De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 17

[p. 235]

Kroniek.

Tooneel- en letterkunde.

- Naar aanleiding van eene aankondiging in het Brusselsch weekblad ‘Flandria,’ volgens dewelke Gedenkschriften van Conscience zouden zijn gevonden en eerlang in het licht gegeven worden, schreef de heer Max Rooses in de N. Rott. Ct. - nadat gemelde aankondiging door de Zweep van Brussel gedeeltelijk was tegengesproken - dat iets van voornoemde gedenkschriften toch bestaat en gedrukt worden zal. Met belangstelling zou dat werk door het Vlaamsche volk ontvangen worden. - Zeker is het althans dat tusschen Conscience's letterkundige nalatenschap zich een Roman - ‘De Duivel’ getiteld - bevindt.

Verder schrijft de kleinzoon van Conscience, de heer Hendrik Antheunis-Conscience, aan de Zweep in naam zijner geachte grootmoeder, mevrouw Conscience, het volgende briefje, dat door alle Vlamingen met groot genoegen zal gelezen worden:

‘Wij hebben met een waar genoegen de terechtwijzing gelezen, die gij in de Zweep van heden hebt doen verschijnen, aangaande het werk, dat mijn betreurde grootvader zou nagelaten hebben, volgens de opstellers van Flandria.

Uwe denkwijze is gansch juist; doch laat mij toe u eene inlichting te geven, die u misschien genoegen zal doen: de gedenkschriften, die wij verbrand waanden, zijn gelukkig teruggevonden en maken ongeveer 500 bladzijden uit.

Gelief uwe bereidwilligheid tot het einde toe te toonen en dit in uw volgend nummer te doen verschijnen.

Aanvaard, waarde Heer Hoofdopsteller, mijne hartelijkste groeten.

In naam mijner grootmoeder,

Hendrik Antheunis Conscience.

- In de zitting van 12 Mei der letterkundige vereeniging Jan Frans Willems te Antwerpen heeft de Heer De Queker, van Brussel, eene lezing gehouden van een aantal gedichten uit eenen bundel, welke eerlang onder den titel Kaf en Koorn het licht zal zien. Deze jonge schrijver oogstte met zijne oorspronkelijke, zoetvloeiende en eigenaardige gedichten een welverdienden bijval in.

- Op Donderdag, 5 Mei, spraken de heeren Teirlinck en Stijns, van Brussel, in de Antwerpsche Afdeeling van het Willems-Fonds. De eerste las: Peetje Slodderbroek voor, eene aangrijpende schets uit het Vlaandersche volksleven; de tweede las het gevoelvolle stuk: Miseriën, en het luimiger Musschen. Het muzikaal programma, zeer goed samengesteld, werd niet min goed uitgevoerd, en strekt den inrichters ter eere.

[p. 236]

- Te Amsterdam is op de Oosterbegraafplaats, een gedenkteeken onthuld op het graf der gevierde tooneelkunstenares, Mevr. Kleine-Gortman. Het is uit zandsteen vervaardigd en in Griekschen tempelstijl opgetrokken. Op het middenvak is, naar het ontwerp-Binger, een medaillonportret der afgestorvene aangebracht. Vele vrienden en vereerders der kunstenares woonden deze treurige plechtigheid bij, te welker gelegenheid de heer Hofdijk eenige roerende woorden sprak.

- Onze trouwe medewerker Is. Teirlinck zal eerlang een uitgebreide roman in de wereld zenden, getiteld Cilia. Wij wenschen hem veel bijval toe.

- In Noordnederland verschijnen: 34 tijdschriften van algemeenen inhoud; 97 id. handelende over godgeleerdheid, kerkgeschiedenis, wijsbegeerte; 23 id. over geschiedenis, land- en volkenkunde, genealogie, enz.; 41 id. over staats- en administratief recht en rechtsgeleerdheid; 59 id. over staathuishoudkunde, handel, financiën, enz.; onder de rubriek opvoeding en onderwijs, tellen we 20 tijdschriften; onder die der natuur- en wiskundige wetenschappen 19; landbouw, veeteelt, visscherij telt er 20; werktuigkunde, fabrieks- en handwerksnijverheid 26; op 't gebied der genees- en heelkunde en gezondheidsleer 16; voor de militaire wetenschappen vinden we er 12; voor de schoone kunsten 18; voor taal- en letterkunde 38; eindelijk de rubriek varia en modetijdschritten bevat 13 nrs.

