De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 17

[p. 90]

Kroniek.

Gedenkteeken van A.J. Cosyn. - Aan de h.h. inteekenaren voor dit gedenkteeken wordt hierbij bericht, dat in den loop van 1886 op het Kielkerkhof van Antwerpen een arduinen kruis op het graf van onzen vriend werd opgericht, dragende voor opschrift in vergulden letters:

Aan A.J. Cosyn
Letterkundige
Stichter van het tijdschrift ‘De Vlaamsche Kunstbode’
Zomergem 1845. - Antwerpen 1881.
Zijne Vrienden.

Verder zorgt een bijzondere vriend van onzen dierbaren doode voor het in orde houden van een hoveken, dat zich voor het kruis bevindt.

Letter- en tooneelkunde.

- Prijskampen. Prijskamp voor Vlaamsche Letterkunde en Toonkunst uitgeschreven door de Maatschappij van Taal-, Kunst- en Letteroefening ‘De Vriendschap’ te Roeselare.

Dichtkunde: De Vlaamsche Gemeenten, opkomst, strijd, bloei en ondergang. (Ten minste 200 verzen). Prijs: 200 frs.

Muziek: Feest- of Kamerlied met begeleiding van piano, woorden naar keus. (Echter wordt er voor het lied een keurig Vlaamsch gedicht vereischt). Prijzen: 1^ste prijs, 75 franks, 2^de prijs, 50 franks.

Geschiedenis: Merkweerdige gebeurtenissen voorgevallen in Vlaanderen, tijdens de Fransche overheersching der jaren negentig. Minstens 200 bladzijden in 8^o. Prijs: 500 franks.

Taalkunde: Lijst van ongeboekte plaatsnamen in West-Vlaanderen. - Al de eigennamen, die door 't volk gegeven worden aan de verschillige gedaanten, onder de welke de oppervlakte van West-Vlaanderen voorkomt, 't zij behuisd, begroeid, bestraat, bestroomd of anderszins. De namen alleen worden verlangd, zonder taalkundigen uitleg, maar met aanduiding der gemeente in welke zij gehoord worden. Voor de beste en grootste lijst is de prijs: 200 franks.

Tooneel: Een Drama uit het Volksleven, van ten minste drie bedrijven, zonder vrouwenrollen. Prijzen: 1^ste prijs, 300 franks, 2^de prijs, 150 franks.

Een Blijspel, van één of twee bedrijven, eveneens zonder vrouwenrollen. Prijs: 200 franks.

VOORWAARDEN: Art. 1. - Behalve de Werkende- en Eereleden der uitschrijvende Maatschappij, mag iedereen - daarin begrepen de briefwisselende Leden - mededingen in alle vakken van den Wedstrijd.

Art. 2. - Reeds uitgegevene of bekroonde werken blijven uit den Prijskamp gesloten.

[p. 91]

Art. 3. - Stukken, strijdig aan Godsdienst of goede zeden, worden niet aanveerd.

Art. 4. - De mededingers mogen hunnen naam niet op hun werk stellen. Zij zullen dit bekleeden met eene kenspreuk, die zal dienen tot opschrift van een er bij te voegen briefje, inhoudende de namen, hoedanigheid en woonplaats des mededingers.

Art. 5. - Het handschrift der bekroonde werken blijft aan de Maatschappij, de eigendom aan den schrijver. Indien deze laatste zijn bekroond werk in druk geeft, moet hij tien afdruksels aan ‘De Vriendschap’ onvergeld afstaan. Daarbij behoudt deze het recht de bekroonde Tooneel- en Zangstukken, zonder schrijversrecht, door de Maatschappijen van Roeselare te laten uitvoeren.

Art. 6. - De schrijvers kunnen hunne niet bekroonde stukken, met de ongeopende briefjes, terugbekomen, mits aanduiding der kenspreuk en opgave der eerste en laatste regels van het stuk. - Dit recht vervalt na 1 December 1888.

Art. 7. - De mededingende stukken moeten, voor den 1ⁿ December 1887, vrachtvrij gezonden worden aan den schrijver der Maatschappij, M.J. Du Buisson, nijveraar te Roeselare.

