaken den hals heb omgedraaid.’

Hij zegde dit met zulke vaste overtuiging, er lag een zoo diepen haat in zijn toon, en zijne oogen vonkelden zoo wild, dat ik er kippenvleesch van kreeg.

‘Zijt gij niet te Aardegem geweest, Frans?’ vroeg mijn vader na eene poos.

‘Te Aardegem?... Ik ging nog liever naar de hel!’ riep hij woest, en at gulzig voort.

_* * _*

Wij gingen vroeg naar bed.

Onze gast sliep in het vertrek dat naast mijn slaapkamerken lag. Dat hij zich zoo dicht in mijne nabijheid bevond, was mij verre van aangenaam. Rechtuit gezegd, ik was vol angst. Ik had mij in mijn bed zoo vast mogelijk tegen den muur aangedrongen, en durfde mij niet verroeren. Gedurig stond de Zeeduivel met zijn vervaarlijk gelaat voor mijn geest, en ik kon onmogelijk in slaap geraken.

Ik hoorde het op den naburigen toren middernacht slaan, en nog had ik geen oog gesloten.

[p. 324]

Opeens ging een geweldige schok door mijn lichaam. Nooit in mijn leven ben ik zoo hevig verschrokken. Ik hoorde een zacht gewrijf tegen mijne deur, als zocht iemand de kruk om ze open te doen. Vol bange verwachting hield ik mijn adem in...

Het was tamelijk duister in mijn kamerken; alleen op de deur viel het bleeke schijnsel der maan, dat tusschen de venstergordijnen binnendrong.

Zonder eenig gedruisch werd de deur geopend, en het maanlicht bescheen - den ruigen kop van den Zeeduivel! Zijne oogen keken loerend naar mij.

Ik kan niet begrijpen hoe het komt dat ik geen schreeuw gaf. Mijne tong was verlamd, ik lag als van den bliksem geslagen. Mijn hart klopte alsof het uit mijn boezem ging springen, en ik voelde het zweet langs mijne leden biggelen.

Zachtjes sloop de Zeeduivel tot vóór mijn bed, zoo behoedzaam als een tijger, die zijne prooi gaat bespringen. Eensklaps boog hij zich voorover, en sloeg zijne beide klauwen op mijn oorkussen, ten hoogste één span van mijn aangezicht.

‘Oude, gierige heks!’ knarste hij, ‘geld moet ik hebben, geld!’

Zijne borst zwoegde geweldig. En ik hoorde zijne vingers kraken, als spande hij al zijne krachten in, om iemand de keel toe te schroeven. 't Was verschrikkelijk: ik ril nog als ik er aan denk.

‘Gierige heks!’ herhaalde hij hijgend, ‘gij stondt mij al lang genoeg in den weg!’

En toen zweefde hij, even stil als hij gekomen was, de kamer uit.

De doodelijke angst, dien ik had doorstaan, had mij zoodanig afgemat alsof ik den zwaarsten arbeid verricht had, en ik viel al spoedig in een onrustigen slaap, een koortsigen sluimer, waarin allerlei schrikbeelden mij onophoudelijk folterden.

Tegen den morgen schoot ik eensklaps wakker.

‘Hebt gij goed geslapen, Frans?’ hoorde ik mijn vader vragen.

‘Neen,’ antwoordde onze gast knorrig, ‘ik heb akelig gedroomd, verdoemd akelig!’

Hierop ging hij naar beneden, en toen ik opstond was hij reeds vertrokken.

Toen ik mijne ouders verhaalde wat mij des nachts wedervaren was, hoorden zij mij ongeloovig aan, en wilden mij overtuigen dat ik enkel gedroomd had.

[p. 325]

‘De nachtmerrie heeft hem bezocht,’ zegde vader glimlachend tot moeder.

Doch ik wist het wel beter.

* _* *

Jaren en jaren verliepen, en wij zagen den Zeeduivel niet weer, noch kregen een woord van hem te hooren. Op een avond, dat ik een dagblad doorsnuffelde, vond ik eindelijk daarin het volgende bericht:

‘Verleden week werd te Nieuw-Orleans zekere John Curter opgehangen. Hij had een zeeman, die in eene naburige kamer sliep, geworgd, en een der policiebedienden die hem wilden aanhouden, met zijn dolkmes doorsteken. John Curter was niet de echte naam van den misdadiger, maar men heeft niet kunnen ontdekken hoe hij eigentlijk heette. John heeft desaangaande alle bekentenis geweigerd, en hardnekkig staande gehouden, dat hij den matroos niet vermoord had, of indien hij het gedaan had, zulks in zijn droom moest geschied zijn. Verder heeft hij verklaard de doodstraf als eene weldaad te beschouwen, want het leven was hem sinds jaren een zware, ondraagbare last.’

Toen ik dit bericht gelezen had, twijfelde ik geen oogenblik of hier was sprake van den Zeeduivel, wiens valsche papieren, gelijk men weet, den naam John Curter droegen.

‘Hij zal niet op zijn bed sterven: vroeg of laat geraakt hij aan de galg!’ Die voorspelling was uitgevallen.

Ik geloof, dat hij de waarheid sprak, toen hij beweerde den zeeman niet met opzet vermoord te hebben. Hij zal hem verworgd hebben, terwijl hij slaapwandelde, zooals hij het mij vroeger bijna gedaan had. Maar niemand zal het mij uit het hoofd praten, dat hij, ééns in zijn leven, met zijn volle verstand een mensch de keel heeft toegeknepen, namelijk zijne arme oude moeder!

Het moet de herinnering aan die gruweldaad geweest zijn, die zijn leven tot eene bestendige kwelling maakte, hem zelfs in zijn slaap rust noch duur liet, en eindelijk zijn hals in den strop bracht.

Constant Van de Moer.