De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 17

[p. 35]

Vlaamsche brieven
door Peter Benoit

(Zie den jaargang 1886).

Het was een schoone herfstdag, de dag waarop Idonea en haar Forestier vele edele Freulen en Heeren hadden uitgenoodigd om feest te vieren. Dit feest bestond uit eene bijzondere jachtpartij gevolgd van een schitterend kasteelfeest, waarop zang en dans, fluit en trompet, in vreugdgeschal versmolten, de schoonste edelvrouwen en edelmans in hun fijnste en prachtigste gewaad uitgedoscht, zouden uitlokken hunne geesten en zinnen te verscherpen. Een schoone dag, een herfstdag, als zou vrouw Natuur hare zomerlevendigheid voor eenige uren terug hebben genomen. Het was een dag zoo luchtig en zoo vol van licht, dat de gouden zonnestralen het dichtste woudloover met eene onweerstaanbare kracht kwamen doorschieten. Het ‘mosch,’ dit zachte en fijn fluweelen natuurtapijt, glansde als een vloed door lichtstralen overgoten en scheen den voet der boomstammen in vonken te doen ontvlammen. Tintelend van oneindige kleurverscheidenheid, waarvan de gele en de meer sombere purperkleur als den grondtoon uitmaakten, vormde dit tooneel als eenen betooverenden lijst, waar tusschen Leije en Gavers, Harelbekestad met hare eigenaardige woningen, hare gotische kerk en haar nog meer afgeteekend Forestierskasteel, het menschelijke leven met het wonderbare natuurwezen tot een grootsch en tevens aanlokkelijk tafereel zouden hebben verwerkt. Feest in de stad, en feest in de natuur.

Maar ook onder de menschen was het feest. Zelden had onze Forestiersstad in zulken genots- en heilvollen toestand verkeerd! En indien de bosschen weergalmden van het gekletter der trompen, het geblaf der honden, de vreugdekreten der jagers, niet min weergalmde het in huis en open plaats der stad van liederen, sterk en vroom, van geklap en gelach, van dartel en liefdevol gejok van ‘kerel’ en ‘deerne.’ Ook ‘oudjes’ en ‘kinderen’ brachten hunne

[p. 36]

gezellige praatjes en naïeve spelen bij, en om het gansche tooneel te volmaken, namen de kasteelbewaarders plaats op een der platvorms van het gebouw en blaasden op hunne bazuinen het sein van den terugkeer der jacht naar het kasteel.

Maar nu was het waarlijk puik om zien! De jachtstoet kwam aangereden met vooraan Liederick en Idonea! Graziana, Idonea en Rithilda, ware zinnebeelden der ‘Gratiën’ kwamen na hunne ouders op fijne hakeneien aangereden.

Liederick, forsig en gespierd, met een deftig en gebiedend voorkomen; vrouw Idonea in het volle harer herfstelijke schoonheid, uit wier donkere blauwe oogen goedheid en aantrekkelijkheid straalden: Idonea, de oudste der drie dochters, het levendig beeld harer moeder in lentetijd; Graziana, tenger, keurig en fijn van lijf, met zachte trekken waarop zich zoete droomen schenen te weerspiegelen; Rithilda, lang en slank, met schoon en scherp afgeteekend wezen, overlommerd van bruine haren, en dikke wenkbrauwen, waaronder donkere bruine oogen fonkelden, onwillekeurig, maar in vrouwelijken vorm, aan het deftige en gebiedend voorkomen haars vaders denken doende; maakten, gevolgd door eene schaar van edele amazonen, het eerste gedeelte des stoets uit.

Hierop volgden de zonen des Forestiers met eene rei van edellieden, jagers en na deze het gansche gedoen van jachtknechten en prachtige jachthonden; dit alles in vroolijken gang gesteld door het onophoudend fanfarenspel der trompen, en het gejubel en gezang van het volk van Harelbeke!