Zoodat er in Noord-Nederland alleen, in onze taal geschreven, 436 tijdschriften verschijnen!

- Zooals bekend is zal het 20^e Ned. taal- en letterkundig congres te Amsterdam gehouden worden. De inrichters zonden, onder dato 2 Mei, eenen omzendbrief uit, waarbij de zittingen van 27 tot 29 September bepaald worden. Het congres zal samenvallen met de 300^e verjaring van Joost van den Vondel's geboortedag.

Het lidmaatschap van het congres is op fr. 5, - gesteld.

Het bureel der regelingscommissie is aldus samengesteld: M.J.W.M. Schorer, comm. des konings in N. Holland, en M.G. Van Tienhoven, burgemeester van Amsterdam, eere-voorzitters; M.J.N. Van Hall, voorzitter, M.N. De Roever, secretaris; dr. G. Kalff, tweede secretaris, M.A. Perk en A.C. Wertheim, penningmeesters.

- Met genoegen zagen wij onlangs in Noordnederl. dagbladen en o.a. in het Nieuws van den Dag van Amsterdam, eenige waardeerende artikels over onze nationale Vlaamsche beweging verschijnen. Waarlijk dit deed ons goed aan het hart, vooral omdat we daarin een voorteeken zagen dat de onverschilligheid, waarmede de Hollanders onzen taalstrijd tot heden bejegenden, gaat overwonnen worden.

Eene al te verre gaande koudheid onzer Noorderbroeders was toch maar alleen het loon onzer talrijke pogingen tot toenadering met hen op letterkundig gebied. - Hopen wij dat

[p. 237]

deze houding weldra in warme belangstelling verandere. Het is immers beter laat dan nooit.

- In de Volksstem van Pretoria vinden wij het volgende artikel, dat bewijst hoe krachtig onze broeders in Zuid-Afrika voor de Nederlandsche taal op de bres staan:

‘Hollandsch verplichtend bij den Civielen Dienst. - Tot dusver werd bij het examen voor den Civielen Dienst in de Kaapkolonie kennis van het Hollandsch wel als iets behandeld dat tot aanbeveling strekte, maar toch op gelijken voet gesteld met kennis van Fransch, Duitsch of Kaffersch. Thans is er bepaald dat, te beginnen met het volgende jaar, die kennis van alle kandidaten zal gevorderd worden, moetende elk in een mondeling examen bewijzen dat hij genoeg Hollandsch spreken kan voor hetgeen in een Magistraatshof of het kantoor van den Civielen Commissaris gevorderd wordt, en in een schriftelijk dat hij vertalingen uit Hollandsch in Engelsch en vice versa leveren zal.’

- Uit eene briefwisseling van Leuven aan Het Recht van Antwerpen:

Nu wat anders. Gisteren is het bestuur van ‘Met Tijd en Vlijt’ bij den rektor der Hoogeschool geweest. Zooals men reeds weet toont de Hoogw. Heer Abbeloos zich der Vervlaamsching van het onderwijs zeer genegen. Hij handelt hierin als verstandig man. - Welnu hoogleeraar Willems en andere bestuurleden hebben hem gevraagd dat hij den Eerw. HH. Bisschoppen zou voorstellen met Oktober 1887 eenen leergang van ‘strafrecht en rechtspleging bij middel der Nederlandsche Taal’ aan de hoogeschool van Leuven in te richten. Naar alle waarschijnlijkheid zal Mgr. Abbeloos die vraag bij de bisschoppen warm ondersteunen. Te Brussel ook is men, met het oog op de toepassing der wet Coremans van 17 Oogst 1873, daarop bedacht. Wij zullen dus eindelijk advokaten krijgen, die iets of wat in staat zullen zijn den beschuldigde in zijne eigene taal te verdedigen!

- Vondelfeesten. - Dinsdag avond 10 Mei heeft alhier eene vergadering van Vlaamsche letterkundigen plaats gehad, ten einde maatregelen te nemen voor het vieren van den geboortedag van den grooten Nederlandschen dichter en tooneelschrijver Joost van den Vondel. Het zal den 17 November 300 jaren geleden zijn, dat Vondel uit Antwerpsche ouders geboren werd.

Een 20 tal schrijvers, oudere en jongere, waren tegenwoordig. Een voorloopig komiteit werd gevormd, bestaande uit de heeren P. Genard en Fr. Gittens als voorzitters, Jan Boucherij en Gustaaf Seghers als schrijvers en Hansen, Rosseels en Aug. Snieders, als leden.