Art. 8. - De plechtige uitreiking der prijzen, tot dewelke de bekroonden eene uitnoodiging zullen ontvangen, zal plaats hebben den 3ⁿ Zondag van September 1888.

Art. 9. - Indien er, buiten verwachting, moeilijkheden ontstonden, zal ze het Bestuur der Maatschappij, na raadpleging der Kunstrechters, zonder beroep vereffenen.

Namens de vriendschap: Het Bestuur: De Eerevoorzitter, F. De Potter. Voorzitter, H. Horrie. Ondervoorzitters, Alf. Carlier en D^r J. Delbeke. Penningmeester, Is. Van Eeckhoutte. Boekbewaarder, H. Daems. De Schrijver, J. Du Buisson. 2^de Schrijver, R. Veralleman.

- In den prijskamp voor schoolkoren door het kunstgenootschap ‘De Distel’ te Brussel uitgeschreven, behaalde de heer A. Bogaerts, letterkundige te St-Amandsberg (Gent) den palm met ‘het Lied van den Stroom,’

De uitgeloofde prijs werd den overwinnaar op 29 Januari l.l. terhand gesteld. Te dier gelegenheid gaf ‘De Distel’ een prachtig avondfeest waarop de bekroonde dichter een paar stukjes van hem ten gehoore bracht.

Reeds vroeger deed deze zich gunstig kennen in de letterkunde. Onlangs viel hem de lauwer ten deel in den prijskamp voor kantaten, door de regeering uitgeschreven.

- Zaterdag 12 Februari, om 2 1/2 ure namiddag, werden de leden der Vlaamsche Akademie door den Koning in plechtig gehoor ontvangen.

Z.M. was omringd door de officieren van zijn huis in grooten uniform.

De luitenant generaal Van der Smissen heeft de leden der Akademie bij den Koning gebracht.

De Voorzitter P. Willems heeft den Koning toegesproken om hem te bedanken voor al de blijken van genegenheid, welke hij voortdurend aan de letterkunde geeft. Hij heeft hierbij in herinnering gebracht de instelling van den prijs van 25,000 fr. door den Koning.

[p. 92]

Z.M. heeft daarop het volgende geantwoord: ‘Ik bedank u, Mijne Heeren, voor de bewijzen van verkleefdheid welke gij mij geeft, en ik ben zeer vereerd mij omringd te zien door het puik der Vlaamsche letterkundigen. Ik betreur het zeer dat de prijs van 25,000 fr. niet elk jaar kan toegekend worden, en het is mijn vurigste wensch, hem weldra door een Vlaamsch werk te zien behalen.

‘Ik versta heel goed het Vlaamsch, maar ik spreek het zeer moeilijk. Ik heb de voldoening u mede te deelen dat mijn hoogwaardige broeder de Graaf van Vlaanderen, alsook de Gravin van Vlaanderen, op mijn uitdrukkelijk verlangen, gewild hebben dat hunne kinderen niet alleen het Vlaamsch verstaan, maar het ook spreken. Onder dit opzicht zullen zij gelukkiger zijn dan ik.

Zoo wij een klein land uitmaken, toch zijn wij altijd groot geweest door de kunsten en de wetenschappen. De Vlaamsche letterkunde is eene der vruchten van onze onafhankelijkheid, aan welke wij zoovele werken van ontwikkeling te danken hebben; ik koester voor haar eene diepe verkleefdheid, omdat zij eene der hechtste steunpilaren is van ons volksbestaan.’

Na deze woorden heeft de Koning met elk lid der Akademie vriendelijk gesproken en daarbij bewezen, dat hij volkomen op de hoogte is van de letterkundige beweging der Vlamingen.