Onder de Forestierszonen, onderscheidde zich bijzonderlijk Joseram, de oudste die eens zijnen vader als leenhouder zou opvolgen.

Joseram was als man wat Rithilda was als vrouw. Ook oefende hij op allen eenen zeer beduidenden invloed uit.

Zijne broeders, welke allen de goede inborst hunner edele ouders schenen te bezitten, brachten eene gevoelvolle en broederlijke hulde aan hem, wiens karakter en merkwaardige bekwaamheden, niet alleen zijnen voorrang van geboorte, als de opvolger huns vaders deden beschouwen.

Het geschal der jachttrompen werd met altijd toenemend gekletter der kasteelbazuinen beantwoord, zoodat bij het naderen der prinselijke woning de kasteelbazuinen en de

[p. 37]

jachttrompen en het gejubel en gezang des volks zich in een grootsch en aangrijpend samengejuich versmolten.

Aandoenlijk, prachtig, tot hiertoe ongehoord en ongezien was dat alles voor het volk der Forestiersstad!

* _* *

Het was nu laat in den nacht geworden, maar de vreugde en de dans, het spel en alle mogelijke vermakelijkheden hadden op Harelbekes kasteel nog niet opgehouden.

Joseram omringd van eene schaar lieve, ranke en slanke freules, welke hem om het meest met allerlei liefkozende woorden toespraken, scheen overgelukkig en genoot met volle teugen den beker der zoetste en edelste wellusten....

Maar,... hoe akelig klinken in eens door de gewelven des kasteels de tonen der ‘Gerechts-tromp’? Die tonen schijnen het bloed in alle aderen te doen stijven.... Plotseling houdt alle spel en dans op en het ridderlijk slot schijnt op eens in een stil graf veranderd te zijn.... Al de uitgenoodigden zijn in de groote paleiszaal vereenigd en allen staren angstig op eene geslotene deur, achter welke men een zwaren mannenstap verneemt en terzelvertijde het gezucht en gekerm eener vrouw.... Daar ontsluit zich de deur en de Forestier Liederick treedt langzaam binnen, eenen somberen blik op de vereenigde gasten werpende.... Eene arme vrouw met een dood kindje in hare armen, volgt den Forestier en blijft als verptetterd staan bij het aanzien van alle de heerlijkheid en pracht, welke zich voor de eerste en misschien wel voor de laatste maal aan hare betooverende oogen voordoet! Welhaast herstelt zij zich en drukt het doode wichtje krampachtig tegen haren boezem en ziet met navorschende oogen op alle de edellieden, welke daar vereenigd zijn.

Liederick neemt het woord en zegt: ‘Vrouw, uit den nederigen stand, ik heb bij plechtigen eed beloofd aan Frankrijk's Koning, mijnen schoonvader en weldoener, gerechtigheid te doen overal waar gerechtigheid zou moeten geschieden.... recht over allen en op wie het ook zijn moge geschiede. Wie dan zich dus plichtig heeft gemaakt door veronachtzaamheid aan den dood van dit kind (wijzende op de arme vrouw en haar wichtje) worde gestraft en beboete dit feit met den dood!...’ Eene ijzing ging als

[p. 38]

een koude winterwind, die rond het ontbladerd geboomte sist, door de edele ineengedrongen schaar.... Liederick nam het vrouwtje bij de hand en bracht ze tot bij elkeen der edellieden.... Telkens zegde zij: ‘Neen,... deze is het niet....’ Liederick verbleekte; het scheen hem als zou op eens de dood binnen en buiten hem hebben geheerscht.... ô verschrikkelijk denkbeeld, dat hem folterde!... Ja, de laatste edelman van het gezelschap, voor wie het arme schepsel treden moest, was zijn zoon, zijn geliefde Joseram, de aanbedene aller vrouwen, de roem en de vereering zijns stams.... Een oogenblik aarzelde de beangstigde vader; hij liet zijne blikken op zijne altoos diepbeminde Idonea en zijn geliefd kroost als verdwaald zweven.... maar zich aan al die aandoeningen losrukkende, drong hij door al de rangen tot eenen dichterlijken kring van edele freulen, in wier midden zich Joseram bevond.... Maar pas had de arme vrouw dezen aanschouwd, of zij slaakte een hartverscheurenden gil, wees dreigend op Joseram en bleef staroogend op hem blikken.