In grondbeginsel werd aangenomen het geven van eene kostelooze vertooning van werken betrekkelijk Vondel, op den Nederlandschen schouwburg; een optocht gevolgd van feest in het Paleis van Nijverheid, den zondag 18 September,

[p. 238]

en den volgenden dag eene galavertooning van werken van Vondel; verder zal men aan het stadsbestuur de aanvraag doen tot het plaatsen van een marmeren borstbeeld van Vondel in de wandelzaal van den schouwburg.

Er werd tevens aangenomen aan het bestuur der officiëele en vrije scholen te verzoeken, hunne leerlingen met het leven en de werken van den grooten dichter bekend te maken.

Binnen een 14tal dagen zal eene tweede vergadering plaats hebben.

Toonkunde.

- Op 14ⁿ Mei gaf de Antwerpsche Muziekmaatschappij, onder de leiding van Peter Benoit, eene puíke uitvoering van het groote oratorio Matthäus Passion, een der meesterwerken van den Duitschen toondichter J.S. Bach. Tot hiertoe had niemand het durven wagen dit reuzenwerk in ons land ten gehoore te brengen, en reeds daarom verdient onze Muziekmaatschappij onvoorwaardelijken lof. Deze machtige schepping van den Duitschen meester onderscheidt zich door schoonheid van harmonie en rythmus; de koren zijn prachtig en de koralen, in den echten stijl bewerkt, treffen diep. Ook de alleenzangen zijn roerend en medeslepend. Christus, door onzen baszanger M. Fontaine zoo goed vertolkt, is treffend in zijne aangrijpende gezangen; de Evangelist (M.A. Kaufmann) begeestert ons door zijne prachtige recitatieven; kortom, alles in de Passion is grootsch en verheven, en getuigt van het genie van Bach.

Wij moeten eene bijzondere melding maken van de overige solisten: Mevr. Emma Weismann, sopraan, en vooral Mej. Maria Flament, alt hebben er veel toe bijgedragen tot het welgelukken dezer uitvoering.

Onnoodig te zeggen, dat de groote zaal der Harmonie goed bezet was: alle muziekliefhebbers waren op hunnen post.

Eere en dank aan de Muziekmaatschappij, die ons op dergelijke kunstfeesten vergasten kan! Lof en eer aan Peter Benoit, die zijn talent ten dienste stelt, om ons de edelste uitingen der kunst op eene zoo voortreffelijke wijze te laten genieten!

- Het alg. bestuur van het Willemsfonds heeft een Comiteit ingericht ter bevordering van Nederlandschen zang, met den volgenden werkkring:

1^o	Het uitgeven van oorspronkelijke Nederlandsche zangstukken;
2^o	Het aanmoedigen van jonge toonkundigen, die Nederlandsche teksten bewerken;
3^o	Het aanmoedigen van zangers en zangmaatschappijen, die zich op het Nederlandsch gezang bijzonder toeleggen;
4^o	Het bevorderen van het Nederlandsch zangonderwijs;
5^o	Het bevorderen van openbare uitvoeringen der uitgegeven zangstukken; en
6^o	Het behartigen van volksgezang (woorden en muziek).

Die taak, men ziet het, is inderdaad veelomvattend en van het grootste gewicht voor ons volk.

[p. 239]

Beeldende kunsten.

- Tentoonstellingen. - Manchester. Nijverheid- en kunsttentoonstelling van nu tot October.

Barcelona. Wereldtentoonstelling van September 1887 tot April 1888. Inlichtingen te bekomen bij M.L. De Vriese, 3, Regnessenstraat te Gent.

Le Hâvre. Tentoonstelling van 23 Juli tot 23 October 1887. Opzenden naar Parijs bij Guichard, 11, rue Lepic van 20 Juni tot 1 Juli.

- Het verslag der besturende Commissie van de 6^e kunsttentoonstelling te Namen is verschenen. Er waren 388 tentoonstellers en 720 werken, waarvan er 33 aangekocht werden door bijzonderen, 14 voor de tombola, 3 door de provincie Namen, 5 voor het museum der stad Namen, een door het Gouvernement.

- Op Zondag 8 Mei ll. werd het grafmonument van wijlen Eduard Agneessens, kunstschilder te Brussel, op het kerkhof van St-Joost-ten-Oode, ingehuldigd. Heel de Brusselsche kunstwereld was bij de plechtigheid tegenwoordig.

- Naar gemeld wordt zou er in de kerk van Deurne bij Antwerpen eene schilderij van Abraham Van Diepenbeeck ontdekt zijn.