- Er schijnt nieuw leven in onze letterkundige wereld te komen. Nu, des te beter. Zoo wordt bericht dat Gustaaf Segers, de schrijver van Dorpsgeschiedenissen, de laatste hand legt aan eenen roman, uit onze hedendaagsche samenleving; van J.F. Van Cuyck, onzen trouwen medewerker, zal weldra een geschiedkundige roman Seger Janssone, het licht zien; de letterkundige Vereeniging Jan Frans Willems, te Antwerpen, brengt haar zesde Jaarboek in gereedheid, bevattende bijdragen harer leden, en de bekroonde novelle uit haren prijskamp; advokaat Van de Putte te Antwerpen kondigt eenen dichtbundel aan: Gedachten, zijn eersteling op het gebied der poëzie; Arnold Sauwen, een goede bekende onzer lezers, en die vroeger eenen bundel gedichten Langs de Maas liet verschijnen, zal eerlang eene verzameling dichterlijke verhalen in de wereld zenden; Mej. Helena Swarth, de reeds gevierde dichteres van Eenzame Bloemen en van Blauwe Bloemen, zal in het begin van Maart Aquarellen en Etsen bij A. Hoste te Gent laten verschijnen, terwijl van Pol de Mont - wie in de beide Nederlanden kent hem niet? - een nieuwen bundel Idyllen getiteld Noord en Zuid, bij de Uitgeversmaatschappij ‘Elsevier’ te Rotterdam zal verschijnen.

- De Vlaamsche Vooruitstrevende Studentenkring van Brussel heeft den 9ⁿ Februari een kunstfeest ingericht, waarop de gunstig gekende romanschrijver Reimund Stijns eene oor-

[p. 93]

spronkelijke novelle: Arme Mina onder den meesten bijval heeft voorgelezen.

- Binnen een drietal weken zal in den Antwerpschen schouwburg Parisina opgevoerd worden, een drama in 4 bedrijven van Frans Gittens.

De schrijver heeft zijn stuk in de Brugsche afdeeling van het Willems-Fonds voorgelezen en er eenen schitterenden bijval bekomen.

- Vijf- en twintigjarig jubelfeest van Mevr. Beersmans. Deze talentvolle tooneelspeelster heeft na eene schitterende feestviering te Rotterdam en Amsterdam eenen kunsttocht door de Nederlanden ondernomen.

Ook te Antwerpen gaf zij twee gastvoorstellingen in den Stads-schouwburg, alwaar zij op 7 en 8ⁿ dezer optrad met Medea en ‘Mijnheer Alphonse.’

Wij achten het overbodig te schetsen hoe het Antwerpsch tooneelpubliek haar onthaalde. Dat het haar naar waarde te schatten weet, getuigen de prachtige geschenken, welke haar werden aangeboden. Daartusschen bemerkten wij eenen zeer kunstig in zilver gedreven schotel en een lief buitengezicht van den schilder Theodoor Verstraete.

- De levensbeschrijving van Mevrouw Catharina Beersmans, door Horn, met 4 portretten, is thans te Amsterdam bij A. Rössing verschenen. Wij twijfelen niet of dit boekje zal bij elken harer vereerders ingang vinden.

- Ter gelegenheid der 300^e verjaring van Joost Van den Vondel's geboorte, zal te Keulen, waar de beroemde dichter ter wereld kwam, zijn gekend drama Jephta opgevoerd worden. Een der beste komponisten van Duitschland zal de muziek maken.

- De hoop, welke de Gentsche liefhebbers van Vlaamsche tooneelkunde gebouwd hadden op de beloften, door den Gemeenteraad dier stad gedaan, wegens het optrekken eener nieuwe schouwburgzaal, is schijnbaar weêr te leur gesteld!

In het Volksbelang van Gent, treffen wij althans eenige regelen aan, waarin er op gewezen wordt dat het verslag over het gemeente-budget voor dit jaar verschenen is, dat het de aanlegging van verscheidene openbare gebouwen aanstipt, waartusschen de beloofde nieuwe schouwburgzaal.... alweer vergeten wordt.

- Het tooneelspel De Vriend van den huize, van onzen medewerker Th. Van Hauwermeiren, en dat wij destijds hebben medegedeeld, werd in den Nederlandschen schouwburg van Gent reeds drij keeren opgevoerd.

- De Dietsche Warande zal voortaan niet meer te Amsterdam verschijnen bij de firma C.L. Van Langenhuyzen, maar te Gent, en dit onder hoofdredactie van den Leuvenschen hoogleeraar D^r P.M. Alberdingh Thijm.