.... Idonea en hare dochters, bleek als marmeren beelden, waren tot bij den tragischen groep gekomen en omsloten Joseram als in eenen beschermenden kring waarin geen onheil dringen zou.... Met kloppende harten wachten zij op het geheim van dit schrikkelijk en hartroerend tooneel, dat hun spoedig door de arme vrouw zelve zou worden ontsluierd.

Deze sprak al stamelende en zeer verward... ‘Hij is 't... dezen morgend kwam ik met allerlei vruchten in een korfje om die te koop aan te bieden,.. Mijn kindje was zeer lijdend en had veel verzorging van noode. Ik rekende op den verkoop mijner vruchten om met het loon eenige verzachting aan het klein schepseltje te brengen... Een heer kwam voorbij met vele lieve joncfrouwen, aan wie hij mijn geheel korfje uitdeelde.... Ik zal u dat straks vergoeden, zegde hij mij... Ja, sprak ik hem toe, maar zoo haast mogelijk, want ik heb een ziek kindje te huis en het zou wel erger kunnen worden indien ik te lang uitblijf. - Wacht een oogenblikje, wij komen zoohaast terug... Ik wachte en bleef wachten, maar ik zag niemand komen... en toen de jachtstoet voorbij reed zag ik den jongen ridder met alle de freulen te peerd het bosch intrekken... Ik liep hen eenigen tijd achterna, maar te vergeefs.... Ik moest het mij ont-

[p. 39]

geven en mij nederzetten van vermoeienis en ik weende bitter... wat mocht er van mijn kindje geworden zijn,.. De avond kwam al spoedig aan en ik keerde wanhopig naar huis terug.., Eilaas, Heer, eilaas; mijn kindje, mijn arm kindje was dood...’

Een diep gezucht steeg uit aller borsten... maar eene doodsche stilte bleef daarna voortheerschen.... ‘Ga,’ zegde Liederick aan zijne gasten, ‘ga, verlaat deze woning die voortaan in rouw en onheil zal gedompeld blijven... Geen spel of gezang dringe nog aangenaam of zoetklinkend onder deze gewelven.... de gerechtstromp heeft geschald en voor wie deze hare akelige tonen laat dreunen, deze sterft den dood!...’

‘Genade’ klonk het in eens verward uit aller monden; - Liederick werd door vrouw en kroost omarmd... het arm vrouwtje zelfs scheen als verslagen door hetgeen zij kwam te hooren en te zien, en smeekte om genade voor den onbezonnen, meer dan plichtigen zoon!... De gestrengheid van den kasteelheer; de wanhoop zijns huisgezins; de droefheid van allen die zich op het kasteel bevonden; dit alles vormde een onbeschrijfelijk tooneel.... een tooneel zoo aangrijpend, dat eene marmeren zuil er zou worden door geraakt!... Liederick bevool, dat men het vrouwtje en het doode kindje in een der vertrekken van het kasteel zou brengen.... aan zijne bevelen werd gehoorzaamd....

Langzamerhand verlieten al de gasten het kasteel des Forestiers, en alles werd stil als in een graf!... O rampen, hoe beheerscht gij niet het leven! Gij zijt het fatum, dat als een Damokles-zwaard dreigend over onze hoofden hangt. - Gelukkig, wien het gegeven is alle onheil van zich en de zijnen af te weren! Deze zegepraalt, en mag met fierheid zegepralen!...

* _* *

Eenige dagen later werd Joseram te Rijsel gevonnisd.