- De tentoonstelling der werken van den heer E. Chappel te Antwerpen in de zaal Verlat, heeft grooten bijval genoten. Er waren prachtige stukken te bewonderen, die van veel talent getuigen. De heer Chappel mag tusschen onze beste stilleven-schilders gerekend worden, Er werden niet minder dan zeventien tafereelen door bijzonderen aangekocht.

- Verschillende Belgische schilders zijn op het Parijzer salon, sedert 1 Mei geopend, goed vertegenwoordigd. We merken onder anderen op de HH. Carpentier, Verhas, Léon Abry, Th. Verstraete, over wiens landschap met veel lof gesproken wordt, Van den Eeden met een groot tafereel uit de Hallen te Brussel, Emil Claus met de Hovenier en zijn Avond met vrouwenfiguur, Edg. Farazijn, met de Landverhuizers.

- De prijskamp voor een standbeeld, op te richten aan Victor Driessens, in de trapzaal van den Nederlandschen Schouwburg te Antwerpen, heeft geen uitslag opgeleverd. De drie beste der vijf mededingers zijn verzocht geworden een nieuw ontwerp in te dienen. Men weet dat het een standbeeld zal zijn, dat moet geplaatst worden in de trapzaal van den Ned. Schouwburg

- Er is eene schilderij van H. Wollens, aangekocht voor het museum van Antwerpen. Ons dunkens had men wel een beteren keus kunnen doen tusschen de werken van dien schilder.

- De hr. Emiel Wouters is gelast geworden de portretten

[p. 240]

van den koning en de koningin te schilderen, voor de groote leeszaal in het paleis der natie.

- De hr. Jef Lambeaux is door het gouvernement gelast om voor dezelfde zaal de borstbeelden van B^on J.B. Nothomb en den generaal Goblet te vervaardigen.

- Zoo het schijnt heeft de minister van Schoone Kunsten, het besluit genomen eene algeheele verandering te brengen in de samenstelling van den jury voor de driejaarlijksche tentoonstellingen. Iedere kunstkring, die sinds het laatste Gentsche salon ten minste ééne tentoonstelling ingericht heeft, zal volgens de getalsterkte zijner leden, recht hebben op een, twee of meer afgevaardigden, die in den jury zullen zetelen.

We zijn benieuwd of het nu beter zal gaan en of de uitslag nog niet meer ontevredenen zal maken.

Sterfgevallen.

- De heer Desiderius van Spilbeeck is onverwachts te Antwerpen in den bloei des levens - hij was slechts 55 jaar oud - overleden. De heer Van Spilbeeck heeft heel zijn leven voor de Vlaamsche zaak geijverd; hij was sedert jaren de bestuurder der Vlaamsche School. In 1859, toen de stichters van het tijdschrift de Vlaamsche School besloten hadden deze uitgave te schorsen, zette hij dezelve voort met den bouwmeester J.M. Coninckx. Dank aan zijne zorgen is dit tijdschrift zijn 32^e jaar ingetreden.

- Frans Caris is den 4 April te Antwerpen overleden in den ouderdom van 47 jaar. Hij was een overtuigde Vlaming en gaf onder den leennaam van den Vriend Frans een tweetal bundels volksliederen uit. Ook enkele novellen zagen van hem het licht. Hij was stichtend lid van de maatschappij voor volksvoordrachten Het Vlaamsche Volk. Vroeger was hij ook sekretaris van den Nederduitschen Bond geweest.

Na den dood van Vleeshouwer zette hij Reinaart de Vos voort; dit weekblad verving hij later door Lange Wapper.

Nieuwe Uitgaven.

-	Het Kindje, declamatiestuk door Pol Anri. Gent, Ad. Hoste, 8 blz. Fr. 0.50.
-	Dwars door 't leven, roman door Edmond De Geest. Lokeren, druk. Wed. De Smet-Themon. 196 en 214 blz.
-	De Schat van den Uitwijkeling, roman door Prosper Van Breuseghem. Antwerpen, druk Fl. Melsen. 196 blz. Fr. 2.00.
-	Twee Vlaamsche Strijders, (J.F. Willems en F.A. Snellaert), door Jan Boucherij. 32 blz. Fr. 0.50.

Aangekondigd.

-	Kaf en Koorn. Gedichten van K.H. De Quéker. Brussel, bij De Bremaeker.
-	Gedachten door Karel Van De Putte, adv. Gedichten, met 4 platen. Prijs: 3 franks.