Vlaamsche belangen.

- Op 19 Januari werd,

[p. 94]

door de boetstraffelijke rechtbank van Dendermonde, een vonnis uitgebracht, dat, voor de toepassing der taalwet van 1873, zeer belangrijk is. Een persoon was rechtstreeks voor die rechtbank door de burgerlijke partij gedagvaard. De dagvaarding was in het Fransch opgesteld.

De advokaat Odilon Perier pleitte de nietigheid der dagvaarding, omdat zij niet in het Nederlandsch was gedaan. De rechtbank zich steunende op den geest der wet alsook op de bespreking in de Kamer der Volksvertegenwoordigers, stelde hem in het gelijk en verklaarde de dagvaarding van geener waarde.

- Om eerlang te verschijnen in den Nederlandschen boekhandel van Alfons Meulemans-De Preter, Munstraat, 25, Leuven: Het gebruik onzer taal in strafrechterlijke zaken (Coremans' wet van 17 oogst 1873; Coremans' nieuw wetsontwerp; De Vigne's wetsontwerp), door Adolf Pauwels, student in de rechten bij de hoogeschool van Leuven.

Het werksken zal omtrent 40 bladzijden beslaan en kost, bij inschrijving, zoowel als in den handel, fr. 0.50.

- Onze taal in de krijgsschool. Het Morgenblad schreef onlangs:

‘Reeds een geruimen tijd geleden werd door de heeren Visart en Wagener in de Kamer een wetsvoorstel neergelegd, welk bepaalde dat het noodig was de Latijnsche of eene andere vreemde taal te kennen, om te kunnen aangenomen worden in de militaire school. In dit ontwerp was maar hoegenaamd geene spraak van de Vlaamsche taal, die bij zekere lieden niet van tel schijnt te wezen, bij de eenen uit onverstand, bij de anderen uit moedwilligheid.

Het voorstel der gemelde vertegenwoordigers werd tot onderzoek naar de secties gezonden, en de middensectie, die dit onderzoek heeft moeten doen, heeft voorgesteld dat, te beginnen van 1890, niemand nog in ons leger officier zou kunnen worden, die de beide talen van België niet machtig zou wezen.

Niet meer dan recht en rechtvaardig, en dit is een eisch die reeds sedert jaren door de Vlamingen gedaan werd.

Wij zijn verheugd te zien, dat het rechtvaardige van deze vraag eindelijk erkend wordt.’

- Vlaamsch aan 't Hof. - Volgens den Brusselschen briefwisselaar der Patrie van Brugge, leggen de jonge vorst Albrecht, de zoon van den graaf van Vlaanderen, en de jonge vorstinnen, zijne zusters, zich zeer ernstig op de studie der Nederlandsche taal toe.

Wij hopen dat het waar zij en dat we hier niet weder met één dier leugenpraatjes te doen hebben, die, van tijd tot tijd, door zekere hoflakeien worden in omloop gebracht.

Het moet voor den uitlander onze Belgische toestanden al in een koddig daglicht stellen, dat het hier als een zeer merkwaardig nieuws in de dagbladen wordt aangekondigd, dat

[p. 95]

onze jonge vorsten hunne eigene taal leeren, en dat die aankondiging door ons volk met een ongeloovig schokschouderen wordt onthaald.

Zou het huis des graven van Vlaanderen met eene noodlottige, anti-nationale overlevering willen gaan afbreken?

Wij hopen het ten zeerste, zegt het Recht, en zullen er ons rechtzinnig om verheugen.

Beeldende kunsten.

- De Heer Emiel Wauters zal kortelings eene tentoonstelling openen der portretten, die hij in den laatsten tijd geschilderd heeft, onder andere dit van lieutenant generaal Goffinet, van Mevrouw Goffinet, van MM. Jamar, gouverneur der bank, en Wauters, vader van den schilder, voorts eenige pastels, waartusschen het portret van Mejuffer de Chimay en van het kind van M. Lambert Rotschild, eindelijk de teekeningen en studies naar de natuur uitgevoerd voor een nieuw doek, dat de schilder onder handen heeft. Die tentoonstelling zal plaats hebben in het werkhuis van den schilder aan het Rond-Point der Wetstraat te Brussel.

- Het schoone doek van den heer Evarist Carpentier, M. Roland te Ste-Pelagie, dat zooveel bijval heeft gehad in de salons te Gent en te Parijs, is aangekocht voor het museum van Triest.

- Te Brussel is een nieuwe kring van kunstschilders gesticht, die den naam van Labor dragen zal.

- De kring Arte et Labore zal van Zondag 27 Februari tot Donderdag 3 Meert eene tentoonstelling inrichten in de zaal Verlat te Antwerpen.

- Zaterdag 5 Februari is de 4^de jaarlijksche tentoonstelling der XX geopend te Brussel in het koninklijk museum van schilderkunst. Tusschen de uitgenoodigde kunstenaars bevinden we voor België de HH. Artan, Henri de Braeckeleer, Constantin Meunier, Eugène Smits en A. Verhaeren; voor Holland de HH. Mathieu en Willem Maris, Marius, van der Moorel en Philippe Zilcken.

- De heer Emile George, heeft sinds 1 Februari, eenige zijner werken tentoongesteld in de IJzeren Kruisstraat te Brussel.

- De heer Chappel zal waarschijnlijk in den loop der maand Meert in de zaal Verlat te Antwerpen eene tentoonstelling zijner schilderijen inrichten.

- Er is spraak te Antwerpen eene tentoonstelling der Impressionisten in te richten. Men meldt onder anderen de HH. Marcetti, Abry, Van de Velde, Crabeels, als zullende er aan deel nemen.

- Het schijnt dat de gekende abdij van Houppe en de abdij der Duinen te Brugge verkocht zijn met het doel.... afgebroken te worden. Het is waarlijk eene schande hoe er

[p. 96]

gehandeld wordt met onze oude historische gebouwen. Om een voorbeeld te geven hoe er in andere landen gezorgd wordt voor het behoud der historische gebouwen dient het volgende: Te Parijs zal het hotel de Rens, een juweel van bouwkunst, openbaar verkocht worden; welnu het schijnt dat er eene maatschappij gevormd is, die voor doel heeft er, als partikulier, den aankoop van te doen en de afbraak te beletten.

- Het standbeeld van Breidel en De Coninc, van den beeldhouwer Paul De Vigne, is dezer dagen naar de werkhuizen der Compagnie des Bronzes van Brussel overgebracht, waar ook de Fontein van Jef Lambeaux (legende van den oorsprong van Antwerpen) in brons gegoten wordt.

- M. Joz. Van Luppen is leeraar benoemd bij de Antwerpsche Academie van schoone kunsten voor den leergang van landschapschilderen bij de middelbare afdeeling.

- De beroemde schilder J. Bosboom, de echtgenoot van de overleden talentvolle romanschrijfster mevr. A.L.G. Bosboom-Toussaint, viert den 18 Februari zijn 70^en verjaardag. Door veel schilders zal hem hulde gebracht worden. Onder anderen is men voornemens dien dag een borstbeeld in marmer, vervaardigd door den heer Bart van Hove, in het rijks-museum te Amsterdam te plaatsen.

Nieuwe Uitgaven.

	Reinaard de Vos. Middeleeuwsch dierenepos in 17 zangen, bewerkt door Prudens van Duyse. Met portret van den dichter en platen naar L. Richter. 3^e uitgave. In 8^o, 208 blz. Roeselare, De Seyn-Verhougstraete. Prijs fr. 2.50
-	Twee Tooneelstukjes zonder vrouwenrollen door D^r Is. Gelens. (De Kruisvaders, tooneelspel met zang in 1 bedrijf; Sint Nikolaasavond, tooneel uit het werkmansleven) kl. 8^o, 44 blz. Geel, E. Biddeloo.
-	Jaarboek van het Davidsfonds voor 1887. (n^o 83 der schriften door het Davidsfonds uitgegeven), In 8^o, 184 blz.